In november zitten we midden in de herfst en dan is het beste wat je in een ecologische siertuin kan doen: niets. Dat geldt trouwens ook voor de komende maanden, tot en met februari. Als de tuin min of meer volgroeid is, blijf je er beter af en laat je vooral het ondergrondse leven ongemoeid. De bovengrondse soorten zijn al in rust en dat hou je zo.

Misschien komt er een warme, droge zomer aan? Misschien een natte, frisse variant. Of iets daar tussenin? Wie zal het zeggen? Hoe dan ook: het is een basisregel dat we voor een goed werkende sponsbodem zorgen, zodat we onze siertuin nooit hoeven te gieten.

Als er een maand is waarin de tuin alle rust verdient, is het wel mei. Dan liggen niet alleen veel vogels met jongen, maar ook veel insecten en zoogdieren hebben dan hun poten vol met de zorg voor hun kroost.

April is de beste maand van het jaar om waterplanten in de poel of vijver te brengen. Ze zijn nu het vlotst verkrijgbaar in de handel. En als je ze meteen te water laat in geschikte wilgentenen of gegalvaniseerde korven is de kans groot dat ze mooi aanslaan.

Voor velen is het een klassieker: de lente-opkuis in de tuin. Het is de gewoonste zaak van de wereld. Maar is het nodig? Antwoord: nee, het is niet nodig. Waarom zijn we er dan zo door gebiologeerd?

We weten niet direct welke klimaatgrillen er ons nog te wachten staan. Dàt het grilliger wordt, staat wel vast. Het is dus nuttig om daar rekening mee te houden bij de ecologische tuininrichting.

Het belangrijkste deel van de siertuin is de bodem. Die leer je best goed kennen vooraleer je begint te zaaien of te planten.

Nooit heb ik tijdens mijn verkenningen in de natuur het laatste halfjaar zo veel mensen horen klagen over de diarree aan festivals en de daarbij horende lawaaioverlast.

Recent rolden twee bijzondere 'groene boeken' van de persen.

De voorbije jaren hebben allerlei apps om soorten op naam te brengen een enorme vlucht genomen. Met hun zelflerende software kan je aan de hand van een foto een naam plakken op een dier, plant of zwam.

In februari verscheen een interessant boek dat duidelijk maakt hoe belangrijk tuinen zijn voor het behoud van onze biodiversiteit. Daarmee gaat het niet zo goed, zoals we allemaal weten.

Tegenwoordig kan je het nieuws niet volgen of je wordt met allerlei bedreigingen om de oren geslagen. Is het niet de wolf die achter de hoek op de loer ligt dan is het wel een nieuw virus dat ongeduldig zijn kans afwacht of een akelige serie die toont dat het menselijk brein wordt overgenomen door een schimmel die ons agressief maakt.

Dit jaar zal de geschiedenis ingaan als heel speciaal wat betreft het weer. Het voorbije decennium hebben we al wat meegemaakt, maar blijkbaar kan het nog altijd straffer. Warm, warmer, warmst. Of ook: droog, droger, droogst.

Er zijn zo van die boeken die lang blijven nazinderen. Op zoek naar de moederboom van Suzanne Simard is er zo eentje. Ongetwijfeld heeft het te maken met het onverwachte en uitdagende verhaal, een onwaarschijnlijke ontdekkingsreis waarin je wordt ondergedompeld.

Sinds een paar maanden woon ik vijf jaar in de stad, Vilvoorde meer bepaald. Tevoren woonde ik meer dan dertig jaar in Grimbergen. De impact van deze verandering op mijn mobiliteit is gigantisch.

Door de oorlog in Oekraïne is de aanvoer van kunstmest spectaculair gedaald. Een groot deel van de Europese productie gebeurt immers in Oekraïne en Rusland. Daar lagen de fabrieken al sinds begin maart stil en de vraag is wanneer ze terug opstarten.

Tijdens mijn verkenningstochten van de Groene Wandeling passeerde ik heel wat volkstuintjes. In december lagen ze er nog verlaten bij, maar vanaf februari is er geen houden meer aan.

Met de huidige hoge stikstofconcentraties in de doorsnee bodem wereldwijd, en dus ook in de Rand, verruigt de natuur en onze landschappen zoals dat nooit eerder is gebeurd.

Het lijkt wel alsof we nooit meer af geraken van die coronaperikelen. Daardoor blijven de vaccinatiecentra onverminderd verder werken. Zo ook in Vilvoorde, waar het centrum verhuisd is van het cultureel centrum Het Bolwerk naar de gebouwen aan de Schaarbeeklei 198.

Corona wakkerde onze wandelgeest aan. Veel mensen vonden de weg naar buiten, ook richting natuurgebieden. Een belangrijke groep ging zich verdiepen in de natuur en gebruikte bijvoorbeeld de Obsidentify-app om soorten op naam te brengen.

'Ik heb steeds meer het gevoel dat ik aan het sterfbed van een moeder zit’, omschrijft schrijver David Van Reybrouck de tanende biodiversiteit in De Standaard van 11 september.

De meesten van ons hebben inmiddels hun twee vaccinprikken gekregen. Mijn eigen ervaring in vaccinatiecentrum Bolwerk in Vilvoorde was er eentje om in te kaderen. Nog nooit kwam ik op drie kwartier tijd in contact met zoveel vriendelijke en behulpzame mensen.

Op 20 april zag ik voor het eerst een sproeier een gazon besproeien. 20 april! Er zullen er nog veel volgen dit jaar, want het belooft weer een droog seizoen te worden, nu al voor de zesde keer op rij.

Begin mei keert de nachtegaal traditioneel terug uit zijn Afrikaanse overwinteringsgebieden. De tot de verbeelding sprekende zanger komt echter in steeds kleinere aantallen onze ruige bosvegetatie verblijden met zijn onnavolgbare muziekconcerten.

De citroenvlinder is onze langst levende dagvlinder als volwassen dier.

Op mijn wandelingen en fietstochten in de Rand kreeg ik de laatste tijd opnieuw een indringend beeld van de lokale ruimtelijke ordening. Ongelooflijk wat voor een mozaïek dat is. Alles wisselt af met alles, om het kort samen te vatten.

Inmiddels rijd ik 44 jaar met de fiets naar het werk. Toen was ik als tweewieler meestal moederziel alleen op de baan, te midden van de vele auto’s. Hier en…

De wereld heeft er weer een nieuwe hype bij. Voedselbossen. Zij krijgen alle aandacht, meer bepaald het feit dat je er letterlijk en figuurlijk de vruchten van kunt plukken.

Volgens Gerardo Ceballos, gerenommeerd Mexicaans conservatiebioloog, stevenen we af op een regelrechte biodiversiteitscrisis die tegen 2050 een zodanig hoogtepunt bereikt dat zelfs de mensheid in gevaar komt.

Elk jaar rijden er meer robot maaiers rond in onze tuinen. Onophoudelijk schuimen ze de gazons af om het laatste grassprietje dat 3 millimeter boven het andere uitkomt vakkundig een kopje kleiner te maken. Zo krijg je diepgroene woestijnen waar geen enkele soort het kan uithouden, behalve het gras.

Tim Flannery, gerenommeerd Australisch paleontoloog en bioloog, schreef in 2001 (tweede druk in 2019) een boek over de ecologische geologie van Amerika. In 2018 deed hij dat nog eens over, maar dan over Europa.

We hadden beloofd om jou op de hoogte te houden van het wel en wee van een vogelnest waar kraaien en eksters hard om bikkelden, en waar de kraaien vorig jaar na heroïsche gevechten hun poot op legden.

Exact een jaar geleden was er op honderd meter van mijn appartement in Vilvoorde een genadeloze strijd aan de gang om een nest in een zwarte els. Weken aan een stuk bikkelden een groep kraaien en een ekster koppel om het eksternest dat enkele jaren naeen hun vaste stek was.

Voor de gelegenheid fietste ik van Vilvoorde naar Antwerpen, langs de nieuwe fietsostrade F1. Deze tocht leverde veel interessante informatie op. Zo vond ik het deel tussen Vilvoorde en de Brusselsesteenweg in Zemst bijzonder goed, met aangename trajecten langs de Zenne. Alvast een geweldige opsteke

Als je het nog niet zou gedaan hebben, is het hoog tijd. Breng snel die voedertafel en vetbollen voor vogels naar buiten en leg er allerlei zaden bij, zodat verschillende vogelsoorten ervan kunnen profiteren.

Dat bijen de jongste jaren in het middelpunt van de belangstelling staan, is een understatement. Tegenwoordig vind je in elk magazine, krant of nieuwssite tekst en uitleg bij het wel en wee van deze bijzonder interessante insectengroep.

Onlangs diepte ik nog eens een van mijn favoriete boeken op. Het heet 'De Vijver' en is geschreven door Gerald Thompson en Jennifer Coldrey. De foto’s zijn van George Bernard. Het is uit het Engels vertaald door Pieter Van Dooren, een collega-journalist van De Standaard die onlangs met pensioen ging

Dit jaar blijft het wel erg rustig in onze wegbermen. Op bloeiende vlinderstruiken en talloze bloemen, zoals margriet en knoopkruid, is geen vlinder, bij of zweefvlieg te zien. Angstaanjagend, want vorige jaren zag je het kleine grut al zienderogen achteruit gaan.

De voorbije jaren neemt mijn frustratie alsmaar toe. Het aantal projecten waar de natuur beter moet van worden, is niet meer te tellen.

In de loop van de voorbije jaren vroegen mensen me veel raad om een zo natuurlijk mogelijk poeltje aan te leggen. Af en toe loop ik nog eens langs om te kijken wat er van geworden is. Dikwijls valt het mee, ondanks de meestal beperkte oppervlakte.

Het was me wel het jaartje, 2018. Heet, gortdroog, verrassend. Een bevestiging van de voorspelde klimaattrends. Verrassend? Ja, om vele redenen, onder meer omdat er op het terrein één duidelijke winnaar uitsprong die het overal fantastisch goed heeft gedaan.

Het voorbije jaar werd door heel wat wetenschappers grondig gefileerd om na te gaan welke zoal de invloeden zijn van een warm en droog jaar op ons dagvlinderbestand. Een interessante oefening, want de verwachting is dat we meer van dat soort seizoenen gaan krijgen.

Onlangs verscheen een boek over het intussen zowat wereldberoemde Hallerbos. Alweer. En toch. Heel wat schrijvers en fotografen zetten hun beste beentje voor om een uitgebreid en divers werk te maken dat ongetwijfeld in de smaak zal vallen van heel wat geïnteresseerden.

Op zondag 2 september overleed mijn moeder, een maand voor haar verjaardag. Ze zou 104 geworden zijn.

Net terug van de Cévennes in Frankrijk, in de buurt van Nîmes. Schitterende natuur, een paar kilo vlinders, bijen en andere insecten per kilometer wegberm, mooie landschappen met een op mensenmaat gemaakt reliëf. Toch is daar iets bizar aan de gang.

Er is de jongste jaren nogal wat melding gemaakt van de verrassende terugkeer van soorten in Vlaanderen. Je staat versteld van de veerkracht die de natuur tentoonspreidt in het overigens niet zo biodiversiteitsvriendelijke Vlaanderen of de Vlaamse Rand.

We waren volop bezig een nieuw industriepand ecologisch in te richten in Genk. De struiken en boompjes waren geplant, de zaaibedden klaargelegd voor de bloemenweiden, de omheining voor de schapen rechtgezet.

Hoe dikwijls krijg ik de vraag wat je zoal kan doen voor de natuur in een doorsnee klein tuintje van pakweg tien bij tien meter?

We weten intussen dat onze jaarmerels zowat volledig zijn gedecimeerd door het usutuvirus.

Deze maand gaan de laatste drie jaar in van het door de Verenigde Naties uitgeroepen Decennium van de Biodiversiteit. Het gebeurt slechts zelden dat de VN een decennium van iets uitroepen, maar voor biodiversiteit vinden ze dat gerechtvaardigd.

Als je dacht dat je alleen met Pasen eieren onder de bomen vindt, heb je het goed mis. Straffer nog, de hele winter lang vind je massa’s eieren in de bomen. Vele daarvan hangen er al van in de herfst- of zomermaanden en zullen uitkomen in maart-april.