Versterking van
het landschap
In Vlaanderen zijn er achttien Regionale Landschappen (RL) actief, waarvan drie in de regio van RandKrant. Het gaat om het RL Brabantse Kouters in het noorden, RL Dijleland in het oosten en RL Pajottenland en Zennevallei in het zuiden.
In de jaren 1990 startten in Vlaanderen heel wat Regionale Landschappen op met als bedoeling concrete projecten die op het snijvlak liggen tussen natuur en landbouw, cultuur en geschiedenis op het terrein uit te werken. Vandaag is het takenpakket alleen maar verder uitgebreid en het aantal medewerkers is in stijgende lijn gegaan. De RL zijn nu ook actief op het vlak van mobiliteit, toerisme, recreatie, en zoveel meer. De groenblauwe draad blijft echter de vele projecten in de open ruimte, met een prominente rol voor de samenwerking met de landbouw.
Op basis van vrijwilligheid zijn bijzonder veel partners betrokken: van Vlaamse administraties als het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) en de Vlaamse Landmaatschappij (VLM), over de provincies en aangesloten gemeenten, tot scholen, verenigingen en particulieren die mee hun schouders willen zetten onder zowel grote projecten voor de gemeenschap als kleinere initiatieven voor individuele belangstellenden.
Open ruimte
Een belangrijk project dat intussen al jaren loopt, is de behaging van het landschap. Als je vandaag honderden kilometers hagen en houtkanten terugvindt in de open ruimte is de kans groot dat er een RL bij betrokken was. Dat geldt ook voor de aanplanting van boomgaarden en het graven of herinrichten van poelen. Als je (klein)kinderen op school ravotten op een groenere speelplaats of als je zelf wandelt langs pittoreske wandelwegen in de buitenruimte zitten de RL er waarschijnlijk voor iets tussen. Maar ook in projecten rond de Blue Deal en de Green Deal hebben ze een vinger in de pap.
Terreinwerking
In de voorbije jaren is er veel veranderd, niet in het minst wat betreft de financiering van de alles samen ongeveer 35 personeelsleden van de drie RL in de Rand. Coördinator van het RL Brabantse Kouters (noordrand) Patrick Endels: ‘De provincie VlaamsBrabant en de aangesloten gemeenten voorzien een basisfinanciering voor de werking, maar de RL zijn vooral projectgedreven organisaties die zelf op zoek gaan naar bijkomende projectsubsidies en cofinanciering.’ Niet onbelangrijk, want koken kost geld, en per jaar zijn er heel wat initiatieven die hun beslag krijgen op het terrein. Voorbeelden zijn het herstel van kapelletjes of bakovens, de inrichting van ijskelders voor vleermuizen en de aanleg van broedhopen voor het vliegend hert, de grootste kever van Europa.
Alwin Loeckx, coördinator van RL Pajottenland en Zennevallei (zuiden): ‘In het Pajottenland hebben we in de loop der jaren honderden nieuwe poelen, boomgaarden en hagen aangelegd. Een mooi nieuw initiatief is onze bakkerstraining voor vrijwilligers, zodat oude bakovens weer in gebruik genomen worden en mensen er opnieuw samenkomen.’
Een RL leeft bij de gratie van de terreinwerking. Jan Verroken, coördinator van RL Dijleland (oosten): ‘Naar Vlaamse normen scoort de natuur en de biodiversiteit in het Dijleland bovengemiddeld. Toch gaat de natuur ook hier schrikbarend achteruit. Samen met al onze partners en de inwoners willen we het tij keren. We doen dit met het aanplanten van inheems groen en met specifieke soortgerichte projecten. We doen dit op vrijwillige basis en in overleg en samenwerking met talrijke partners en actoren waarbij we rekening houden met elkaars belangen, want we doen dit voor ons allemaal.’
Ecosysteemdiensten
Met de relatief nieuwe klimaatproblematiek komt er een stevige kluif bij in het takenpakket. En dat geldt zeker ook voor de nieuwe inzichten over de invloed van natuur op onze gezondheid of hoe de natuur zorgt voor diensten aan de maatschappij, de zogenaamde ecosysteemdiensten. RL zoeken steeds naar de versterking van het landschap, waardoor mens, natuur, landbouw en andere maatschappelijke geledingen mekaar steeds beter vinden en ondersteunen. Dat is nodig, want de voorbije decennia zijn de bebouwing, de versnippering en zaken als recreatie, toerisme en dergelijke alleen maar toegenomen. Dat gaat dikwijls ten koste van de natuur en de open ruimte. Die kan dus meer dan een gewoon steuntje gebruiken, en daarvoor zorgen de drie RL die we hier even onder de aandacht hebben gebracht.
