‘Veel verandert pas
na iemands dood’
Tot de dood ons scheidt… is het werk van het bevriende schrijvers- en regisseursduo Stijn Van de Wiel en Michai Geyzen, allebei Kempenzonen die het stuk met hun gezelschap De Mannschaft maken bij het productiehuis Het Laatste Bedrijf. Tot de dood ons scheidt is de opvolger van hun succesvoorstelling Poupehan, waarin een aantal vrienden op een weekendje Ardennen de grenzen van hun relaties aftasten. Ook de nieuwe tragikomische voorstelling neemt een herkenbare situatie als uitgangspunt om het te hebben over menselijke relaties die te lijden hebben onder ruzies, verdriet, schijnheiligheid en geheimen.
‘Die herkenbaarheid is belangrijk’, legt Stijn Van de Wiel uit. ‘Poupehan maakten we in opdracht van Het Laatste Bedrijf voor een breed publiek. Mensen die vaak en minder vaak naar het theater gaan. Daarom mikken we op de herkenbaarheid van een concrete situatie, waardoor de toeschouwers zich aangesproken voelen en zich kunnen identificeren. Maar binnen het verhaal zoeken we ook het absurdisme en een bepaalde abstractie op. Ik zeg vaak met een boutade dat er wezens op de scène staan die verdacht veel lijken op mensen. Daardoor krijg je een klein beetje een spiegel voorgehouden. Niet dat je met een reeks levenslessen naar buiten wandelt, maar je hebt wel stof voor een gesprek nadien.’
Gewoontedieren
De concrete, herkenbare situatie is dit keer een sterfgeval. Overlijdens brengen vaak mensen samen die elkaar al lang niet meer gezien hebben. Van de Wiel: ‘Eigenlijk kan ik nog niet te veel verklappen, maar natuurlijk wordt het geen gewone begrafenis. De focus ligt op de dagen ervoor wanneer de naaste familie bij elkaar komt en er dingen naar boven komen waar niet iedereen van op de hoogte was. Daar liggen mogelijkheden voor humor, maar het gaat ook over hoe wij als mensen met elkaar omgaan. Begrafenissen brengen mensen soms weer dichterbij elkaar, omdat ze hun akkefietjes opzij zetten en toch hun steun willen betuigen. Maar evengoed rijten ze mensen uit elkaar, bijvoorbeeld door erfeniskwesties. Het stuk gaat daarom ook over hoe klein we eigenlijk zijn in het aanschijn van de eeuwigheid. Wij hebben het idee dat we alles in handen hebben. Dat we zelf alles bepalen en beslissen in het leven. Terwijl we eigenlijk toch vooral veel moeten ondergaan. Het stuk gaat over ons verlangen naar groener gras, over onze zoektocht naar geluk en liefde, maar ook over de sleur van het dagelijkse leven, het feit dat wij als mens gewoontedieren zijn, en dat het lang duurt voor we echt verandering in ons leven brengen. Want veel veranderingen ontstaan pas als er iemand is gestorven.’
‘Ik had daarnet nog een vriend aan de lijn wiens hond een paar maanden geleden is gestorven. Als hij zijn voordeur opendoet, doet hij dat nog altijd heel voorzichtig, uit gewoonte om niet tegen zijn hond te stoten.’
Niets is wat het lijkt
Over hoe dat er uit zal zien op de planken wil Van de Wiel nog niet te veel zeggen. ‘De voorstelling is een hele constructie. Je zou het een beetje de Pulp Fiction van de moderne deurenkomedies kunnen noemen. Al doen we onszelf daar misschien wat te veel eer mee aan, want Quentin Tarantino is echt wel een held. De tekst zit vol verrassingen, een kluwen van wendingen waarbij niets is wat het lijkt. Want soms gaan mensen het héél ver zoeken. Als ze hard in iets geloven, komen ze in een tunnelvisie terecht of zien ze spoken.’
De man die sterft heet Rudy. Wat voor iemand is hij? ‘Rudy heeft geen ouders meer, maar wel een broer, een vrouw en een kind. Die stamboom komt afscheid van hem nemen. Hij was een hele brave, hardwerkende mens die tegen wil en dank de zaak van zijn ouders moest overnemen toen zijn vader-begrafenisondernemer plots stierf. Heel zijn leven heeft hij begrafenissen gedaan. En nu is hij klant van zichzelf.’
Hoe ervaren de mannen van De Mannschaft het om te werken met zo’n ervaren acteurs? ‘Dat is een feest. Het zijn niet alleen klasbakken, maar het is ook een verzameling mensen die heel goed begrijpen wat we willen doen, en hoe we het willen brengen. Een klein beetje weg dus van het realisme. Niet te veel, maar wel genoeg.’
Tot de dood ons scheidt
De Mannschaft
Zondag 27 april – 20.30
Vilvoorde, CC Het Bolwerk, 02 255 46 90
Donderdag 8 mei – 20.00
Asse, Oud Gasthuis, 02 456 01 60
Vrijdag 16 mei – 20.30
Overijse, CC Den Blank, 02 687 59 59