De projecten in de grote Europees beschermde natuurgebieden van het Natura 2000-netwerk zijn natuurlijk van een ander kaliber dan die van een beperktere omvang, maar soms zijn deze laatsten niet te onderschatten. Zo’n voorbeeld vind je in het Zeen in Sterrebeek, waar veel partners het beste van zichzelf hebben gegeven om een stevige groene vlek te realiseren op basis van suggesties en voorstellen van omwonenden.

Metamorfose

Toen ik de plek zo’n twintig jaar geleden bezocht, dacht ik dat ze verloren was voor de maatschappij. Er lag een stort, de kleine Maalbeek was een open riool, het stukje park gaf een desolate indruk. Kortom: treurnis en miserie. Hoe anders ziet het er vandaag uit! Het stort is gesaneerd, de beek is een waterloop vol leven en het uitgebreide bos krijgt alle ontwikkelingskansen. Ja, zo kan het dus ook.

Je vindt er genietende wandelaars, spelende kinderen en natuurliefhebbers op een kluitje bij elkaar. Verschillende overheden en instanties hebben hier veel in geïnvesteerd om het tot de aangename plek te maken die het vandaag is. De vlakbij gelegen Chirolokalen maken het voor de jeugd wel heel makkelijk om aan natuurbeleving te doen.

Inspirerend voorbeeld

Met de uitgevoerde inrichtingswerken heeft de natuur hier veel kansen gekregen, en daardoor past dit gebied perfect in de geest van de vermelde Natuurherstelwet. Het is een realisatie die als inspiratie kan dienen voor veel andere locaties in de Vlaamse Rand. De aandacht voor recreatie, mobiliteit en sport is geen must voor nieuwe projecten in het kader van de Natuurherstelwet, maar is zeker meegenomen. Een korte enquête bij de passanten leert alleszins dat ze heel tevreden zijn met de site. Sommigen komen hier zelfs dagelijks langs.

Het stort is gesaneerd, de beek is een waterloop vol leven en het uitgebreide bos krijgt alle ontwikkelingskansen. Ja, zo kan het dus ook.

Het grote voordeel van het Zeen is dat het redelijk groot is in vergelijking met andere plaatsen waar men dit soort realisaties kan doen. Met bijna tien hectare heb je veel mogelijkheden om het gebied op te delen in verschillende zones, en dat mag je hier geslaagd noemen. Dat is lang niet altijd en overal mogelijk. Alleen al voor die variatie kan je naar hier komen, want elk seizoen biedt totaal andere beelden. Dat maakt de beleving alleen maar groter.

Kwelgebied

In tegenstelling tot andere projecten aan waterlopen heeft men in het Zeen rekening gehouden met de kwelzones nabij de kleine Maalbeek. Deze zones, met opstuwend grondwater, zijn belangrijk voor het kwaliteitsvol blauwgroene netwerk in de Rand en daarbuiten. Op veel plaatsen worden die zones volledig over het hoofd gezien. Dikwijls heeft men er zelfs geen weet van dat ze er liggen. Hier is er speciale aandacht aan geschonken. Het is eens wat anders. En vooral een opsteker als je weet dat we de voorbije zeventig jaar meer dan driekwart van de kwelgebieden in de Rand zijn kwijtgespeeld.

Vanop het vlonderpad kom je dicht bij de waterloop. Zeker bij hoge waterstanden is dat een fijne belevenis. Gelukkig is het feitelijke bronbos niet toegankelijk: de vegetatie is er gewoon te kwetsbaar. Als je voldoende andere plekken hebt om te wandelen en te ravotten, stoort dat geenszins en de natuur is ermee gebaat.

Hopelijk inspireert de combinatie van de boomgaard en de ingezaaide bloemenweide menigeen die thuis ook zoiets wil realiseren. Het is een plek met veel leven, al ziet ze er in deze tijd van het jaar misschien wat leeg uit. Vergis je niet: winter en zomer zijn hier veel planten en dieren aanwezig, het ene seizoen al wat zichtbaarder dan het andere. En als je timing goed zit, pik je binnen enkele jaren zeker een stukje fruit mee als de bomen volhangen met zoveel lekkers.

Het Zeen is een opsteker voor grootZaventem, want in het verleden zijn hier veel natuurwaarden verloren gegaan aan megalomane industrie-, kantoor- en woonprojecten. Dat men deze groene snipper opwaardeert, is geen overbodige luxe. De omwonenden snakken naar meer groen, en dat vinden ze nu vlak bij de deur.

Het project kadert in het grotere geheel van de herinrichting van de Woluwe en haar omgeving. Daar heeft men intussen zwaar op ingezet, nog veel andere initiatieven zullen volgen. Een recente realisatie vind je in Diegem, aan het kruispunt van de Woluwelaan en de Haachtsesteenweg ter hoogte van de Broekstraat. Stilaan krijgt de Woluwe de aandacht die ze verdient, en in de Vlaamse Rand ziet de vallei er steeds groener uit. Dat is geen moment te vroeg, als je weet dat het Brussels Hoofdstedelijk Gewest haar groene huiswerk aan de Woluwe al meer dan twintig jaar geleden maakte. Eindelijk komt er hier nu stilaan een kwalitatieve, groene verlenging van op het Vlaamse grondgebied.