Love is Louder is de eerste tentoonstelling die Zoë Gray cureert voor Bozar. Al pingpongend met haar nieuwe baas Christophe Slagmuylder had ze hem uitgedaagd. Durfde hij in een van België’s meest prestigieuze cultuurhuizen een themaexpo over de liefde aan? ‘De samenleving polariseert en verhardt. We hebben het voortdurend over geweld en oorlog, over klimaatproblemen. Zonder dat te negeren, wilde ik opwerpen dat het veel te weinig gaat over dingen die er echt toe doen.’

Het ontbreekt Gray, een Britse die al jaren in Brussel woont, niet aan daadkracht. Voordien was ze aan de slag als senior curator bij Wiels, waar ze veelal expo’s rond één specifieke hedendaagse kunstenaar uitbouwde. ‘Toch heb ik al thematisch gewerkt. Voor de Biënnale van Rennes cureerde ik tien jaar geleden Play Time, een expo over spelen. Om bij zo’n breed thema het overzicht te bewaren, is het belangrijk je onderwerp goed af te bakenen. Ik heb me beperkt tot de liefde tussen mensen én werk vanaf eind jaren 60, ook omdat The Summer of Love een keerpunt voor ons perspectief op de liefde vormde.’

Bitterzoet

De tentoonstelling is opgesplitst in drie delen. Het eerste focust op de romantische liefde, die samen met het traditionele gezin onder druk staat. Het tweede op vriend- en verwantschap. Het derde op liefdevolle acties in de maatschappij. Gevraagd naar een voorbeeld van elk moet Gray even nadenken. Met in totaal tachtig kunstenaars, zowel usual suspects zoals Louise Bourgeois en Marina Abramović (en Ulay, die een kruisboog op haar hart richt) als minder voor de hand liggende namen, is dat geen sinecure. Ze noemt een video van de Brusselse kunstenaar Ariane Loze, die onderzocht hoe we in een rol kruipen om een liefdespartner te vinden en er zo een mismatch kan ontstaan tussen de realiteit en het imago dat we van onszelf delen. ‘Het resultaat is een kritische blik op datingapps die een idealistisch beeld van de liefde voorschotelen, maar vaak niet meer zijn dan pogingen van multinationals om privédata te ontfutselen. Noem het een hyperverbonden vorm van kapitalisme.’

Daarnaast wijst ze ons op een videodiptiek van de Aziatisch-Amerikaanse kunstenaar Patty Chang. ‘Het lijkt dat ze aan het kussen is met haar moeder en haar vader, maar als je beter kijkt, merk je dat ze een ui aan het uitwisselen zijn. Eens je beseft dat ze elkaar voeden valt het taboe weg.’ Gray’s keuzes hebben vaker een bitterzoete ondertoon. Neem de tijdslijn waarmee de Libanese kunstenaar Omar Mismar toont hoe twee mannen tijdens een autorit in Beiroet elkaars hand vasthouden en wanneer ze dat niet doen, omdat ze dat in bepaalde wijken niet durven. ‘Het wordt voorgesteld als een spel. Er is dus opwinding. Maar tegelijk is het intriest dat ze de hele tijd moeten oppassen om hun liefde te tonen.’ Als laatste voorbeeld grijpt Gray terug naar het campagnebeeld: het schilderij Le joli mois de mai van de Belgische popartkunstenaar Evelyne Axell. ‘Het is gemaakt in 1970 en koppelt onze zoektocht naar vrijheid en liefde aan maatschappelijke verandering, want liefde bestaat niet alleen tussen twee personen, maar ook in een gemeenschap, als een basishouding om de andere te benaderen.’

Vrouwelijke inhaalbeweging

Opvallend is het aantal vrouwen in haar selectie. Die vielen door een pertinente male gaze lang tussen de plooien van de kunstgeschiedenis. ‘Terwijl in mijn ervaring vrouwen veel meer dan mannen kunst maken over de liefde. Natuurlijk, 80 procent van de kunst die je de voorbije 20 jaar te zien kreeg in Bozar was van de hand van mannen. Een inhaalbeweging lijkt ingezet nu Gray – zo benadrukt ze – samen met vier vrouwelijke collega’s op het voorplan treedt. ‘Er zitten geen mannelijke curatoren in mijn team. In het begin waren sommigen wat sceptisch, maar hun vrees bleek ongegrond. •

12 OKT TOT 5 JAN
Love is Louder
Brussel, Bozar, www.bozar.be