Bij wie kunnen we ons oor beter te luisteren leggen dan bij Steven Vanonckelen, die tot eind augustus bij het Departement Omgeving van de Vlaamse overheid werkte en de Green Deals van nabij volgde? Hij was trekker van de overeenkomsten Bedrijven en biodiversiteit (afgelopen in 2021), Natuurinclusieve parkings (opgestart in januari 2024) en Wilde bestuivers in de fruitteelt (nog op te starten).

Groene corridors

‘Zeven Green Deals zijn al afgelopen, dertien zijn in uitvoering en er staan er nog enkele in de steigers’, somt Vanonckelen op. Die van Bedrijven en biodiversiteit had onder meer als doel de wat saaie industrieterreinen om te vormen tot corridors of stapstenen naar een natuurgebied in de buurt. Uiteindelijk hebben we 135 bedrijven en organisaties geïnspireerd om 2.200 ha te vergroenen. Dat gebeurde nooit op een extreme manier, wel door de deelnemers mee te nemen in een positief, wervend verhaal.’

We hebben 135 bedrijven en organisaties geïnspireerd om 2.200 ha te vergroenen.

‘We werkten niet specifiek op bepaalde soorten of habitats, maar bijvoorbeeld wel met projecten rond ontharding, groene aanleg en beheer. Die kunnen model staan voor de latere ontwikkeling van industriegebieden. Het is bijkomende kennis die bedrijven zoals Colruyt, IKEA en Jan De Nul inspireerden. KMO’s waren moeilijker te bereiken, maar daar zal in de toekomst extra worden op ingezet bij de Green Deals die voor hen interessant zijn’, zo trekt hij een belangrijke les.

Nette voorkant

Natuurinclusieve parkings loopt sinds januari en heeft als doel de vele parkeerplaatsen in Vlaanderen te vergroenen zodat zich ook daar planten en dieren vestigen. Inmiddels sloten 88 bedrijven zich bij deze Green Deal aan. ‘We merken dat zij veel belang hechten aan een nette, strakke voorkant van hun terrein. Ze zien het als een visitekaartje. Daar mag het wat strakker beheerd zijn. Dat moeten we uiteraard respecteren. Aan de achterkant van de gebouwen is nog veel mogelijk. Het is belangrijk dat men zo snel mogelijk stopt met pesticidengebruik. Een tweede stap is een meer biodiverse aanleg, zoals zorgen voor lange bloeibogen. Dan hebben de bestuivers gedurende het volledige seizoen voldoende voedsel in de vorm van veel diverse bloemsoorten. Als we bijkomend zorgen voor plekken met een kale bodem om in te nestelen en wat ruigere hoekjes om te schuilen hebben de beestjes het best naar hun zin. Korven plaatsen met honingbijen is geen goed idee, want die concurreren om het voedsel van de wilde soorten. We doen voorstellen om te zorgen voor een goede waterdoorlaatbaarheid (grasdallen), het installeren van laadpalen, enzovoort. Als we daarmee functionele, nieuwe parkings anders inrichten, hebben we een belangrijke stap in de goede richting gezet. Deze Green Deals brengen we via bijeenkomsten en webinars tot bij wie erover wil horen. Communicatie met alle betrokkenen is cruciaal.’

Bloemetjes en bijtjes

Wilde bestuivers in de fruitteelt is in volle voorbereiding en zal hopelijk dit najaar van start gaan, een half jaar later dan voorzien. Dat het slecht gaat met onze wilde bijen is intussen algemeen bekend, maar wat doe je daaraan? ‘Via het Proefcentrum voor fruit contacteerden we enkele belangrijke spelers in de sector. De uitgangssituatie voor veel telers is moeilijk omdat ze een hoge leninglast hebben, veel administratie moeten doen en veel uren werken om tot een verkoopbaar product te komen. We willen dus extra inzetten op advisering, begeleiding en vooral ontzorging’, zegt Vanonckelen.

Veel fruittelers nemen hun toevlucht tot imkers om de bloesems te bestuiven. Ze zijn niet op de hoogte dat wilde bestuivers dat werk al doen. Duizenden (!) wilde bijensoorten en zweefvliegen, dag- en nachtvlinders en zoveel andere dieren zitten al in de buurt en zijn belangrijke natuurlijke bestuivers. Bijenkorven bijplaatsen leidt tot voedselproblemen bij de wilde bijen. Het over en weer zeulen van die korven is ook nog eens gevaarlijk om ziekten en plagen van honingbijen binnen te brengen in een natuurlijk systeem van wilde soorten die elkaar in evenwicht houden.

En wat Vanonckelen zelf betreft: vanaf begin september start hij in zijn nieuwe functie als coördinator van het Nationaal Park Brabantse Wouden. ‘Mijn taak zal er vooral in bestaan om een team van vijf personen aan te sturen en de samenwerking met alle partners te verzorgen. Ik kijk er erg naar uit.’