Fien Leysen maakte eerder theaterstukken als Wat (Niet) Weg Is, Wie We Zijn en Numi Yaldati, waarin ze video, performance, tekst en installaties combineert. ‘Ik maak altijd voorstellingen die van een persoonlijk verhaal vertrekken,’ vertelt Leysen. Het persoonlijke aspect in Alabama heeft alles te maken met haar vader Kris Leysen, die jarenlang voor de openbare omroep werkte, daar onder meer het programma Hemel en aarde presenteerde en kinderprogramma’s zoals Liegebeest en Tienerklanken producete.

Trage televisie

‘Voor dit stuk ben ik vertrokken van de videoreportage Amerika in alle staten, die mijn vader ooit maakte. Tijdens een reis van zes weken maakte hij een reportage over een jeugdvoorstelling van theatermaakster Eva Bal met een hele jonge Josse de Pauw in de hoofdrol tijdens een kunstenfestival in Birmingham Alabama, dat dat jaar in het teken van België stond. Omdat ze daar dan toch waren, maakte hij ook nog een reportage over studenten die via een uitwisselingsprogramma in Amerika studeerden. Internet bestond nog niet, en het was de bedoeling om te tonen hoe studeren in de Verenigde Staten eraan toe ging. Die reportage is heel trage televisie, met veel beelden die door de voorruit van de auto werden gefilmd. Ik wilde die trip opnieuw maken en de plekken en mensen van toen opnieuw opzoeken. Vooral omdat mijn vader altijd vertelde dat hij daar op de eerste avond werd tegengehouden door de lokale sheriff. Die zag al dat cameramateriaal in de auto liggen en vroeg wat mijn vader er kwam doen. Na de uitleg van mijn vader zou de sheriff hem deputy sheriff hebben gemaakt omdat anders niemand het zou vertrouwen om hem binnen te laten of met hem te praten. Mijn vader beweerde dus dat hij hulp-sheriff was in Alabama, en ik heb mij mijn hele leven afgevraagd of dat waar was, of een overdreven cowboyverhaal.’

Op zoek naar vaders verhaal

Alabama reconstrueert de twee roadtrips van vader en dochter met videobeelden, en wordt zo ook een zoektocht van Fien Leysen naar haar overleden vader en hoe die als journalist te werk ging. ‘Het is een poging om een soort leermeester te vinden in mijn vader. Ik heb lang gedacht dat ik iets helemaal anders deed dan hij, omdat hij voor televisie werkte en ik voor het theater, maar een van de conclusies uit de voorstelling is dat wat we doen toch heel hard op elkaar lijkt. En dat we het daar nooit over hebben gehad. Sommige van zijn journalistieke keuzes zouden niet de mijne zijn geweest. In tegenstelling tot mijn vader die al snel ergens voorbijreed, probeer ik net overal te stoppen en met veel mensen te praten. Natuurlijk blijven dan nog heel wat vragen over toen onbeantwoord. Maar op de vraag of hij daar al dan niet hulpsheriff is geweest, geef ik absoluut een antwoord.’

Live-muziek

Leysen maakte Alabama voor theatergezelschap Berlin, dat al veel theaterstukken over bijzondere steden en plekken maakte. Birmingham, Alabama is een stad van 200.000 inwoners waar Martin Luther King in 1963 even in de gevangenis zat. Maar Leysen zag dat de tijd er zijn werk heeft gedaan. ‘Het was heel verwarrend om er rond te lopen. Op de beelden van mijn vader zie je een bruisende binnenstad met overal mensen. Wij hebben lang gezocht naar dat centrum, maar het is gewoon helemaal weg. Je ziet vooral bedrijven, banken en auto’s die passeren. Ik praatte met mensen die de stad nu vergelijken met 45 jaar geleden. We raken aan thema’s als racisme, armoede en de American Dream, en ik denk dat mijn teleurstelling over die al bij al confronterende en deprimerende plek wel naar boven komt. Toch maken we geen portret van de stad, want die is te complex om in één stuk te vatten.

De huidige staat van de stad staat daarmee wat in contrast met de mooie live-muziek die multi-instrumentalist en blues- en jazzman Steven De bruyn speelt. ‘Ik wilde deze voorstelling al heel lang maken en wanneer ik de beelden van Alabama zag, kon ik me daarbij niks anders voorstellen dan de muziek van Steven. Hij heeft alle muziek speciaal voor de voorstelling gecomponeerd en staat ook mee op de scène. Ons decor lijkt een soort café. In Amerika had elk café waar we binnen kwamen namelijk minstens zes of zeven televisieschermen. De hele tijd al die prikkels is vreselijk, maar zo’n setting is voor ons wel functioneel om de beelden te tonen waarmee we ons verhaal vertellen.’

WO – 25 SEP – 20.30
Alabama BERLIN/ Fien Leysen & Steven De bruyn
in coproductie met theater arsenaal
Grimbergen, CC Strombeek, 02 263 03 43