Tonen hoe geografische locaties op elkaar inspelen, soms hun functie verliezen en vervolgens ruïnes ontstaan, niet alleen op fotopapier, maar ook op metalen; dat is het oogmerk van het beeldend werk van Sybren Vanoverberghe (28), een fotograaf die vanuit de skategemeenschap doorgroeide naar de galeriewereld. De expo in Zaventem heet MUSA, naar de bananenplant die hij als bij toeval in een Marokkaanse serre tegenkwam toen een fotoreis door de woestijn er eigenlijk al opzat. Je zou het exotische fruit eerder verwachten op een passerend containerschip, maar onze beproefde planeet heeft wel meer verrassingen in petto.

Skatewereld

Voor enige uitleg hebben we rendez-vous in Otegem, aan de rand van de Vlaamse Ardennen. Vanoverberghe ontvangt ons in zijn atelier in een loods van de vroegere Deweer Gallery waarvoor hij ooit nog exposeerde. ‘Vroeger was het hier een tapijtweverij, nu doet de ruimte dienst als opslagplaats voor kunstcollecties, maar even goed wordt ze gebruikt door lokale schrijnwerkers. Naast me zit iemand die in ramen en deuren doet.’ Vanoverberghe pendelt hier drie à vier keer per week vanuit Gent naartoe. Die afstand en de locatie vindt hij inspirerend.

In Wielsbeke, het landelijke dorp van zijn jeugd, stond kunst niet meteen bovenaan de agenda. ‘Als kind ben ik met mijn ouders amper in een museum geweest. Mijn interesse werd gewekt via mijn skatevrienden. Door hen te fotograferen ben ik de sector ingerold. Ik ontdekte een broeihaard voor creatief talent. Het begint met de graphics op de achterkant van een board. Ik vond het vooral heel leuk dat iedereen in de skatecommunity mekaar kende. In de kunsten is dat voor mij niet zo heel anders.’ Na zijn opleiding Visual Arts aan het KASK fotografeerde hij nog wel eens een skatewedstrijd, maar de nadruk kwam al snel te liggen op origineel werk, waarmee hij opgang maakte in de kunstwereld.

Watermeloenen en bananen

Maar hoe zit het nu met die bananenplanten? Anderhalf jaar geleden was Vanoverberghe op werkreis in het zuiden van Marokko. ‘Ik was al langer gefascineerd door de tijdelijke oplossingen van nomaden die met weinig materiaal heel creatief omspringen. Ik werd geconfronteerd met hoe absurd we omgaan met onze omgeving. Ik hoorde er over waterbronnen in handen van enkele families, die in een door droogte geteisterd landschap gebruikt werden om watermeloenplantages aan te leggen. De klimaatproblematiek was er brandend actueel.’

Na die trip was een rustpunt voorzien aan de Atlantische kust. ‘Maar ik werd verrast door de bananenbomen. Hun bladeren leken te willen uitbreken uit de serres waarin ze werden geteeld. Ze werden tegen plastic zeilen gedrukt en vastgehouden met koperdraad. Door de reflectie van het zonlicht op de bladeren leek het haast een abstract schilderij. Die draden vormen in Zaventem een rode draad in zijn werk, dat sinds twee jaar varieert. Zijn beelden worden immers niet langer alleen op fotopapier afgedrukt.

Voor MUSA gebeurde dat op messing platen. ‘Het geelkoper bleek een interessant effect te hebben. Omdat het afhankelijk is van omgevingslicht verandert de aanblik ervan constant. Op een dag kan je er twintig verschillende werken in zien. Soms wordt het dof en donker, dan licht het weer op.’

Communicerende vaten

Zijn onderzoek naar materialen in zijn eigen productie lijkt een constante geworden. Op termijn ziet hij zijn werk driedimensionaal worden. ‘Mijn aluminium en messing werken zijn beeldcollages, met over elkaar geprinte lagen, die soms ook gevernist worden. Als je zwarte beelden op aluminium afdrukt, maak je gaten in je beeld en betrek je er vanzelf de omgeving bij.’ Maar daarnaast zijn er ook ideeën om sculpturen te beginnen maken die volledig losstaan van de fotografie.

Een verschil met ouder werk is dat ingrepen van de mens minder zichtbaar zijn. ‘Natuurlijk is de ruïne zijn nalatenschap, maar MUSA is abstracter. Enkel de koperdraad en de reflectie van de zeilen verraadt menselijke aanwezigheid. Toch zijn al mijn projecten communicerende vaten. Mijn zwart-witbeelden uit de woestijn en wat ik nu aan het printen ben op messing platen. Ik heb verdorde palmbomen in Iran gefotografeerd, maar dat had even goed in Palm Springs kunnen zijn. Het gaat om het grotere idee.’

27 SEP TOT 21 DEC
Sybren Vanoverberghe. MUSA
Zaventem, CC De Factorij, 02 307 72 72