De N2 loopt door het dichtstbevolkte deel van de Vlaamse Rand en zelfs van de provincie, want de open ruimte tussen provinciehoofdstad Leuven en Vlaamse hoofdstad Brussel slibt al decennialang geleidelijk aan dicht. Bewoners uit de twee stedelijke polen zwermen vaak uit naar de omliggende gemeenten. De verkeersdruk op de N2 valt dus niet te onderschatten. Opmerkelijk is ook dat er tussen Leuven en Brussel eigenlijk drie harde infrastructuurlijnen parallel naast elkaar lopen. De N2 is de oudste van de drie en werd in het begin van de 18e eeuw aangelegd. Later kwam ten noorden van de N2 de spoorweg met – nog later – de hogesnelheidslijn. En vanaf de jaren 1970 legde men met de E5 – nu de E40 – nog een derde parallelle infrastructuur aan tussen Leuven en Brussel. De boerentram was toen al lang van het toneel verdwenen.

Onopvallend erfgoed

We vertrekken bij de grens met Kortenberg in Nossegem bij het opvallende kapelletje Moeder van Barmhartigheid aan de Guldendellestraat, opgenomen in de Inventaris Onroerend Erfgoed. Dat geldt ook voor Villa Vogelzang wat verderop links, voor de tuin van de Villa Familie Van Meerbeek, een boerenwoning en een burgerhuis nog voor we bij de verkeerslichten met de Mechelsesteenweg komen. De historische panden springen niet in het oog tussen de aaneenschakeling van verspreide bebouwing en rijwoningen. Panden, zoals het voormalige gemeentehuis van Nossegem, het klooster Clair Manoir en het pachthof De Vernagelde Poort zijn gewoon helemaal uit het straatbeeld verdwenen, onder meer door de uitbreiding en modernisering van het woonzorgcentrum Ter Burg. Een opvallende villa die niet in de erfgoedinventaris zit, zien we bij Club Lautrec, een van de laatste getuigen van de eertijds weelderig aanwezige huizen van plezier langs deze steenweg.

Ondermaatse infrastructuur

Het kruispunt met de Mechelsesteenweg is altijd zeer filegevoelig geweest, vooral door de verbinding met de E40 en de achterliggende bedrijvenzones, met onder andere Ikea, die zeer veel auto- en vrachtverkeer aantrekken. Voor fietsers – en zelfs voor voetgangers – is de N2 absoluut geen aanrader. Voetgangers krijgen nauwelijks een plek; fietsers hooguit een moordstrookje. Ondermaats is een eufemisme voor de infrastructuur voor de zwakke weggebruiker, of wat daarvoor moet doorgaan. Er is evenwel ook goed nieuws, want het Agentschap Wegen en Verkeer besteedt dit jaar een studie uit om veiliger te kunnen fietsen vanaf de grens met het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Op termijn mogen we dus de aanleg verwachten van veilige enkelrichtingsfietspaden langs de Leuvensesteenweg in Zaventem, van de grens met Brussel in Sint-Stevens-Woluwe tot in Nossegem en vanaf Nossegem tot aan de grens met Kortenberg.

Op sommige bedrijventerreinen in Zaventem staat een derde tot de helft van de gebouwen leeg.

Tegelijk wordt ook bestudeerd of de leefbaarheid in de dorpskernen kan worden verbeterd en of er werk kan worden gemaakt van een betere doorstroming van het openbaar vervoer. Tegen het einde van dit jaar zouden de eerste concrete ontwerpen klaar moeten zijn. Het is rijkelijk laat voor een steenweg waar decennialang amper enig oog was voor andere vervoersmiddelen dan de auto en waar fietsers en voetgangers vandaag steevast van de ene hachelijke en levensbedreigende situatie in de andere terechtkomen. Maar hoop doet leven.

Permanent autosalon

Tussen Nossegem en Zaventem rijden we voorbij de brandweerkazerne. Vanaf hier gaat de woningbouw over in bedrijven en bedrijventerreinen. Over heel de lengte van deze steenweg vind je opritten naar parkings, huizen en bedrijven. Bij de latere herinrichting een belangrijk aandachtspunt, want elke toegang tot de steenweg maakt de weg minder veilig voor trage weggebruikers.

Dat er zich langs deze steenweg zoveel bedrijven en bedrijventerreinen bevinden, is te danken aan de luchthaven. Een economische schakel zoals onze nationale luchthaven trekt heel wat bedrijvigheid aan en daar heeft Zaventem in het verleden gretig van geprofiteerd. Maar ook die bedrijventerreinen zijn vooral gericht op bereikbaarheid met de auto of met vrachtvervoer. Precies daar knelt al decennialang het schoentje, want van vlotte bereikbaarheid zijn we geëvolueerd naar structurele en vaak lange files op deze steenweg. Doordat de bedrijven en de bedrijventerreinen vandaag veel minder vlot bereikbaar zijn voor gemotoriseerd verkeer, neemt de leegstand al jaren hand over hand toe. ‘Te huur’ en ‘te koop’ zijn vaak geziene bordjes langs deze steenweg. Op sommige bedrijventerreinen in Zaventem staat een derde tot de helft van de gebouwen leeg. De parkings, het weinige groen en de grote verharde oppervlakten zijn wel gebleven. Open ruimte of onverharde open zones tussen de verschillende bedrijventerreinen zijn uiterst schaars. Verderop – op weg naar deelgemeente Sint-Stevens-Woluwe – komen we bijna letterlijk in autoland. Hier schurkt de ene garage tegen de andere autoverkoper aan. Een permanent autosalon als het ware, met vrijwel alle automerken. En meteen rijden we ook tussen een wirwar van auto’s door, die soms op de meest onmogelijke plaatsen geparkeerd staan.

Ruimte voor de Woluwe

Wat verder hijst onze drievaks-N2 zich over de Ring 0 op weg naar wat in de volksmond de put van Woluwe wordt genoemd: de kruising van de N2 met de Woluwelaan of de R22. En bij die R22 klaart de hemel wat op. De Woluwelaan loopt namelijk over de rivier de Woluwe en daar wordt wel werk van gemaakt. Op initiatief van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) hebben maar liefst veertien openbare besturen zich geëngageerd om de Woluwe opnieuw aan de oppervlakte te krijgen en ze uit haar veel te strakke keurslijf van inbuizingen en moerriolen te halen. De VLM legde langs de Woluwelaan het Woluwewandelpad aan vanaf de grens tussen Zaventem en Sint-LambrechtsWoluwe. Het Agentschap Wegen en Verkeer sloot daarop aan met een gedeeltelijke openlegging van de Woluwe en voor fietsers en voetgangers een veilige doorsteek onder de N2. Aan de andere kant van de N2 nam de Vlaamse Milieumaatschappij over met de aanleg van een natuurlijk moerasgebied dat ook voor extra waterberging zorgt. Het is de bedoeling dat andere partners, zoals de gemeenten, de Lijn en het Agentschap voor Natuur en Bos, de groen-blauwe verbinding verder doortrekken, zodat er een natuurlijke wandel-, groen- en waterverbinding ontstaat vanaf het domein Drie Fonteinen in Vilvoorde tot aan het Zoniënwoud.

Lintbebouwing

We klimmen stilaan uit de put van Woluwe. De steenweg versmalt tot twee rijvakken met aan weerszijden parkeerplekken voor auto’s en doorlopende bebouwing. Hoeft het gezegd dat fietsers hier vandaag nooit zonder gevaar kunnen laveren tussen de geparkeerde voertuigen en de bebouwing? Links op de N2 ligt, een beetje achterin, de gemeentelijke sporthal van Sint-Stevens-Woluwe, toch een punt van sociaal leven in dit dorp op de grens met Brussel. Net daarvoor zien we het vroegere gemeentehuis van Sint-StevensWoluwe in neoclassicistische stijl. Overigens zit er ook in dit deel nog wel wat erfgoed, zoals burgerwoningen, een herenhuis, een villa en een dokterswoning, maar ook hier wordt het straatbeeld zodanig overheerst door de lintbebouwing dat de erfgoedelementen nog nauwelijks opvallen. Rechts kun je naar het Woluweveld rijden, de grootste overblijvende open ruimte binnen de ring. Ten tijde van de Duitse bezetting bevond zich daar het militaire vliegveld. Samen met de oude NAVO-site is het Woluweveld een gebied dat zich nog kan lenen tot heel wat interessante ontwikkelingen van de open ruimte. De VLM heeft het gebied de voorbije jaren al grotendeels ingericht en er ook betere voet- en fietswegen aangelegd. Overigens moeten we toch ook even meegeven dat in dat binnengebied wél een veilige en snelle fietsverbinding ligt tussen Leuven en Brussel. Even verder rijden we Brussel binnen en laten we het bordje Sint-Stevens-Woluwe, Vlaams en gastvrij achter ons.