Vanuit het Lennikse Eizeringen rijden we Dilbeek binnen via Schepdaal en het gehucht met de poëtische naam Goudveerdegem. Schepdaal doet inmiddels ook andere belletjes rinkelen, want deze deelgemeente is sinds enige tijd wereldberoemd als thuisbasis van wereldkampioen wielrennen Remco Evenepoel. Remco zal het fietsen zeker niet geleerd hebben op de N8, want fietspaden of voetpaden zijn hier in de verste verte niet te bespeuren. Waar we Schepdaal binnenrijden, is de omgeving wel nog heel groen: weinig bebouwing en veel achterliggend glooiend heuvelland, akkers en weiden.

Waar Vlamingen thuis zijn

Een beetje verder valt meteen het bord Dilbeek, waar Vlamingen thuis zijn op. De borden staan nu 45 jaar langs de invalswegen van Dilbeek. De slogan beroerde al die tijd regelmatig de gemoederen, en de discussies zullen wel altijd blijven bestaan. Nodigen de borden mensen uit om deel te nemen aan de plaatselijke gemeenschap of sluiten ze mensen uit? De interpretatie varieert naargelang de gevoeligheden. Twee jaar geleden besliste de gemeente om de borden te vernieuwen.

We rijden van Schepdaal naar SintMartens-Bodegem met nog altijd behoorlijk wat groen langs beide flanken. Even verderop passeren we bij de opvallende roos-witte gevel van de fabriek van Chocolatier Valentino. Het familiebedrijf uit 1978 week in 1994 uit naar Schepdaal, waar het sindsdien de chocoladeproductie verzorgt voor inmiddels 35 eigen winkels en verkooppunten in België.

Trammuseum

Bij de verkeerslichten met Sint-Martens-Bodegem valt aan de linkerkant het Trammuseum op. Op zeven van de tien steenwegen naar Brussel reden er zogenaamde boerentrams; de enige site in België die volledig is bewaard als stelplaats van de buurtspoorwegen vind je in Schepdaal. Hier werden de trams indertijd geparkeerd en hersteld. De site lag op de tramlijn die het tracé van de steenweg over 23 km volgde, van Ninove naar Brussel. De trams vervoerden zowel personen als goederen en ontsloten het Pajottenland voor de hoofdstad. De laatste tram reed hier in september 1972 en de 50e verjaardag van dat historische gebeuren werd vorig jaar in de verf gezet. De eerste gebouwen in Schepdaal dateren van 1888, de stelplaats werd in 1962 al ingericht als trammuseum. Sinds 1993 is de tramsite officieel beschermd. In het trammuseum vind je een kleurrijk overzicht van rijtuigen uit elke belangrijke periode van de geschiedenis van de buurtspoorwegen. Pronkstuk is het koninklijke rijtuig van Leopold II. Naast de drie loodsen met tramstellen herbergt de site ook nog het voormalige stationsgebouw, een watertoren, een hout- en zandmagazijn, een lampenmagazijn, een goederenmagazijn en een smidse. Vandaag beheert Herita de site.

17 bruggen

We vervolgen onze weg en ook de N8 blijkt alweer zo’n steenweg die alleen op autoverkeer is gericht. Zelfs in Schepdaal wurmt een viervaksweg zich tussen de aaneengesloten bebouwing. Vier ruime rijvakken voor koning auto, maar geen plekje voor fietsers, hier en daar een onherbergzaam pad dat de indruk geeft van een voetpad. Bij het buitenrijden van Schepdaal rijden we over de spoorwegbrug. Hieronder loopt spoorlijn 50A van Brussel naar Oostende. Het gedeelte van Brussel tot Gent heeft geen enkele overweg, geen kruisingen met oude lijnen en een bijna rechtlijnig tracé. Je merkt het niet als je erover rijdt, maar dit was in feite de allereerste hogesnelheidslijn ter wereld die voor de Tweede Wereldoorlog werd aangelegd. In het kader van het Gewestelijke ExpresNet (GEN) werd de capaciteit van de lijn het voorbije decennium verdubbeld van twee naar vier sporen en tussen Denderleeuw en Neerpede werd ernaast de fietssnelweg F209 aangelegd.

Vandaag is de N8 of Ninoofsesteenweg een vierbaansweg voor auto’s, met nauwelijks een fiets- of voetpad te bekennen.

De spoorlijn ligt ook aan de basis van het wat verderop gelegen monumentale kunstwerk van de 17 bruggen, een beeldbepalend spoorwegviaduct boven de vallei dat in 1929 werd gebouwd. Het viaduct is 600 meter lang en 18 tot 20 meter hoog. De spoorlijn werd geopend in 1932 voor snelverkeer en dan vooral met het oog op de wereldtentoonstelling van 1935 in Brussel. Het viaduct met de 17 bruggen werd als monument beschermd in 2004.

Fietspaden?

Bij de verdubbeling van de sporen kreeg de N8 ook een nieuwe brug over de spoorweginfrastructuur en kijk: daar zien we langs beide kanten een vrijliggend fietspad. Je vraagt je dan af welk verschil die 150 meter fietspad maken over een fietsonveilig tracé van bijna 8 km? Welnu, daar komt verandering in: het Agentschap Wegen en Verkeer plant vanaf de zomer van 2023 werken aan de fietspaden langs de Ninoofsesteenweg in Dilbeek. Tussen de Jan de Trochstraat en de spoorweg komt er een veilig en comfortabel fietspad langs beide kanten van de N8. Ook de bushaltes Stelplaats, Kaudenaarde en Schepdaal krijgen een make-over vanaf 2024. Ze krijgen een verhoogd busperron waar een veilig fietspad achter komt.

Van Schepdaal naar Itterbeek blijft de omgeving nog redelijk groen met wat sporadische, oudere bebouwing. We zwijgen even over het onbestaande of smalle asfaltstrookje aan de zijkant, gezien het betere toekomstperspectief. Maar zelfs over veiligere fietspaden zullen fietsers hun ogen moeten openhouden bij de talrijke opritten van de huizen, waar voortdurend auto’s het fietspad zullen blijven kruisen.

Eylenbosch

Op het kruispunt naar Wambeek en Vlezenbeek rijst aan de overkant de oude brouwerij Eylenbosch op. De streek is al eeuwenlang bekend voor zijn geuze-, kriek-, lambiek- en farobrouwerijen. Eylenbosch was er daar een van. Emile Eylenbosch richtte zijn brouwerij op in 1886. Toen andere bieren stilaan populairder werden, kregen de brouwerijen in het Pajottenland het moeilijk. In 1991 werd er voor het laatst bier gebrouwen bij Eylenbosch, maar sinds kort zet Erik De Keersmaeker, de vijfde generatie in de brouwersfamilie, het Eylenbosch-bier weer op de kaart in Kobbegem. In de gebouwen langs de Ninoofsesteenweg zal de voormalige brouwerij binnenkort 29 appartementen en 26 lofts herbergen met onderaan winkelruimtes, een ondergrondse parking en een open esplanade. Het gaat om een renovatie van de voormalige brouwerij en een nieuwbouwproject.

Vanaf dit kruispunt kun je ook naar Sint-Gertrudis-Pede, waar de prachtige watermolen de beekvallei siert. En ook vanaf dit kruispunt ligt er links en rechts van de N8 een asfaltstrookje dat kan gebruikt worden door fietsers en voetgangers. Smal, ongelijk en slechts nu en dan een beetje weg van het snelle autoverkeer. Ook hier is nog een lange weg af te leggen voor veilige fiets- en voetpaden, maar die staan voorlopig niet op de planning. We komen bij de afslag naar Sint-Anna-Pede, ooit in de Vlaams-Brabantse top tien van nominaties voor ‘mooiste dorp van Vlaanderen’. Het openluchtmuseum Breugel en de kapel van Sint-Anna-Pede hebben daar zeker toe bijgedragen.

Parken en kastelen

Wat verderop zien we een wegwijzer naar brouwerij Timmermans in Itterbeek, de oudste lambiekbrouwerij van het land die zich tot nu toe door alle crisissen overeind heeft gehouden en nog altijd actief is. We naderen hoofdgemeente Dilbeek en vooraleer de bebouwing intenser wordt, vind je rechts golfclub Steenpoel met kasteel en park. Open en groen, maar uiteraard commercieel en privé. En toch is het een van de vele vaak nauwelijks opgemerkte beschermde kastelen en landhuizen langs de Ninoofsesteenweg, zoals het Sint-Annakasteel met tuin, het Guldenkasteel met park en villa en het kasteeldomein Winssinger.

Aan de overkant van de Steenpoelgolf valt het voormalige NMVB-station met stelplaats op, nog een restant van de vroegere tramlijn. Vandaag gebruikt De Lijn de vroegere loodsen als stelplaats. Het station is, samen met dat van Schepdaal, één van de best bewaarde tramstations rond Brussel.

We naderen nu het centrum van Dilbeek. Auto’s blijven rijkelijk veel plaats krijgen, ook waar de bebouwing intenser wordt. Appartementen, winkels en rijhuizen wisselen elkaar in snel tempo af. Hier en daar getuigen enkele klassieke herenhuizen van de meer gezapige levensstijl van weleer langs deze steenweg. Op de parkeerstrook langs de steenweg staat één lange rij auto’s geparkeerd. Dubbel gevaarlijk voor waaghalzen die het smalle klinkerpad als fietspad gebruiken tussen de woningen en de parkeerstroken. Zo komen we bij de oprit voor de R0, waar we rechts Brussel kunnen binnenrijden en de Rand verlaten.