Wellicht heb je nog nooit van pastoor Lemmens gehoord. Hij was een vooroorlogse dorpspastoor uit Bocholt in Limburg. Het oog van vormgever Jo Klaps viel op het bijzonder mooie lettertype op zijn grafsteen. Klaps fotografeerde de letters, stak ze in zijn computer en recreëerde een volledig alfabet in hetzelfde lettertype, dat hij Font Pastoor Lemmens doopte. Hij gebruikte de letters prompt in één van zijn ontwerpen: een 3D geprint gedicht van Menno Wigman waarmee hij de traphal van een kunstenaarswoning verfraaide. Fontrescue was geboren en laat nog meer oude lettertypes herleven. Het is een van de vele projecten waarmee Studio Brussels Lof de wereld wat mooier maakt.

Dorpscafé als bureau ‘De naam Brussels Lof ontstond toen we nog in Brussel woonden’, vertelt Klaps. Samen met zijn vrouw Christel Geelen richtte hij in 1991 hun vormgevingsstudio op. ‘We werkten toen samen met mensen uit Arnhem, zowat de hoofdstad van de vormgeving in Nederland, en zochten een naam die naar Brussel en Nederland refereerde. Brussels lof is een Nederlandse benaming voor witloof.’

Hoewel het eigenlijk de bedoeling was om in Brussel te blijven, wees een verkoopadvertentie hen de weg naar een woning voor een doe-het-zelver in Wolvertem. ‘Dat bleek een verlaten dorpscafé met feestzaal te zijn. In de feestzaal wonen we nu, het café is ons bureau.’

In dat bureau zijn inmiddels talloze projecten bedacht en ontwikkeld, die allemaal met vormgeving te maken hebben. ‘We zijn allebei interieurarchitect, maar interieurs voor particulieren ontwerpen gaat traag en dikwijls ben je vooral bezig met problemen op te lossen. Scenografieën maken voor tentoonstellingen is interessanter. Je hebt een budget en een deadline en je kan je verdiepen in een onderwerp dat dikwijls met erfgoed, geschiedenis of kunst te maken heeft.’

Letters redden

Waar Klaps in de jaren negentig zijn eerste tentoonstellingsscenografie – met beelden uit het Louvre – moest realiseren met nauwelijks budget, is de aandacht voor de vormgeving en scenografie van tentoonstellingen de laatste jaren fel toegenomen. Omdat bij zo’n tentoonstelling decorstukken, affiches en catalogi horen, is Brussels Lof ook bezig met design, grafiek, typografie en ingrepen in de openbare ruimte.

Als ontwerper heeft Klaps altijd oog voor zijn omgeving. Zo ontstond Fontrescue tijdens een wandeling op het kerkhof van Bocholt. ‘Ik zag die letters op de grafsteen en vroeg me af hoe de andere letters van het alfabet eruit zouden kunnen zien. Ik heb foto’s gemaakt en zelf een alfabet gereconstrueerd.’

Klaps deed ondertussen hetzelfde met nog een aantal andere lettertypes die hij aantrof op oude gevels of signalisatieborden. Dat inventariseren en doen herleven van erfgoed spreekt de mensen duidelijk aan, getuige de Publieksprijs op de Henry Van de Velde Awards. Klaps: ‘Ik heb heel veel reacties gekregen. Het is eigenlijk gek dat niemand eerder op het idee is gekomen om iets met die lettertypes te doen. Ook al is het een niche in erfgoed, het gaat vaak om prachtige creaties, ontworpen door vaklui met weinig middelen. Er bestaan wel catalogi met lettertypes die steenkappers vroeger hadden, maar los daarvan zijn er toch veel mensen aan het experimenteren gegaan. Ik probeer er zo veel mogelijk te bewaren en een nieuw leven te geven. Mijn droom is een mooie expo te maken met de lettertypes die we tot nu toe hebben gevonden en hergebruikt.’

Studio Brussels Lof op de expo Henry Van de Velde Awards, nog tot 2 april in Bozar, www.bozar.be, www.henryvandevelde.be, www.brusselslof.be