Als kind werd auteur Gaea Schoeters (45) vaak meegesleept naar klassieke concerten, maar een hedendaagse klassieke voorstelling had ze tot tien jaar geleden nooit gezien. Toen kwam er ‘Bzzz’t’, een muziektheaterproductie bedoeld voor kleine kinderen met eigentijdse muziek (voor soloharp) gecomponeerd door Annelies Van Parys. ‘Ik was stomverbaasd’, blikt Schoeters terug op de ervaring. ‘Zo simpel kan het dus zijn. Ik werd verplicht om op een andere manier naar muziek te luisteren. Voor mij een hele omschakeling, maar kinderen zijn een onbeschreven blad en aanvaarden veel sneller muziek waarvan volwassenen denken dat ze te ingewikkeld of te abstract is. Ze vragen zich niet af: is dit (nog) muziek?’ Met ‘(N)Iets’ koppelt Schoeters haar verhaal aan eigentijdse muziek.

Kinderlijke verwondering

Ook Pieter Stas van het Goeyvaerts Trio is vertrouwd met het gemak waarmee kinderen nieuwe muziek opnemen. ‘Ze stellen zich veel minder voorwaardelijk op.’ De cellist van het strijktrio, dat bekend staat voor zijn vertolkingen van 20e en 21e-eeuwse muziek, was op zijn vijftiende ondersteboven toen hij het celloconcerto van Ligeti hoorde. ‘De nadruk lag veel meer op sfeer dan op virtuositeit. Wat een briljant componist, dacht ik. Wij zitten hier uren te studeren op concerto’s van Haydn of Dvorák, terwijl hij gewoon constant dezelfde noot blijft aanhouden. Je zou het resultaat kunnen vergelijken met je allereerste celloles, of met een kind dat steeds opnieuw dezelfde prent inkleurt.’

Schoeters: ‘Daarom is het fijn dat de muzikanten tijdens de voorleesvoorstelling mee op het podium staan in plaats van in een orkestbak of achter een gordijn. Kinderen zien graag wat er gebeurt, hoe een bepaald geluid gemaakt wordt en uit welk instrument het komt. Dat maakt het voor hen extra spannend en prikkelt hun verwondering. Voor mij moest er sowieso muziek bij, net omdat die veel beter dan tekst ruimte laat om zelf dingen in te vullen.’ Eerst wilde ze nieuwe muziek laten componeren door Van Parys, maar al snel bleek dat twee van haar oudere composities – Drifting Sand en Wasser – pasten bij haar verhaal, dat eveneens uit twee delen bestaat: Niets en Iets. Telkens delen een kat en een hond in een eenvoudige taal existentiële beschouwingen over het leven.

Taalspelletjes en kleurvlakken

De tekst borduurt voort op een vraag die Schoeters ooit kreeg om iets te maken over grote verwachtingen. ‘Ik kwam uit bij de vaststelling dat vanaf het moment dat we iets verwachten we die verwachting steevast invullen met iets concreet. Maar op die manier versmallen we wat we allemaal zouden kunnen verwachten. Is het niet mooier om niets te verwachten, want dan kan alles nog? Vanuit die insteek ontspint zich tussen de twee dieren een conversatie die hen altijd maar verder leidt in hun gedachten. Dubbele betekenissen en woordspelletjes tussen iets en niets en ergens en nergens drijven hun redeneringen vooruit.’ En zo belandt Schoeters uiteindelijk spontaan weer bij haar artistieke dada: taal in al zijn facetten. Ze had al een reisboek, een roman, scenario’s, libretto’s en journalistieke stukken geschreven, nu zit er dus ook een kinder/voorleesboek in haar bibliografie. Met tekeningen van Gerda Dendooven bovendien.

‘Ook die zijn fundamenteel’, zegt Schoeters. ‘Ik wist vanaf het begin dat het een prentenboek moest zijn, met een link naar het werk van (de Amerikaanse conceptuele schilder) Mark Rothko, die vooral bekend is om zijn kleurvlakken. Zo heb ik Gerda uit haar comfortzone gekregen. Normaal gezien begint ze met knippen en plakken, nu moest ze haast gaan schilderen. Het resultaat was compleet anders dan ik me vooraf had voorgesteld, maar het gaf de essentie en de sfeer van het verhaal perfect weer. Heel bijzonder vond ik dat. Ons enige discussiepunt was de hond. Gerda wilde een poedel, voor mij mocht het elke andere hond zijn, maar géén poedel.’ (lacht)

ZO · 26 SEP · 10.30
Gaea Schoeters & Goeyvaerts Strijktrio
Schrijvers op Zondag
Zaventem, CC De Factorij, 02 307 72 72