In dit artikel volgen we de werkgroepen Integrale Veiligheid en Mobiliteit.

WERKGROEP INTEGRALE VEILIGHEID
‘Veiligheid moet de prioriteit zijn’

De werkgroep Integrale Veiligheid van het Toekomstforum wordt geleid door Hans Bonte (Vooruit), burgemeester van Vilvoorde. Hij valt meteen met de deur in huis: ‘Veiligheid zou dé prioriteit moeten zijn in de Vlaamse Rand.’ Dat de Vlaamse Rand een complexe regio vol uitdagingen is, staat buiten kijf. Helaas dringt dat nog niet voldoende door bij de Vlaamse en federale overheid, vindt Bonte. ‘Ze verkijken zich op de complexiteit van onze regio. We zien hier almaar meer grootstedelijke criminaliteitsfenomenen opduiken zoals een georganiseerde drugsscene, radicalisering, een toename van illegale economie en inbraken. Die verbrusseling van de Rand brengt een ongeziene veranderingsdynamiek met zich mee en dat wordt maar niet erkend.’

Verwaarloosd

Dat gebrek aan erkenning zie je in de financiering. ‘De fundamentele vraag blijft waarom de Rand minder middelen krijgt dan andere regio’s.’ Concreet: de politie kampt met een structureel tekort aan mensen. ‘Ik heb al vaak met cijfers aangetoond dat de politiezones in de Vlaamse Rand de slechtst gefinancierde zijn van het land.’ Dat blijkt een historisch probleem dat is gegroeid door de hervorming van het politiewezen twintig jaar geleden. ‘Men ging er toen van uit dat veel taken opgenomen zouden worden door de Brusselse hoofdstedelijke zones, maar dat is niet zo. Daar komt bij dat de Rand over die tijdspanne volledig is veranderd qua uitzicht, en de bevolking spectaculair is gegroeid. En meer inwoners betekent meer nood aan politiezorg. Al is het maar omdat die nieuwe inwoners moeten worden ingeschreven in hun stad of gemeente.’ Bonte wikt zijn woorden: ‘Bij de hogere overheden heerst er een grote nonchalance over hoe verwaarloosd onze regio inzake veiligheid is.’

Neem bijvoorbeeld de Randpremie. ‘Als we mensen uit onze regio al warm kunnen maken voor politiewerk trekken ze dikwijls naar Brussel omdat ze daar met de premies tot 700 euro per maand meer kunnen verdienen. Voor hetzelfde werk.’ De kwestie is een oud zeer en ligt nu op de tafel van de minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V). Maar Bonte legt de verantwoordelijkheid niet alleen op het federale niveau. ‘Ook Vlaams minister bevoegd voor de Rand, Ben Weyts (N-VA), heeft een verantwoordelijkheid. ‘Gezien veiligheid hier de grootste prioriteit is, zouden daar ook middelen uit het Randfonds voor moeten worden aangewend. We zouden er de Randpremie mee kunnen betalen’, zegt Bonte. ‘En ik kan me niet voorstellen dat Vlaams minister van Justitie en Handhaving Zuhal Demir (N-VA) er mee kan even dat de politiezones in Vlaanderen allemaal anders worden uitgebouwd.

Eigen rechtbank

Ook de organisatie van het justitiewezen in HalleVilvoorde blijft een heikel punt. Halle-Vilvoorde heeft dan wel een eigen parket, maar ook hier is de financiering een probleem. ‘In vergelijking met het aantal inwoners en de criminaliteitscijfers krijgen we veel minder middelen dan de andere parketten. Bovendien is ons parket slecht gehuisvest en worden we geconfronteerd met een tekort aan specialisatie.’ Ook de roep om een eigen rechtbank voor Halle-Vilvoorde blijft klinken. ‘Gezien het gerechtelijk arrondissement is dit de logica zelve. Ik reken op de Vlaamse ministers Weyts en Demir om mee druk uit te oefenen op het federale niveau.’

De uitbouw van justitieantennes in Asse, Halle en recent in Vilvoorde is een feit. ‘Dit is een Vlaamse bevoegdheid en qua impact minder groot dan een eigen rechtbank vanuit Justitie zelf, maar elke stap vooruit is goed’, vindt Bonte. Maar de ambities reiken verder. ‘We moeten van de federale en de Vlaamse overheid eisen dat het veiligheidsbeleid in onze regio op punt wordt gesteld. Dat kan alleen als alle burgemeesters van Halle-Vilvoorde een front vormen en de lokale en regionale belangen verdedigen, los van partijloyaliteiten en politieke kleuren. Als die bereidheid er is, ben ik ervan overtuigd dat we mooie resultaten kunnen boeken, maar het is wel een essentiële voorwaarde.

WERKGROEP MOBILITEIT
‘Over mobiliteit moet je groots durven denken’

Jan Desmeth (N-VA), burgemeester van Sint-Pieters-Leeuw, is voorzitter van de werkgroep Mobiliteit. In de eerste helft van dit jaar liet de werkgroep in twee dossiers van zich horen. Het Toekomstforum sprak zich uit tegen de geplande Brusselse stadstol Smart-Move en wil meer Vlaamse middelen voor Vervoer op Maat. ‘Wij vragen niet zomaar extra geld. Wij vragen meer middelen als uit onderzoek blijkt dat het nodig is. En onze regio heeft meer nodig’, zegt Desmeth.

Specifieke noden

Vervoer op Maat maakt deel uit van het nieuwe vervoersplan van de Vlaamse overheid en moet de basisbereikbaarheid van het openbaar vervoersnet garanderen. Het vertrekt vanuit de specifieke noden van een regio. In de plaats van een buslijn waar reizigers amper gebruik van maken, kan er deelmobiliteit en/of een (collectieve) taxidienst worden voorzien. Bijna elke Vlaamse vervoerregioraad bereikte daarover een akkoord met de Vlaamse overheid. Die van de Vlaamse Rand gaf enkel een voorwaardelijk akkoord. ‘Objectief gezien zijn de noden vanuit de Vlaamse Rand richting Pajottenland groter dan elders in Vlaanderen; dus we hebben meer middelen nodig. We hebben hier een aantal buslijnen rijden waar gemiddeld 0,9 reizigers op zitten. Dat je die afschaft en vervangt door een taxidienst vind ik een goede zaak. Maar wie zal die taxichauffeurs betalen?’

In de blinde vlekken en de meer landelijke gemeenten is het aantal reizigers te klein om bijvoorbeeld Mobipunten aan te leggen en is het interessanter om een taxi- of shuttledienst te organiseren die mensen naar een volgend mobiliteitsknooppunt brengt. En dus zijn er behalve de toegekende investeringsmiddelen vooral exploitatiemiddelen nodig. Volgens Desmeth is er een foute verdeelsleutel gebruikt bij het toekennen van de Vlaamse middelen voor vervoer op maat. ‘Dat je je vergist, is geen dommigheid. Maar je vergissing rechtzetten, is intelligent.’

Desmeth vindt een akkoord over Vervoer op Maat en de geplande herinrichting van de Ring rond Brussel prioritair. ‘We zijn heel blij dat die werken in 2025 echt van start kunnen gaan, maar we beseffen dat de Vlaamse Rand tijdens de werken veel sluipverkeer zal moeten slikken. Daarom willen we extra flankerende maatregelen.’ Desmeth wil de Vlaamse overheid tegen het eind van deze legislatuur een dossier voorleggen met de extra’s die nodig zijn. ‘Realistisch gezien voorspel ik pas een grote doorbraak in dit dossier bij de volgende regeringsonderhandelingen in 2024.'

Eén van de redenen hiervoor is dat het Brussels Hoofdstedelijk Gewest nog een vergunning moet geven voor een stukje ter hoogte van Koningslo, alsook een positief advies over een stukje herinrichting van de Ring tussen Zellik en Jette. Maar Brussel ligt dwars. ‘In Brussel wil men de wagen niet in de stad, maar tegelijkertijd doet men moeilijk over de Ring. Nochtans is dat het alternatief.’ De stadstol die Brussel wil heffen, valt in de Rand niet in goede aarde. 90% van de burgemeesters van Halle-Vilvoorde sprak zich uit tegen die heffing. ‘Wat ons stoort, is dat het opnieuw een tol is, een extra belasting, enkel te betalen door Vlamingen en Walen’, verduidelijkt Desmeth. ‘Brussel krijgt van hen al een mobiliteits- en een pendeldotatie om haar hoofdstedelijke rol waar te maken. Nu nog eens geld vragen, is te veel van het goede. We betalen al twee keer.’

Zuiderring

Desmeth wil uit eigen naam nog een ambitie opwerpen: het sluiten van de Ring door de aanleg van een Zuiderring rond Brussel. ‘De Ring rond Brussel is nooit afgewerkt omdat men niet aan het Zoniënwoud wou raken. Maar als je het woud over een afstand van 9 km ondertunnelt, raak je niet aan de fauna en flora en creëer je een belangrijke shortcut. Bovendien zouden gebruikers hiervoor wel tol willen betalen, meent Desmeth. ‘Voor de Liefkenshoektunnel in Antwerpen betaalt men tol om een omweg te volgen. Voor deze Zuiderring zou men betalen om een shortcut te nemen. Het is misschien een ambitie op lange termijn, maar als het over mobiliteit gaat, moeten we soms groots durven denken.’