De Nederlandse schrijver Ilja Leonard Pfeijffer is bekend om zijn zwiepende manen, het feit dat hij in het Italiaanse Genua woont, en bovenal om zijn succesvolle schrijverij. Daarbij denken fervente lezers natuurlijk meteen aan de roman La Superba waarmee Pfeiffer in 2014 de Libris literatuurprijs won, of aan zijn recentste worp Grand Hotel Europa, waarin hij het zogenaamd in zijn eigen verleden stikkende oude continent fileert.

Pfeijffer is van verschillende markten thuis. Zo heeft hij eveneens talloze verhalen, gedichten, columns, essays, songteksten en theaterstukken geschreven. Op iets meer dan twintig jaar heeft Pfeiffer meer dan tien toneelteksten gemaakt die nu allemaal verzameld zijn in één boek De veelstemmige man. Het is uitgegeven bij De Arbeiderspers en bevat stukken als Malpensa, Blauwdruk voor een nog beter leven, De advocaat, Het achterhuis, Noem het maar liefde én De aanzegster, dat nog maar net in première ging bij theater Zuidpool, dat hem om die tekst had gevraagd.

Feiten en beeldborming

Zuidpool is het Antwerpse gezelschap van Jorgen Cassier, Koen Van Kaam en topactrice Sofie Decleir, die geheel terecht de grote vrouwenrol kreeg toebedeeld die Pfeiffer met dit stuk wilde schrijven. De vaststelling blijft immers dat er in het Westerse theaterrepertoire nauwelijks vrouwenrollen te vinden zijn die te vergelijken zijn met Oedipus, Hamlet of Oom Wanja. Pfeiffer bedacht met De aanzegster een hedendaagse tragische heldin. ‘Aanzegster’ betekent immers zoveel als klokkenluidster. Het hoofdpersonage is een beroemde actrice die als slachtoffer van mannelijk machtsmisbruik naar de media stapt. Op die manier wordt ze het gezicht van een wereldwijde beweging die de man-vrouwverhoudingen verandert. Maar dan wordt ze plots zelf aangeklaagd en wordt het #metoo-verhaal er ook één over post-truth, de rol van de media en de kracht van beeldvorming die soms verwoestender kan zijn dan die van de feiten.

Hoe zit het eigenlijk met een vrouw die zelf een minderjarige verleidt? Heeft zij zelf nog het recht als slachtoffer te worden erkend om wat haar overkwam? Pfeiffer en Zuidpool hebben niet de bedoeling om de bodem uit de #metoo beweging te slaan, maar willen de vraagstukken die er mee gepaard gaan scherp stellen. Van ver is De aanzegster trouwens gebaseerd op het waargebeurde verhaal van de Italiaanse actrice Asia Argento, die in 2017 een publieke getuigenis deed tegen de inmiddels veroordeelde filmproducent Harvey Weinstein, maar er later zelf van werd beschuldigd op 37-jarige leeftijd een 17-jarige jongen te hebben aangerand.

Om Decleir enigszins partij te kunnen geven, zette regisseur Cassier naast Van Kaam acteurs als Robby Cleiren, Stijn Van Opstal en Kenneth Cardon op het podium. Dat maakt van muzikante Els Vandeweyer, die live vibrafoon en percussie speelt, de enige andere vrouw in dit ‘vrouwenstuk’.