De onderwijszone Dilbeek heeft dan 3.000 plaatsen tekort, terwijl de scholen in de aangrenzende zones volzet zijn. Wat dan?’, kaart Jo De Ro (Open VLD), schepen van Onderwijs in Vilvoorde, de situatie aan. Hij werkte een noodplan uit en hoopt dat de nieuwe Vlaamse Regering hem daarin volgt.

De cijfers van de jongste capaciteitsmonitor – een studie van de Vlaamse overheid over vraag en aanbod in scholen – spreken voor zich. Tegen het schooljaar 2024-2025 zijn er in Vlaanderen 22.937 plaatsen tekort in het basisonderwijs. De vorige Vlaamse Regering heeft subsidies toegewezen voor schoolinvesteringen tot 2021, goed voor 2.294 extra plaatsen. Nog 20.643 plaatsen te gaan dus. In het secundair onderwijs is de situatie nog nijpender. Daar zijn er liefst 63.911 extra plaatsen nodig. Er staan uitbreidingsprojecten op stapel die 16.126 plaatsen opleveren. Zoals het er nu voor staat, is er dus voor 47.785 leerlingen in Vlaanderen geen plaats in het schooljaar 2024-2025.

NOODPLAN

Dat laat zich ook in de Vlaamse Rand voelen. Daarom lanceerde Jo De Ro net voor de vorige Vlaamse parlementsverkiezingen een noodplan. De schepen van Onderwijs in Vilvoorde is ook ondervoorzitter van de OVSG, de Onderwijsvereniging van Steden en Gemeenten. Hij raakte niet opnieuw verkozen in het Vlaamse Parlement, maar zijn plan ligt er nog wel. ‘Klaar om opgepikt te worden’, hoopt hij. ‘Want ik kan me niet voorstellen dat er een partij in de Vlaamse Regering stapt zonder dit capaciteitsprobleem hoog op de agenda te zetten. Anders is het schuldig verzuim. We hebben geen tijd te verliezen.’

‘Nu ingrijpen of we hebben een gigantisch tekort in 2024-2025.’

‘De nood is het hoogst in de onderwijszone Dilbeek.’ Daarin zitten de gemeenten Dilbeek, Affligem, Asse, Kapelle-op-den-Bos, Londerzeel, Meise, Merchtem, Opwijk, Ternat en Wemmel. ‘In heel die zone is er een tekort van 3.000 plaatsen. Als je dan in buurzones Vilvoorde, Halle en Brussel geen extra leerlingen meer kan opvangen, sta je voor grote problemen. Er moeten nu oplossingen komen, want een bouwdossier vraagt jaren voorbereiding. Als er vandaag geen werk van wordt gemaakt, halen we 2024-2025 niet.’

VOORKOOPRECHT

De hoge grondprijzen vormen een rem op nieuwe investeringen. Scholen krijgen wel Vlaamse bouwsubsidies, maar niet voor de aankoop van een terrein. En die terreinen zijn gegeerd door bouwpromotoren die er liever dure woningen of winkelcentra zien. In zijn noodplan stelt De Ro de oprichting van een fonds voor om ‘onderwijsgronden’ aan te kopen en een voorkooprecht zoals in de Vlaamse Rand al bestaat voor sociale woningbouw. ‘Zo’n voorkooprecht geeft scholen en overheden als eerste het recht om panden en gronden aan te kopen als die kunnen dienen om de onderwijscapaciteit uit te breiden.’

ELEKTRONISCH INSCHRIJVEN

Meer en beter cijfermateriaal moet de nood nog beter in kaart brengen. De Ro pleit bovendien voor een ander systeem van elektronisch inschrijven. Vandaag kunnen ouders hun kinderen nog in verschillende onderwijszones inschrijven. ‘Zo ontstaan er kunstmatige wachtlijsten, met alle stress voor de scholen, ouders en leerlingen tot gevolg. Een inschrijvingssysteem dat heel Vlaanderen dekt en dat dubbele inschrijvingen onmogelijk maakt, kan hiermee komaf maken.’

Tot slot wil De Ro dat de Vlaamse overheid een stevig bouwprogramma op poten zet, uitgewerkt door de NV Scholen van Morgen, en een capaciteitsintendant aanstelt die dat programma coördineert en begeleidt. Nu is het aan de nieuwe Vlaamse Regering om op de verwachte capaciteitsnoden te anticiperen. In het noodplan van De Ro staan alvast concrete voorstellen. ‘Wat er ook gebeurt, het moet snel gaan’, waarschuwt hij.