Voor ze in België aankwamen, hebben ze eerst drie jaar in Turkije geleefd. Tot ze het bericht kregen dat ze er niet langer mochten blijven en aan Iran uitgeleverd zouden worden. ‘Mijn schoonbroer, die al in België verbleef, heeft er toen voor gezorgd dat we via legale weg naar België konden.’

ZWARE HERINNERINGEN

Doustarian heeft de vraag hoe ze in België belandde al honderden keren beantwoord; toch valt het haar nog steeds moeilijk om over hun tocht te vertellen. Het brengt intense gevoelens van angst en wanhoop naar boven. ‘Er zijn beelden die ik nooit zal vergeten, bijvoorbeeld toen ons bootje kapseisde in de Egeïsche zee. Met 27 mensen waren we op weg van Turkije naar Griekenland. Het was donker. We hadden geen gps, alleen wat roeispanen en de raad dat we in de richting van het licht moesten varen. Toen ons bootje het begaf, zijn we met onze zwemvesten in het water terechtgekomen. Zo’n vijf uur hebben we in het water rond gedobberd, spartelend om niet onder te gaan en aan de verlichte overkant te geraken. Toen we er uiteindelijk – helemaal doorweekt – aankwamen, stelden we vast dat ons bootje van de route was afgeweken en we niet in Europa waren aangekomen maar opnieuw in Turkije. Onze ontgoocheling was groot.’

IN VRIJHEID LEVEN

Ze vertelt hoe zij en haar gezin drie jaar in Turkije leefden, maar uiteindelijk ook daar moesten vluchten omdat ze anders aan het Iraanse regime uitgeleverd zouden worden. Wat haar het meest geraakt heeft tijdens die periode is de opmerking van een marktkramer bij wie ze appelen wilde kopen en die haar koudweg antwoordde dat hij aan vluchtelingen niets verkocht. Het is een ervaring die haar vandaag nog steeds tekent. 

Het verhaal van Doustarian wordt regelmatig onderbroken door klanten die een saffraanthee of koffie komen drinken in haar zaak. ‘Eigenlijk ben ik van opleiding verpleegster, maar omdat mijn diploma in België (nog) niet erkend is, ben ik in Vilvoorde een koffiebar gestart. Ik doe het graag. Het geeft me de kans voor mensen te zorgen. Of ik mijn baan en mijn land mis? Ja, natuurlijk, maar dat we hier in vrijheid kunnen leven en niet gemuilkorfd worden, maakt veel goed.’

DOORGAAN

In hun thuisland hadden ze geen financiele problemen, ze behoorden tot de middenklasse. Een beter economisch leven was dus niet hun drijfveer om de oversteek naar Europa te wagen. ‘Wij wilden onze vrijheid terug. In Iran is er veel verboden. Zeker voor vrouwen. Je mag je niet kleden zoals je wil en je moet blindelings allerlei absurde regels volgen. We zijn toch geen robots? We zijn mensen en dat betekent dat we het recht hebben om zelf te beslissen hoe we ons kleden en hoe we ons leven invullen. Trouwens, al die verboden creëren alleen maar meer onveiligheid. Hoe meer je iets verbiedt, hoe aanlokkelijker het wordt om het te doen.’ Zelfbeschikking, daar is Doustarian heel gevoelig voor, precies omdat ze weet wat het betekent als het je ontnomen wordt. ‘Het leven heeft me geleerd dat je vrijheid niet op een gouden plateau geserveerd krijgt. Je moet er je nek voor durven uitsteken. Hoe moeilijk het ook kan zijn om je vrijheid terug te winnen, je mag nooit opgeven. Blijven hopen en er blijven voor gaan, dat is wat wij tijdens onze moeilijkste momenten hebben gedaan. Het heeft ons rechtgehouden.’

MOOISTE PLEK IN IRAN
Mijn geboorteprovincie Lorestan.

LEKKERNIJ UIT IRAN
Fesenjan (kip met walnoten en granaatappelsaus).

MOOISTE HERINNERING
Wandelingen in de bossen aan de zee in de provincie Gilan.