Je kan moeilijk zeggen dat je als wandelaar niet welkom bent in dit tweehonderd hectare grote bos op de grens van Oost-Vlaanderen, Antwerpen en Vlaams-Brabant, en op een steenworp van de Vlaamse Rand. Vooral langs de Kasteellaan is er een uitgebreide onthaalinfrastructuur met twee parkings en wat horeca. Vandaar vertrekken verschillende wandelingen die je perfect kunt aaneenrijgen tot een route van een tiental kilometer. Daarmee passeer je langs alle zones van het gebied en ben je getuige van een levendig bos dat heel wat variatie biedt.

WINTEREIKEN

De hevig meanderende Hollebeek is de levende slagader van het gebied. In de buurt ervan heb je nog enkele vindplaatsen van de beschermde vuursalamander die hier zijn meest noordelijke verblijfplaats van de Lage Landen heeft. Enkel in het Nederlandse Zuid-Limburg komt hij nog voor. De hazelworm, een op een kleine slang gelijkende hagedis, komt wat algemener voor dan de vuursalamander. Toch heb je heel wat geluk nodig om, langs een bospaadje, een zonnend exemplaar te spotten. 

Het bosbeheer is in handen van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), dat de jongste jaren voor een uitbreiding en jonge aanplantingen zorgde. Daardoor is het bomen - bestand steeds meer ongelijkjarig, met heel wat oude en veel jongere bomen. Dat is een goede zaak voor de ecologische ontwikkeling, want insecten hebben hun specifieke voorkeuren en komen daardoor uitgebreid aan hun trekken. Het bos is vooral bekend om zijn combinatie van uitgebreide wintereiken en beukenbestanden. Nergens in de bossen uit de buurt vind je meer wintereiken dan hier. Daardoor is het bos beter gewapend tegen de klimaatverandering, omdat de alomtegenwoordige zomereik daar meer last van heeft. Voor de beuk ziet het er minder goed uit, maar voorlopig is die hier nog in redelijk goede doen.

ANACHRONISME 

In het arboretum staan de boom- en struiksoorten gegroepeerd. Met de naamplaatjes kan je je plantenkennis bijspijkeren en heb je een idee hoe al die soorten er uitzien op elk moment van het jaar. Het bos biedt een staalkaart van hoe Vlaanderen omging en omgaat met zijn belangrijke groene zones. Zoals op veel andere plaatsen in ons gewest zie je ook hier anomalieën, anachronismen en overblijfsels van bosinrichting uit een niet eens zo ver verleden. Bedenk daarbij dat het eerste café met speeltuin hier al in 1932 werd geopend. Voor het uitbreken van de oorlog zouden nog een handvol initiatieven volgen, op gang gebracht door de vele brouwerijen uit de omgeving, die op die manier hun dranken konden slijten. Dat daarbij niet te nauw werd gekeken naar ruimtelijke ordening en bouwstijlen hoeft nauwelijks te verbazen. 

De soms afzichtelijke achtertuinen van de majestueuze huizen, die tot een eind in het feitelijke bos doorlopen, getuigen ook niet meteen van goede smaak. En wat te denken van de golfclub die een interessant deel van het bos inpalmt en voor redelijk wat verstoring zorgt? De locatie van een tien hectare grote speelzone had beter ergens anders gelegen dan op de ecologisch onvolprezen Konijnenberg met zijn droge bodems, waar ooit konijnen werden gekweekt voor de jacht. 

BOSKAPEL

Ook de tussenliggende, intensief bewerkte akkers liggen nogal ongelukkig, maar misschien zijn er plannen om ze later opnieuw bij het bos te voegen? Ooit maakten ze daar deel van uit. Daar zou een spontane verbossing op zijn plaats zijn. De jongste bosuitbreidingen zijn grotendeels gebeurd door aanplantingen en dat geeft een wat onnatuurlijk, weinig spontaan beeld van menselijk ingrijpen. 

Ach, laat het maar niet te veel aan je hart komen en geniet van deze immense groene long die ongetwijfeld een glorierijke toekomst tegemoet gaat. Waar verkavelingen vroeger knabbelden aan de randen ziet het er daar nu veel beter uit. Zo werkt waterverdeler Farys in de zuidrand aan een ecologische opwaardering van zijn installaties. Dat zal op termijn een interessante opsteker zijn voor de natte, aangrenzende boszone daar. Via het wandelpad dat er langsloopt kan je de resultaten makkelijk opvolgen. In mei is de oorspronkelijk in 1504 gebouwde Boskapel meer dan anders een bedevaartsoord waar mensen de Ommegang lopen. Een rondje doen, kan misschien mee zorgen voor een verdere opwaardering van het bos en zijn omgeving. Alle beetjes helpen.