En de Vlaming, hij bouwde voort en niet altijd doordacht, zo schreven we in RandKrant van maart. Gevolg: ruimtelijke wanorde. Maar het kan ook anders. In Grimbergen bijvoorbeeld. Met een wisselmeerderheid wil de gemeente in Beigem en Humbeek tweeënveertig hectare open ruimte vrijwaren van bebouwing. Het project Beigemveld wordt wel gerealiseerd, omdat het gezien wordt als een goed voorbeeld van inbreiding, al zijn de meningen daarover verdeeld.

BEHOUD VAN OPEN RUIMTE

Kerkeveld en Kruisstraat in Humbeek en Lang Blok en Ten Doorn in Beigem blijven open ruimte, zo besliste een wisselmeerderheid van CD&V (meerderheid), Groen (meerderheid) en Vernieuwing (oppositie). Open VLD (meerderheid) en N-VA (oppositie) kunnen zich daar niet in vinden. Eerste schepen Chris Selleslagh (Open VLD) stelt dat in het coalitieakkoord nooit sprake was om dit te realiseren. ‘Wij vinden dat het onze bewegingsruimte voor woningbouw te rigide maakt. Bovendien vragen we ons af wie de eventuele planschade gaat betalen als benadeelde eigenaars financiële compensatie eisen. Ons voorstel om een alternatief te zoeken naar bouwmogelijkheden in de buurt van het kanaal werd afgewezen.’ 

Schepen van Leefmilieu, Eddie Boelens (Groen), verwoordt het zo: ‘Groen zat van in het begin op dezelfde golflengte als de CD&V. We wilden het behoud van deze precaire open ruimte. De studie over woonbehoeften tot 2030 stelt dat er geen nood is aan nieuw aangesneden ruimte voor woningbouw. Financieel staan we sterk genoeg om schadeclaims uit te betalen.’ De gemeente sleepte er de Openruimtebeker mee in de wacht. Dat is het initiatief van een breed consortium samengesteld uit verschillende Vlaamse administraties en instellingen, twee hogescholen en vijf universiteiten. 

Wie op verkenning wil gaan in de betrokken zones, kan dat uiteraard doen met een frisse wandeling. Het gaat om de wijk Ten Doorn met het open gebied tot aan de Humbeeksesteenweg. Voor Kerkeveld zit je vlakbij de dorpskern van Humbeek tussen Kerkeveldweg en Slikkestraat, in de natte, natuurrijke vallei van de Kleine Buisbeek, met de aangrenzende open kouter tot de Benedestraat en de Lintkasteelstraat. Het gaat om twee grote, open kouters, die nu al drukke wandelzones zijn.

NIET MIJN GROND

Tijdens het openbaar onderzoek kwamen nogal wat bezwaarschriften binnen van eigenaars die een eventuele waardevermeerdering van hun grond door de neus geboord zagen. Op dit ogenblik heeft hun eigendom hoofdzakelijk de waarde van landbouwgrond. ‘Dat zal in de toekomst zo blijven’, zegt Boelens. ‘De negatieve stemmingmakerij daarover is niet correct. Het is heel belangrijk om voldoende landbouwgrond ter beschikking te houden van de boeren. Mijn zoon is  tuinbouwer, de problematiek is mij goed bekend.’ 

Selleslagh: ‘Wij wachten liever op initiatieven van het Vlaams Gewest. Daar kan de gemeente later gepast op aansluiten.’ Volgens Boelens is wachten op de Vlaamse regering als wachten op Godot. ‘Wij hebben trouwens helemaal geen weet van wat er daar dan uit de bus zou komen. De vlucht vooruit, leek ons wenselijk.’ In de gemeenteraad van maart, april of mei – het precieze moment was bij het ter perse gaan van deze editie niet duidelijk – wordt het dossier definitief beslist.

SCHADE OF BATEN

Ter verduidelijking: bij een omzetting naar bouwgrond vermeerdert de grondwaarde soms spectaculair. Door de schrapping van de woonuitbreidingsgebieden en de bewaring ervan als open ruimte, blijft die waarde beperkt tot wat ze nu is. Dat zien sommige eigenaars niet zitten. Ongetwijfeld zijn velen van hen voorstander van het behoud van open ruimte, maar als het om hun eigendom gaat, fluiten ze een ander deuntje en vinden ze dat bebouwing moet kunnen. Hier speelt altijd hetzelfde principe: als een gewestplanwijziging geld opbrengt, door bijvoorbeeld percelen om te zetten van bos- of landbouwgrond naar woongebied, hoor je weinig protest. De eigenaars zijn tevreden met de meeropbrengst. Bij een omzetting van landbouwgrond naar natuurgebied is er misnoegdheid, want de eigenaars slikken een waardevermindering. Open ruimte ja, als ik er zelf geen nadeel van ondervind. Behoud van open ruimte nee, als ik het gewaar word in mijn portefeuille. 

Een rechtvaardige invulling van het planschade-planbatensysteem zou helpen, maar zover zijn we nog niet. Als je grond een waardevermeerdering krijgt, moet je daar belasting op betalen. Als je grond in waarde vermindert, krijg je een compensatie uitbetaald. Hoewel dit principe de jongste tijd wat ten goede werd bijgeschaafd, gaat het nog lang niet ver genoeg en blijven nog te veel ontevreden gedupeerden achter. Iedereen blijft dan maar gaan voor het eigen gewin en weigert zich in te schrijven in het algemeen maatschappelijk belang. Zeer menselijk, maar zo blijven we uiteraard alles dichtbouwen. En dat is wat er elke dag gebeurt.