Ze werken bij het Rode Kruis, de Scouts en Chiro, WWF en Greenpeace, Natuurpunt of een OCMW. Bij Vluchtelingenwerk Vlaanderen of ze herstellen spullen in een Repaircafé, maken deel uit van kleinere verenigingen, begeleiden huiswerk, rijden voor een minder mobielencentrale, organiseren een feestje voor buurtbewoners of een praatcafé.

Wie kan er vrijwilligerswerk doen?
Op de site www.vlaanderenvrijwilligt.be vind je alles over vrijwilligerswerk. Kort samengevat: als je 16 jaar of ouder bent (en ook als gepensioneerde), kan je onbetaald en vrijwillig voor een organisatie werken die geen winst nastreeft (meestal een vereniging zonder winstoogmerk of vzw). Je moet geen Belg zijn, geldige verblijfspapieren zijn wel nodig. Wie werkloos is of een ander vervangingsinkomen heeft, moet vooraf wel wat papieren invullen.
Bij sommige organisaties krijg je een kleine (kosten)vergoeding. Voor 2017 bedraagt het maximum 33,36 euro per dag. In 2017 mag je per jaar niet meer dan 1.334,55 euro ontvangen. Soms krijg je ook vervoerkosten terugbetaald. Dat hangt allemaal af van de organisatie waarvoor je aan de slag gaat. Soms ben je verzekerd tegen ongevallen en meestal voor schade die je onvrijwillig aan anderen veroorzaakt. Ga dit alleszins na bij de start van je vrijwilligerswerk. 

Waar vind je vrijwilligersvacatures?
Op de uitstekende site www.vrijwilligerswerk.be, waar je een gemeente kan ingeven of een taak. Alle organisaties kunnen er gratis hun vraag om vrijwilligers posten. Daardoor bulkt die van de aanbiedingen. Per organisatie zie je wie welkom is. Heb je een beperking? Heb je slechts een basiskennis Nederlands? Of ken je helemaal geen Nederlands? De vacature geeft aan naar wie de organisatie op zoek is.

Het valt op dat steden en gemeenten bijna uitsluitend vrijwilligersvacatures promoten die betrekking hebben op hun eigen diensten of hun lokaal OCMW. Andere vrijwilligersinitiatieven, die misschien meer hulp nodig hebben, vind je op hun site niet terug. Hoe komt dat?
Eva Hambach, directeur van het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk en in 2010 door het weekblad Knack verkozen tot Mens van het jaar: ‘Tot voor kort waren de provincies bevoegd voor vrijwilligerswerk. Nu de bevoegdheden zijn overgeheveld naar Vlaanderen, zien we in de praktijk dat heel wat lokale besturen in snel tempo werk maken van een volwaardig vrijwilligersbeleid.’
‘Het is work in progress. Ze krijgen niet alles in een vingerknip in orde. Vaak hebben vrijwilligers die voor de sector ‘jeugd’ werken geen onkostenvergoeding en voor gelijkaardig werk bij de dienst ‘sport’ wel. Dus behandelt een stad of gemeente haar eigen vrijwilligers niet op gelijke voet. Daar willen ze eerst iets aan doen. Dat vraagt tijd.’

Wat kan beter in de wereld van vrijwilligers?
‘In het algemeen loopt alles goed. Toch zijn er hardnekkige misbruiken. Als je via onze site gaat, weet je dat we de vacatures hebben door-gelicht. Als de organisatie in feite een winstgevend doel nastreeft, halen we de vacature eraf. Dat is niet altijd zo eenvoudig te traceren. Sommige grote zorginstellingen en festivalorganisatoren richten vzw’s op die vrijwilligers zoeken om te werken voor een winstgevend doel. Dat is in strijd met de vrijwilligerswetgeving.’
‘Er zijn ook sociale secretariaten die aan werkgevers aanraden met vrijwilligers te werken. Ongelooflijk is dat! Toch reageert de overheid niet altijd even accuraat. Het toezicht staat in de kinderschoenen. Een doorlichting van alle vzw’s zou een goede start zijn. Wie winst nastreeft, kan wettelijk geen vzw zijn.’
‘Het is ook nuttig dat de Vlaamse overheid een meldpunt opricht waar een vrijwilliger met een klacht terecht kan. Dat bestaat nu niet. Wie hulp nodig heeft, kan uiteraard bij ons terecht. Mijn suggesties: informeer je over de organisatie, over de verzekering en de mogelijke kostenvergoeding. Ik wil niemand afschrikken. Wees gerust, de meeste organisaties gaan heel correct om met hun vrijwilligers.’