Veertig jaar bouwt het gezin Plaizier aan een wel heel bijzondere beeldenbank. Het Brussel van toen en nu neemt in die uitgaven altijd een prominente plaats in. Hun volgestouwde winkel in de Spoormakersstraat werd in 2013 overgelaten aan nieuwe uitbaters. Nu zetten Mieke, Wijnand en hun dochters de uitgeverij verder. Ondertussen nemen ook meer en meer andere winkeltjes, museumshops en boekhandels de kaartjes van Plaizier af.

We ontmoeten Mieke, Wijnand en dochter Klaartje in hun aardig volgelopen opslagruimte aan Oud Korenhuis, vlakbij hun oude winkel. In de voormalige gebouwen van de toeristische dienst van Brabant is een groot deel van hun archief en stock ondergebracht. De hoofdmoot: rekken vol dozen, met daarin de honderden postkaarten die ze in de loop der jaren hebben uitgegeven. Postkaarten met grafisch werk, fotografie, architectuur, humor, poëtische kerst- en nieuwjaarswensen, maar ook heel veel zichten op Brussel.

Alles begon ooit met de winkel, die in de eerste jaren nog in de Hoedemakersstraat gevestigd was. Mieke: ‘Dat was meer een kunstwinkel. Met Tsjechische etsen en sculpturen, enzovoort. Op een gegeven moment boden we ook wat postkaarten aan die we zelf mooi vonden en dat sloeg aan.’ Wijnand: ‘Ik werkte in de drukkerij van ons familiebedrijf Carto, een Brussels cartografisch persagentschap dat onder meer geografische kaartjes voor kranten, schoolkaarten en gemeenteplannen uitgaf. Met de drukkerij ging ik meer en meer drukken voor culturele instellingen als de Beursschouwburg en het Kaaitheater, maar ook voor de winkel.’

HELIHAVEN

Het gros van de fotografische beelden heeft Brussel als onderwerp. Mieke: ‘Daarmee zijn we ons gaandeweg gaan profileren. In Parijs of New York zag je wel eens postkaarten die de stad in beeld brachten, maar hier bij ons niet. Ondertussen schrikken we er zelf van hoe veel beelden van Brussel we hebben.’

Wijnand stopt me een mapje met Brusselse postkaarten toe en wijst op enkele foto’s aan de muren van het depot. Eén ervan toont het beruchte viaduct dat van 1958 tot 1984 over de Leopold II-laan liep. Een andere de eveneens verdwenen legendarische helikopterhaven op de huidige Helihavenlaan, waar je rechtstreekse vluchten kon nemen van het centrum naar de Expo 58, maar ook naar grote steden in de buurlanden.

‘Er worden minder kaarten verstuurd, maar mensen kopen er meer voor zichzelf om in de boekenkast te zetten of in de keuken op te hangen.’

‘Kijk naar deze oude foto van de Koloniënstraat. Daarop zie je in 1957 al een lange stroom van pendelaars naar het Centraal Station lopen. En op dit oude luchtbeeld van het Koningsplein en de oude Kunstberg is van het Centraal Station nog geen sprake, maar het bouwperceel wel al klaargemaakt.’

Alles spreekt tot de verbeelding. Een foto van het druk bezette terras van Hotel Metropole, waarop ook het toeristische bureau op het Brouckèreplein nog zichtbaar is. En een postkaart met een foto van Dolf Kruger waarop één werkman op zijn eentje het Atomium lijkt te bouwen.

OUD EN NIEUW

Wijnand wordt helemaal lyrisch van de oude beelden, maar de Plaiziers handelen niet alleen in nostalgie. Postkaarten met beelden van fotografen als Marie-Françoise Plissart, Johan Jacobs, Ivan Put of Georges De Kinder leren ons ook hedendaags fotowerk kennen. Ook foto’s van de recente Upsite-woontoren of co-workingcafé Le Phare du Kanaal in Molenbeek behoren tot de verzameling. Postkaarten zijn een dankbaar medium.

Mieke: ‘Er worden minder kaarten verstuurd, maar mensen kopen er meer voor zichzelf om in de boekenkast te zetten of in de keuken op te hangen. Mensen schrijven ook bewuster kaartjes waaraan de ontvanger merkt dat ze speciaal zijn uitgezocht.’ Wijnand: ‘Een nevenverschijnsel is dat wij, als wij door de stad lopen, de dingen vaak in postkaarten zien (lacht), maar de postkaart heeft veel bijgedragen tot het verspreiden van fotografie en architectuur bij een breder publiek.’

16 JUN TOT 10 SEP
Brussel is een Plaizier
Brussel, Bozar, www.bozar.be