Ook Halle (854.000 euro) en Dilbeek (641.000 euro) krijgen extra financiële steun. Eindelijk erkenning van de problematiek, vinden de burgemeesters. Toch blijft Vilvoorde via de Raad van State ijveren voor een erkenning als centrumstad en dus voor meer en structurele steun. Echter: ‘De problematiek in Vilvoorde is heel anders dan die van een centrumstad’, reageert Vlaams minister Liesbeth Homans (N-VA).

De stad Vilvoorde ijvert al langer dan vandaag voor een erkenning als een centrumstad. Volgens burgemeester Hans Bonte (SP.A) voldoet de stad aan alle voorwaarden: ze vervult een centrumfunctie in de regio en heeft een eigen brandweerkorps, een ziekenhuis, scholen en centrale welzijnsvoorzieningen.

Hij vergelijkt Vilvoorde met Turnhout, dat veel minder inwoners telt en niet af te rekenen heeft met de druk van grootstad Brussel en alle problemen die dit met zich meebrengt, zoals kansarmoede, criminaliteit en radicalisering. Toch is Turnhout wel erkend als centrumstad. Daardoor kan ze rekenen op een fikse structurele steun uit het Gemeentefonds. Steun waar Vilvoorde naast grijpt. 

JAARLIJKS VERSUS STRUCTUREEL

Vlaams minister Homans beseft dat er een probleem is, maar wil het debat voor meer ondersteuning niet verwarren met het debat over wat een centrumstad is. Een centrumstad heeft een impact op de regio. In Vilvoorde is het andersom: Brussel heeft een impact op Vilvoorde. Om die grootstedelijke druk te helpen opvangen, trekt de minister nu drie miljoen euro uit. 1.505.000 euro gaat naar Vilvoorde, 854.000 euro naar Halle en 641.000 naar Dilbeek. Een bedrag waar de Vlaamse Regering elk jaar opnieuw over beslist.

‘Dat is heel iets anders dan een structurele tegemoetkoming uit het Gemeentefonds’, stelt Bonte vast. ‘En maakt het lastig. Wij zijn een snel groeiende stad, we groeien zelfs meer dan de centrumsteden. Dus hebben we ook structurele kosten die we moeten opvangen.’ Enkele cijfers: in 2010 telde Vilvoorde 39.628 inwoners. Begin 2017 waren er dat 43.626. Bovendien bestaat 70% van de nieuwkomers uit jongeren onder de 18 jaar. ‘Dat betekent dat we voor uitdagingen staan op vlak van kinderopvang, onderwijs, recreatie, ruimtelijke ordening, mobiliteit. Als je dat moet doen met een jaarlijks te beslissen budget van anderhalf miljoen euro, dan kom je niet ver’, aldus Bonte.

ONDERBEMANDE ADMINISTRATIE

Waar zal de stad het geld voor gebruiken? ‘Onze administratie is onderbemand’, vertelt de burgemeester. ‘Een groot deel van het geld zullen we gebruiken om de dienst bevolking te versterken. Want hoe meer mensen in Vilvoorde komen wonen, hoe meer mensen aan het loket moeten worden geholpen. Bovendien schuift de Vlaamse overheid extra werk op onze nek met de hervorming van de bouw- en milieuvergunning tot één omgevingsvergunning. Eenvoudiger voor wie wil bouwen, maar administratief verzwarend voor de gemeentebesturen.’

‘Het geld gaat naar onderwijs, jeugd, veiligheid en het versterken van de administratie.’ (Hans Bonte)

Daarnaast investeert Vilvoorde het geld in onderwijs en jeugdwerking. ‘We zijn volop bezig om nieuwe scholen te bouwen. Het is evident dat je daar ook personeel moet voor hebben. We versterken ook de buitenschoolse kinderopvang, armoedebestrijding, jeugdwerk. En het veiligheidsbeleid, want daar vallen er subsidies weg.’

VLAANDEREN BLIJFT IN GEBREKE

Burgemeester Bonte doelt op de centen van het Kanaalplan, het actieplan van de federale regering tegen radicalisering en terrorisme. ‘Voor onze aanpak van radicalisering krijgen we felicitaties uit heel de wereld’, zegt Bonte. ‘Maar de waarheid is dat de federale regering bespaart. Dat wisten we, want de centen van het Kanaalplan waren impulsmiddelen die destijds eenmalig werden toegekend.’

‘De federale overheid ging ervan uit dat Vlaanderen de inspanningen zou voortzetten. Het is immers de Vlaamse overheid die bevoegd is voor het preventiebeleid naar kinderen en jongeren toe. Maar Vlaanderen doet haar werk niet, en dus moeten wij depanneren met die anderhalf miljoen euro. Het hoeft niet gezegd: dat geld is lang niet genoeg.’ Daarom blijft Vilvoorde via de Raad van State ijveren voor een erkenning als centrumstad.

‘Ik had liever een erkenning voor de hele regio gezien, maar dit geld is een stap in de goede richting.’ (Dirk Pieters)

Burgemeester Dirk Pieters (CD&V) van Halle ziet toch een positieve evolutie. ‘De Vlaamse Regering erkent dat er problemen zijn in onze regio, dat is al heel positief’, zegt hij. ‘Ik had wel liever een erkenning voor de hele regio gezien. Voor de kuststreek bestaat er een speciale regeling, dat zou ook in de Rand mogen, want de grootstedelijke problematiek manifesteert zich niet alleen in Vilvoorde, Halle of Dilbeek. Kijk maar naar Ruisbroek, een deelgemeente van Sint-Pieters-Leeuw. Die gemeente moet het stellen zonder tegemoetkoming. Maar bon, dit geld is een stap in de goede richting.’

SCHOOLUITVAL DETECTEREN

Wat de lokale besturen met het geld doen, mogen ze zelf beslissen. Er werden geen voorwaarden aan gekoppeld. Wel moeten ze aan de Vlaamse Regering rapporteren. Halle werkte in detail uit waar ze de 854.000 euro voor zal aanwenden. Een deel gaat naar het project Naadloze Flexibele Trajecten (NAFT) dat scholen ondersteunt om vroegtijdig problemen van schooluitval te detecteren en aan te pakken. Er wordt ook een jeugdopbouwwerker aangeworven, de buitenschoolse kinderopvang krijgt meer ondersteuning en het OCMW start een vzw voor de uitbating van het buurtrestaurant.

Willy Segers (N-VA), burgemeester van Dilbeek, is voorzichtiger om structurele kosten te maken. ‘Want de steun wordt jaarlijks bekeken. De volgende drie jaar zijn we zeker dat er geld komt, maar wat zal de volgende Vlaamse Regering beslissen? Dat weten we niet. Daarom zal Dilbeek geen structurele kosten maken of investeren in meer personeel, maar het geld gebruiken om projectmatig te werken. We hebben nog geen beslissing genomen, maar het is bijvoorbeeld mogelijk dat we een sport- of cultuurproject opzetten waarbij we ons richten op anderstaligen.’

MIDDELEN CONCENTREREN

Vlaams minister Homans reageert via haar kabinetswoordvoerder op de bedenkingen van de burgemeesters. ‘Het verbaast ons niet dat SP.A niet positief reageert’, klinkt het laconiek. ‘We vinden het een beetje vreemd dat Vilvoorde het bedrag te weinig vindt. De andere twee gemeenten, die minder krijgen, reageren wel positief.’

Homans benadrukt dat ze alvast tot het einde van deze legislatuur de jaarlijkse steun zal aankaarten tijdens de begrotingsbesprekingen. ‘Dat moet de gemeenten de ruimte bieden om op lokaal niveau tot structurele antwoorden te komen. Via het Gemeentefonds worden de steden trouwens al stevig structureel ondersteund.’

Een erkenning als centrumregio ziet ze niet zitten. Dat sommige gemeenten – zoals Sint-Pieters-Leeuw – uit de boot vallen, zijn de keuzes die gemaakt moeten worden. ‘We concentreren de beschikbare inspanningen op de steden waar de specifieke problematiek zich het hardst manifesteert. Zo vermijden we een te sterke verneveling van de beschikbare middelen’, stelt de minister.

‘De steden en gemeenten werden geselecteerd op basis van een aantal parameters. Het gaat om de bevolkingsdichtheid, het migratiesaldo en de aanwezigheid van personen met niet-EU-nationaliteit uit Brussel en het percentage leefloners.’