Italianen staan er om bekend zich als gekken te gedragen in het verkeer. Het aantal ongevallen is er hoog, de taferelen van scheldende en toeterende automobilisten bekend. De eerste dagen dat ik er zelf rondtoerde, dacht ik het er niet levend zou van afbrengen. Zo’n chaos op de weg en zo’n onbeschaamd gedrag achter het stuur had ik nog nooit gezien.

Na enkele dagen kreeg ik door dat iedereen zich volgens een welbepaald, ongeschreven patroon gedraagt. Het hele verkeersproces werd met het uur duidelijker. Uiteindelijk kon ik in alle mogelijke en onmogelijke situaties perfect voorspellen hoe elke autobestuurder zich zou gedragen. En zo bleek dat er telkens toch een doorkomen aan was, ondanks de hoge aantallen voertuigen door smalle en brede straten.

Wanneer iemand zich niet volgens de ongeschreven regels gedroeg, kon je probleemloos de reacties van de anderen voorspellen. Een ongelooflijk voorbeeld van orde in de chaos, van patronen in de puinhoop en van hoe mensen perfect ongeschreven regels volgen als daar nood aan is.

Zo kijk je met andere ogen naar menselijk gedrag en naar gewoonten, zeden en regels in allerlei andere situaties. Sindsdien valt het me op dat ik zowat overal patronen zie die ik vroeger gewoon niet doorhad. Het gaat dan van menselijk gedrag aan de kassa van een grootwarenhuis, hoe mensen reageren op een bepaald weertype, enzovoort.

Het geeft me soms het gevoel dat ik als een antropoloog naar de wereld kijk, uiteraard vol begrip voor de medemens, dat spreekt voor zich. Het maakt me een stuk milder tegenover de mens, omdat iedereen wel een reden heeft om zus of zo, en niet anders te reageren.