Zoveel maakt het mij niet uit, in tijden waar er steeds meer behoefte lijkt te zijn om grenzen te trekken tussen van alles en nog wat. Tussen witte, zwarte, gele, rode, homofiele, transgender, jonge, oude, katholieke, moslim, joodse, progressieve, conservatieve en zovele andere mensen, maar ook tussen continenten, landen en streken. Waar is dat goed voor? Gaan we steeds meer in ons eigen hoekje zitten? Aan een welbepaalde, bewust zelfgekozen kant van de lijn?

Onze wereld is serieus aan het verengen, me dunkt, als we steeds minder goed willen weten wat er aan de andere kant van de lijn gebeurt. Verbazingwekkend is hoe snel deze evolutie zich afspeelt. Als ik praat met mensen uit de Rand - randgevallen dus - hebben ze veelal hetzelfde gevoel. De buurt verandert, de buren, hun vrienden, kennissen, familie, … iedereen lijkt wel aangetast door dezelfde microbe. Het doet me soms denken aan een fin-de-siècle-gevoel. Een verlate fin-de siècle, want bij de overgang van de vorige eeuw,  zeventien jaar geleden, hadden we dat niet. 

Ik zal het helikopterzicht vanop het balkon van het theater goed kunnen gebruiken.

Het lijkt alsof onderhuidse krachten, die zich decennialang gedeisd hielden, plots hun momentum nemen. Hier en daar komen tegenbewegingen op gang. Gevolg: een stijgende polarisatie van ‘de maatschappij’. Iedereen is nu voor of tegen bepaalde principes, tendensen en ideeën, maar de luisterbereidheid om andere verhalen te willen horen, neemt met de dag af. Neem bijvoorbeeld de klimaatverandering. Sinds kort roeren de tegenstanders of non-believers, steeds meer de trom. Ze achten zich in staat straffe beslissingen te nemen om bijvoorbeeld opnieuw steenkool te gaan ontginnen, meer schaliegas boven te halen en te zorgen voor meer eigen grondstoffen.

Dat is misschien wel de belangrijkste exponent van ons huidige maatschappelijke bestel: we plooien ons steeds meer terug op onszelf, onze waarden, ons familietje, ons eigen kringetje. En toch, de geschiedenis heeft het ons al zo dikwijls geleerd. Hoe zwaar een bepaald tijdvak er ook uitziet, er komt altijd een einde aan omdat er altijd voldoende mensen zijn die voor het goede blijven gaan. Waarom zou het deze keer anders zijn?

De volgende decennia hoop ik het te mogen bekijken vanuit Vilvoorde, drie hoog. Ik zal het helikopterzicht vanop het balkon van het theater goed kunnen gebruiken.