De Belgische Magnumfotograaf heeft een voorliefde voor grootschalige projecten. De reeks Higher Ground volgt op Moments Before the Flood, waarvoor hij 18 maanden langs de Europese kust reisde die door de klimaatopwarming en stijging van de zeespiegel wordt bedreigd. Ditmaal stelde hij scherp op de plekken waarnaar we kunnen vluchten na de flood: de Zwitserse, Italiaanse, Franse en Spaanse bergen.

DREIGING

De foto’s hebben de allure van schilderijen, zeker als je ze op groot formaat kan zien. De wereld van skiliften, bergmeren en gletsjers oogt op het eerste zicht lieflijk, maar er gaat een zekere dreiging van uit. De Keysers werk bevindt zich op de grens van realiteit en creativiteit, is meer suggestief dan in your face, maar net daardoor komt de boodschap aan. En die is duidelijk: als alle ijs en sneeuw op aarde smelten, kan de zeespiegel tot zeventig meter stijgen. Binnen vijftig jaar zou Manhattan van de kaart geveegd zijn, veel sneller dan men in de jaren 70 voorspelde.

Dat beangstigende, apocalyptische scenario is een dankbaar onderwerp. De Europese welvaart heeft zijn piek bereikt, zullen wij binnen x aantal jaren hetzelfde meemaken als vluchtelingen nu? In het heden toont hij de toekomst; onder het laagje van de onbezorgde toerist in de zonnige bergen anno nu zie je al de chaos en de overbevolking die zo’n exodus met zich zal meebrengen. Louter door de beelden na elkaar te plaatsen als in een verhaal, zonder ook maar iets toe te voegen.

IRONIE

Opvallend is dat de geportretteerde mensen vaak Chinezen, Indiërs en Arabieren zijn. Zo maakte De Keyser beelden van gesluierde vrouwen in de sneeuw. Blijkbaar wordt in de Koran het paradijs beschreven als een dorpje aan een meer aan de voet van een besneeuwde berg. Reisbureaus spelen daarop in met reclamecampagnes gericht op rijke moslims. Dat net Zwitserland, met haar strenge asielbeleid, zo immigranten over de vloer krijgt, is wel bijzonder ironisch.

Ja, ironie sluipt niet toevallig geregeld De Keysers werk binnen, hij zoekt immers de afstand tot zijn onderwerp op. Zo wilde hij voor Moments before the flood ook geen beelden van woeste oceanen en brekende dijken, of trok hij niet naar New Orleans of de Pacific, waar ze nu al de stijging van de zeespiegel voelen. Dat is hem te letterlijk, te makkelijk. Hij heeft tijd en afstand nodig, creëert liever zijn eigen verhaal.

Het is dan ook uniek dat de expo Higher Ground begeleid wordt door fragmenten uit het door deze reeks geïnspireerde kortverhaal van de Franse auteur Philippe Claudel. De duistere vertelling over iemand die naar de bergen is moeten vluchten versterkt de unheimliche sfeer nog.

TOT 30 APR
Carl De Keyser. Higher Ground
Brussel, Botanique, www.botanique.be