'Zijn slanke, gespierde lichaam lag onthoofd naast de auto, ik heb het niet gezien, maar in de bar hebben ze het wel honderd keer verteld en tot in detail beschreven, er waren zoveel mensen die het hadden gezien, of zeiden dat ze het hadden gezien, dat ik het uiteindelijk ook heb gezien, en ik zie het nu weer: zijn onthoofde lichaam en een auto die zojuist over de kop is gegaan, de wielen draaien nog rond in de lucht.’ (Rafael Chirbes - Aan de oever)

In een eerste gesprek met een journalist die voor ons wil schrijven, vertel ik graag dit verhaal van de Spaanse schrijver Rafael Chirbes, en dan zeg ik: luister, dát hebben we niet nodig. Het is een mooi verhaal voor in een roman, en lees er zoveel je kan, schrijf er desnoods zelf een als je je niet kan bedwingen, maar dat, dat hebben we niet nodig.

Een enkeling probeert nog en zegt: ‘Wat mij echt fascineert, is wat er niet is.’ Ik glimlach. Een mooie zin, klaar voor de les filosofie, en daar heb ik respect voor, zeker als hij wordt uitgesproken met een hese stem, maar nee, ook dát hebben we niet nodig. Dan valt er een korte stilte en wordt er verwachtingsvol gekeken. Wat dan wel? ‘Feiten, standpunten, nuance. Dat hebben we nodig.’ En: het moet over iets gaan. ‘Wat mij fascineert, is wat er wel is’, zeg ik. ‘En waarom het er is.’ 

TOUR DE FORCE

Midden jaren 90 raakt de Vlaamse gemeenschap ervan overtuigd dat er gerichte acties opgezet moeten worden voor de Vlaamse Rand, de regio rond Brussel, die eigenlijk geen eigen statuut heeft, maar geografisch omschreven wordt als de gemeenten met een grens aan de hoofdstad of aan een faciliteitengemeente. De Rand ‘staat onder druk’ en zowat alle problemen van België komen er samen. Daar moet aan gewerkt worden. Een informatiemagazine is een van de concrete aanbevelingen.

‘RandKrant heeft tot doel het Nederlandstalige karakter van de Vlaamse Rand te ondersteunen. In tweede instantie beoogt RandKrant de integratie van anderstaligen in de plaatselijke Vlaamse gemeenschap. Dat doet het door gerichte informatie aan te bieden over activiteiten in de regio (…). RandKrant stelt zich pluralistisch en verdraagzaam op. Het blad is ideologisch en politiek ongebonden (…)’

Doel en werkwijze worden meteen duidelijk omschreven in het redactioneel profiel van het tijdschrift. Je ziet er de hand in van de ervaren journalist Henry Coenjaarts, de eerste hoofdredacteur, die ook voldoende bewegingsvrijheid inbouwt. De keuze om het tijdschrift in alle bussen van de Rand te bezorgen, lijkt op het eerste zicht buitensporig, maar dat is het niet. Uitgangspunt is immers alle inwoners van de regio te bereiken om ze te willen betrekken bij de plaatselijke gemeenschap en zo’n verdeling heeft de potentie om iedereen te bereiken. Er valt geen tijd te verliezen. In nauwelijks een half jaar wordt een tijdschrift vanuit het niets klaargestoomd. In maart 1997 valt de allereerste editie in de bussen.

En het eerste nummer is meteen raak. RandKrant informeert, becommentarieert, stelt de juiste vragen over de juiste onderwerpen, met meestal een pittige column van Brigitte Raskin erbovenop. Het is een blad zonder blad voor de mond. Je voelt de drive als je door de eerste edities bladert en toch ook de zoektocht van de pioniers naar juiste vorm en aanpak. Het tijdschrift verwerft op korte tijd een belangrijke positie in de regionale berichtgeving. Tot voor de besparingen van 2015 staat RandKrant qua oplage op de vijftiende plaats van de niet-commerciële pers. Dat zegt iets over de kracht van regionale berichtgeving.

MEDIUM MET EEN MISSIE

RandKrant, eerst vanuit vzw Informatie Vlaamse Rand onder voorzitterschap van Bert Hertecant, daarna onder de huidige uitgever vzw ‘de Rand’, informeert en brengt mensen samen, toen en nu. De uitgangspunten zijn nog dezelfde: het Nederlandstalige karakter van de streek versterken en de integratie van anderstaligen aanmoedigen. Geen spreidstand of onmogelijke opdracht, wel een evidentie.

De clou is het hart van de streek te vatten in al zijn verscheidenheid.

Ons tijdschrift slaagt daarin. Mensen die RandKrant lezen, voelen zich meer betrokken bij wat er in hun omgeving gebeurt en gaan meer naar sociaalculturele activiteiten dan anderen, ze voelen zich beter geïnformeerd, zo blijkt uit het lezersonderzoek van 2013. Het blad neemt vanaf de start een unieke positie in: het bevat vertaalde samenvattingen van de belangrijkste artikels en geen publiciteit. Tot op de dag van vandaag wordt die bewuste keuze volgehouden. Een andere getuige van onze missie staat in het onderzoek van de Taalbarometer (2014): ‘In tegenstelling tot andere media wordt RandKrant over verschillende taalgroepen heen gelezen’. Feiten, standpunten, nuance. 

EVOLUTIE

Natuurlijk is er in de loop der jaren een en ander veranderd. Het tijdschrift heeft meerdere keren een vormelijke metamorfose ondergaan, met de jaren steeds vaker, want modes gaan steeds sneller (en komen ook altijd weer terug). Onderwerpen en manier van aanpak zijn geëvolueerd. De informatie zit vaak vervat in storytelling en testimonials, het vertellen van de werkelijkheid door getuigenissen van mensen. Achtergrond, reportage of interview, de clou is het hart van de streek te vatten in al zijn verscheidenheid.

Misschien zullen we die clou nooit vinden, maar we zitten er toch dikwijls heel dichtbij. We zoeken voort. Samen met de mensen uit de Rand, die ons hun verhaal vertellen, waarmee ze bezig zijn, hun dagelijkse strijd in de file, hun werk en ontspanning, hun dromen en zorgen, hun zoektocht naar gezond samenleven, hun zorg voor kinderen en ouderen,… allen ook op zoek naar hun eigen nuance, ja naar de tinten grijs, maar die uitdrukking wil je tegenwoordig liever niet meer gebruiken. 

DE VAART DER VOLKEREN

Maar de wereld verandert snel natuurlijk. Eerst hoorden we wat gerommel aan de achterdeur, nu is er geroep aan de voordeur, straks tumult in onze salon: alles digitaal. Je weet toch: het is niet tegen te houden. En het kost niets. Kom nou: meent iemand dat? Op dit moment is er nog geen enkel digitaal kanaal van een krant of tijdschrift dat in bereik hoger scoort dan de gedrukte versie. Feiten, standpunten, nuance.

‘Dat we het stiekem missen, een boekske uitgeven.’ 13, het personeelsmagazine van de Vlaamse overheid, dat sinds een jaar enkel digitaal is, gaf eind vorig jaar een eenmalig gedrukte versie uit met een opvallende noodkreet: ‘Niet iedereen is radicaal digitaal’.

Onderzoeker Eric Goubin, al jaren bezig met overheidscommunicatie, ontkracht in zijn boek Analoog of digitaal? Inclusief communiceren in de internetsamenleving een aantal hardnekkige mythes over digitale communicatie. Mythe één: ‘Iedereen heeft internet; dus we kunnen iedereen via die weg bereiken’. Mythe twee: ‘Digitaal is altijd goedkoper dan gedrukt’. Mythe drie: ‘Sociale media zijn goed om de jeugd te bereiken’. Mythe vier: ‘We moeten kiezen voor radicaal digitaal, anders missen we de toekomst’.

Waarom geloven we deze fabeltjes? Omdat het makkelijk is. We moeten niet nadenken. Niet over ons publiek. Niet over hoe we het willen bereiken. Niet wat we willen vertellen. Omdat we denken dat we met die digitale God de Vader kunnen besparen. Tot we merken dat we (een deel van) ons publiek kwijt zijn en ons doel voorbij schieten.

COCKTAIL

Het ligt dus wat ingewikkelder dan de kreet ‘alles digitaal’ of het voor te stellen als een strijd tussen gedrukt en digitaal, waarbij er impliciet wordt van uitgegaan dat het eerste toch het onderspit zal delven. Geen gezonde redenering. De auto heeft niet belet dat er nog steeds fietsen bestaan, de cd heeft de vinylplaat niet klein gekregen. Meer zelfs: fiets en vinyl zijn aan een revival bezig. En binnen enkele jaren komt ook de tram nog terug in de Rand… Bovendien, en tot slot, tonen verschillende onderzoeken aan dat wat je op papier leest beter begrijpt en onthoudt dan wat je op een digitaal scherm leest. Dat heeft te maken met hoe onze hersenen functioneren. Feiten, standpunten, nuance.

Analoog of digitaal? is een verstandig pleidooi voor inclusief communiceren. Om het met die onzalig lelijke uitdrukking te zeggen: het is een én-én-verhaal. Kretologie heeft ons nog nooit verder geholpen. RandKrant staat klaar met zijn én-én-verhaal. Vanaf maart kan je ook op onze nieuwe interactieve website en onze facebookpagina terecht voor nieuws en weetjes uit de regio. We zetten verschillende kanalen in om ons verhaal te vertellen, zodat het ene het andere versterkt tot een cocktail die we met smaak kunnen drinken. ‘Het enige wat we hebben, is het verhaal dat we vertellen.’ Het is het verhaal van de Vlaamse Rand.

Vier mee en WIN een mooie bundel van 20 postkaarten met exclusieve foto’s. De eerste 200 vind-ik-leuks op onze nieuwe Facebookpagina krijgen dit verjaardagscadeau gratis toegestuurd. Vind ons leuk en stuur een privé-bericht met je adres.