Helder Seabra groeide op in Portugal. Als tiener wou hij architect worden. Tot een vriendin hem meesleepte naar haar dansschool. ‘Vanaf de eerste les was ik verkocht: ik had mijn biotoop gevonden.’ Met amper anderhalf jaar danservaring werd hij toegelaten tot PARTS, de dansopleiding van Anne Teresa De Keersmaeker. Vervolgens danste hij vijf jaar voor Wim Vandekeybus/Ultima Vez en nog eens vijf voor Sidi Larbi Cherkaoui/Eastman. Wie die drie namen op zijn cv heeft, mag spreken van een uitzonderlijk dansparcours.

When The Birds Fly Low is de eerste productie van Seabra’s compagnie HelKa. ‘Ik heb als danser meer dan tien jaar de wereld rondgereisd, veel gezien, veel meegemaakt, veel mensen ontmoet. Nu was het tijd om terug te keren naar mezelf en een plek te vinden van waaruit ik een volgende stap kon zetten. Ik was met vakantie op een verlaten plek en terwijl ik op het terras zo’n beetje voor me uit zat te denken, merkte ik dat er een heel vreemde sfeer hing. Net als in dat gezegde: When The Birds Fly Low, The Wind Will Blow. Er hangt iets in de lucht, het voelt dreigend, maar kan ook positief uitdraaien. Die sfeer paste perfect bij het keerpunt waarop ik zelf op dat moment stond.’

Seabra’s verbeelding schoot in actie en de basisidee voor de voorstelling begon zich te ontplooien. Vier mensen – onbekenden voor elkaar – keren terug naar éénzelfde plek. Ze moeten afrekenen met hun eigen stukje verleden dat er zich heeft afgespeeld. ‘Want soms moet je een stap terugzetten en schoon schip maken voor je weer vooruit kunt gaan.’

POËTISCH EN ONSTUIMIG

When The Birds Fly Low is een theatrale en fysieke performance, tegelijk melancholisch, poëtisch en onstuimig. De livemuziek van de Gentse band Maya’s Moving Castle maakt de beoogde sfeer compleet. Net zoals zijn personages gaat ook de choreograaf in dit debuut de confrontatie aan met zijn verleden: de invloeden van De Keersmaeker, en zeker die van Vandekeybus en Larbi zijn onmiskenbaar.

Seabra doet daar niet flauw over: ‘Ik hou van de rauwe, energetische danstaal van Ultima Vez, maar voel me tegelijk aangetrokken tot het zachtere en poëtische van Eastman. Als choreograaf onderzoek ik nu hoe ik die twee aspecten kan laten samengaan om zo mijn eigen danstaal verder te ontwikkelen. Wees gerust: When The Birds is heel erg van mij.’

NIEUWE WEGEN VOOR DE KUNST

Het zijn geen vanzelfsprekende tijden om kunst te maken. De podiumsector kraakt in zijn voegen. Nu de subsidiekraan op druppelmodus staat, zoeken veel jonge makers noodgedwongen naar nieuwe wegen om hun werk bij het publiek te brengen. ‘Ik ben optimistisch en ontzettend koppig. Ik laat me niet zomaar stoppen.’

'Volgens mij zitten we op een keerpunt dat ons dwingt na te denken over een nieuw soort creativiteit, die we met zo weinig mogelijk middelen moeten ontwikkelen.'

Ondanks de goede ontvangst van zijn debuut en eensluidend positieve beoordelingen van de commissie cultuur, was HelKa dit jaar een van de 79 – veelal jonge – gezelschappen en kunstenaars die ondanks dat goede rapport toch geen steun kregen voor hun nieuwe project. En wat dan? Je kunt er het bijltje bij neergooien. Of je kunt doorgaan.

Seabra’s reactie is In Absentia: een voorstelling over verlies, die op 15 oktober in première gaat in Turnhout en gedeeltelijk gefinancierd wordt door crowdfunding. Het thema is direct geïnspireerd op de verschraling van het kunstenlandschap en het verlies dat veel kunstenaars daardoor lijden. Maar de choreograaf tilt het naar een hoger niveau. ‘Ik werk met een uitsluitend mannelijke cast. Doorgaans kroppen mannen meer op dan vrouwen: ze uiten hun emotie minder direct. Wat doet dat met ze? Uiteindelijk draait het niet om wat je verliest of hoe dat gebeurt, maar om hoe je ermee omgaat.’