KUNST HELPT DE OGEN TE OPENEN

Jan Hoet (1936) werd recent geplaagd door gezondheidsproblemen, maar verkeert ondertussen weer in topvorm. Tussen een paar tentoonstellingen door, zakt hij af naar het CC Strombeek voor een lezing over collectievorming, de kunstdiscipline waarin hij de voorbije veertig jaar uitblonk.

TEKST Michaël Bellon

Met de collectie van het Stedelijk Museum voor Actuele Kunst (S.M.A.K.) in Gent, bezorgde Jan Hoet België haar eerste verzameling internationale hedendaagse kunst. Begin mei laat Jan Hoet in de schouwburg van het CC Strombeek zijn licht schijnen over het samenstellen van publieke kunstcollecties. ‘Voor mij is alles begonnen met de Vereniging voor het Museum van Hedendaagse Kunst, die in 1957 werd opgericht. Ik was als kunsthistoricus lid van deze vereniging, die toen vanuit het Gentse Museum voor Schone Kunsten opereerde. In 1975 ben ik directeur geworden van het eerste Museum van Hedendaagse Kunst in België’, vertelt Hoet. In 1999 kreeg het museum een eigen locatie en veranderde de naam in S.M.A.K. ‘De grootste verwezenlijking is dat we belangrijke internationale kunstenaars uit de belangrijkste strekkingen vanaf de jaren zestig bij elkaar hebben kunnen brengen. Kunstenaars van de Cobra-beweging, het nouveau réalisme, de arte povera, de land-art, de conceptuele kunst; allemaal belangrijke bakens. Ook de Belgische scène ben ik altijd van nabij blijven volgen. We kochten al vroeg Luc Tuymans of Berlinde De Bruyckere.’

Publiek aanspreken
Hoet was de pionier van kunstmanifestaties in de openbare ruimte, zoals Chambres d’Amis in 1986 of Over the Edges in 2000. Hij beroerde er het grote publiek mee. ‘Hedendaagse kunst heeft de Vlamingen onrechtstreeks de ogen geopend voor de actualiteit. Vroeger konden mensen in België nergens terecht voor internationale hedendaagse kunst. Ook de media waren heel gesloten en conservatief. Toen de journalisten van de BRT naar Chambres d’Amis kwamen, vonden ze die tentoonstelling een schandalig en banaal circus, maar ik kreeg wel de steun van jonge mensen die zich begonnen te manifesteren. Later kregen we via de media de kans om het publiek aan te spreken. Soms leidde dat tot geïrriteerde reacties, maar de mensen begonnen zich vragen te stellen.’

De financiën
Geld speelt een belangrijke rol in de wereld van de hedendaagse kunst. ‘Zeker in het begin was er weinig geld. Met het S.M.A.K. hebben we tot 1999 moeten wachten om een eerste subsidie van de staat te krijgen. Daarvoor kregen we een klein budget van de stad Gent. Voor het overige moesten we het hebben van sponsors, maar vooral van intense persoonlijke contacten met de kunstenaars.’ Vlaanderen heeft een hele weg afgelegd als het op het verzamelen en appreciëren van hedendaagse kunst aankomt, maar waakzaamheid is geboden. ‘Wat ontbreekt, is een museum voor hedendaagse kunst in Brussel, de hoofdstad van Europa. Wiels is natuurlijk een fantastische kunsthalle, maar geen museum met een eigen collectie. Met Tate Modern in Londen, Centre Pompidou in Parijs, of het Stedelijk Museum in Amsterdam kunnen we ons niet meten. Ook dat is een financieel probleem. Het gevaar daarbij is dat we te protectionistisch gaan denken en opnieuw alleen kunst kopen die Belgisch is of populair is bij het publiek.’

Tot slot nog de vraag van één miljoen: waarom koop je bepaalde werken en kunstenaars wel en andere niet? ‘Ah, dat is het moeilijkste. Ik doe alles intuïtief, maar wel vanuit de ervaring dat een kunstenaar vanuit zijn persoonlijke verbeelding altijd iets individueels moet brengen met een referentie naar wat vooraf ging. Het gaat om verbeelding en reflectie. Voor een museumcollectie is het belangrijk dat ze representatief is. Representatief voor een bepaalde stroming en representatief voor een bepaald oeuvre. Het is ook meegenomen als je een vroeg werk van een bepaalde kunstenaar in je collectie hebt.’

ZO ● 5 MEI ● 11.00           
Waarde en belang van museale verzameling
Jan Hoet
Grimbergen, CC Strombeek, 02 263 03 43

De tentoonstelling About Waves met werken uit de collectie van het S.M.A.K. loopt er nog tot 7 mei 2013.