Nieuwjaarsdag, even na de middag, nu alweer een maand geleden. Een tikkeltje uitgezakt in de zetel, nog enigszins versuft van de voorbije nachtelijke viering, staar ik apathisch naar het onvermijdelijke nieuwjaarsconcert in Wenen, in afwachting van het één uur journaal. Net als tijdens de 77 voorgaande edities brengen de gesteven en gestreken dames en heren van de Wiener Philharmoniker een verrassend programma met walsen en polka’s van een hele bende Straussen.

Tijdens de pauze wordt een promofilm over Wenen uitgezonden, een werkstuk van de ORF, de Oostenrijkse openbare omroep. Onder een strak-blauwe hemel walsen en polkakken jongelui op zonovergoten pleinen en trappen van paleizen. Allemaal met een stralende tandpastaglimlach op het gelaat, heel casual gekleed, ongerimpeld en losjes, zo vrijetijds als onze koninklijke familie met vakantie. Een strijkje vedelt ondertussen bekende deuntjes van, juist ja, de familie Strauss. 

Gestofzuigde straten, opgeblonken gevels en afgestofte bomen. De schoongeschrobde paarden die open koetsen trekken vol afgeborstelde toeristen knijpen hun sluitspieren toe zodat geen dampende drol de glimmende plavuizen van de Weense allées besmeurt. Onwezenlijk proper allemaal. Ook de steenkapper die in zijn eentje een gotische kerk aan het restaureren is en de stratenmaker die blinkende klinkers legt, komen net van onder de douche, knappe kerels geleverd door een modellenbureau.

In Wenen wonen geen lelijke mensen, je ziet er geen obees of rolstoelgebruiker, geen bultenaar of mankepoot, geen dakloze, geen schooier, geen dronkaard, relschopper of graffitispuiter. In Wenen zie je enkel voorbeeldige, eeuwig jonge, gezond blozende, uitsluitend blanke mannen en vrouwen. Tenminste dat wil de Österreichischer Rundfunk ons laten geloven.

'Laat me niet lachen, daar trapt toch geen mens in!'

Want zelfs na een uitbundige nieuwjaarsnacht ben je helder genoeg om te beseffen dat hier iets niet klopt. Wat bezielt die Oostenrijkers? In welke eeuw leven zij? Wat willen ze de meer dan één miljard kijkers die jaarlijks wegdommelen bij het nieuwjaarconcert wijsmaken? Wenen, ooit de hoofdstad van het multiculturele Habsburgse Rijk! Ook vandaag nog hebben meer dan 30% van de Weners een buitenlandse culturele achtergrond. De wienerschnitzel gedijt er nog altijd naast de zigeunerschnitzel.

En dan vraag ik me af of iemand het hier ooit in zijn hersens zou halen om zo’n promofilm te maken over Brussel of bij uitbreiding over de steden en grote gemeenten van de Rand die steeds meer te kampen krijgen met de grootstedelijke problematiek: Vilvoorde, Halle, Dilbeek, Grimbergen, Sint-Pieters-Leeuw,… Laat me niet lachen, daar trapt toch geen mens in! ‘Vlaanderen Vakantieland’, tot daaraan toe, maar zoiets?

Ofwel is de promotiefilm van de ORF een bewust cultureel en etnisch gezuiverd filmpje ofwel schets deze ‘documentaire’ inderdaad een beeld van Wenen anno 2017. Maar van dat laatste geloof ik eigenlijk geen bal. Eerlijkheidshalve moet ik toegeven dat ik nog nooit in Wenen ben geweest, maar je gaat mij niet vertellen dat het de enige hoofdstad van Europa is waar een egale, homogeen samengestelde bevolking samenhokt binnen een veilige stadsomwalling. Dat is nooit zo geweest, en of we het nu leuk vinden of niet, we zullen eraan moeten wennen dat het nooit zo zal worden. Hier niet en evenmin in Wenen.