De geschiedenis ervan gaat terug tot de 8e eeuw, om roemloos te eindigen op het einde van de Grimbergse Oorlog in 1159. Voor mij is deze verkenning tevens een afscheid van de woonplaats waar ik 32 jaar verbleef, op een paar honderd meter van deze interessante historische plek. Het is onbegrijpelijk dat deze site afgesloten blijft voor het publiek.

Ondanks herhaalde suggesties tot opwaardering aan enkele schepenen in de voorbije tientallen jaren, en de positieve reacties daarop, gebeurt er verder niets mee. Volgens het afdelingshoofd van de Toeristische Dienst, Maja Coltura, zouden er schuchtere plannen tot occasionele openstelling zijn, maar dat is nog afwachten. 

UITKIJKPOST

Hoe dan ook: het gaat om een historische plaats, waar een belangrijke periode van Grimbergen haar beslag kreeg. Oorspronkelijk stond hier een wachtpost, die uitkeek over de valleien van de Zenne en de Tange-beek, en vanwaar men mogelijke indringers uit het noorden op tijd in de gaten kreeg. Vanaf de 10e eeuw was het de verblijfplaats van het roemrijke geslacht der Berthouts, dat gedurende enkele eeuwen over Grimbergen heerste.

In 1159 gaf de hertog van Brabant hen echter de genadeslag en hij liet de burcht tot de grond afbranden. De kunstmatige heuvel ligt er nog altijd, met al zijn geschiedenis die er aan verbonden is. Er zijn zelfs wat infoborden en replica van oude overblijfselen opgesteld aan de voet van de berg. 

Het zou het gehucht Borcht (Borgt, Borght) onrecht aandoen om het enkel over deze plaats te hebben. De vondsten van historische artefacten, het unieke inzicht in de toenmalige houten bouwstijl – er zijn geen stenen gebouwen teruggevonden – en het stratenpatroon van het centrum zijn buitengewone overblijfselen uit dat verre verleden.

'Wat houdt de beleidsmensen tegen om daar iets zinnigs mee te doen dat zowel de eigen inwoners als geïnteresseerden van buitenaf in vervoering kan brengen?'

Bovendien is er een belangrijke band met het nabijgelegen domein Ter Tommen, dat oorspronkelijk een kasteeldomein was dat de eigenlijke burcht op de motte moest bewaken en beschermen in geval van nood. Dat domein is inmiddels een gemeentelijk natuurgebied, tevens één van de weinige matig voedselrijke elzenbroeken in de wijde omgeving.

Het is gelegen in de vallei van de Tangebeek en bevat een indrukwekkende kwelvijver, die vandaag beschouwd wordt als een fossiele stootoever van de Zenne, met een zuidelijke helling van meer dan vijfentwintig meter hoog!

De huidige kerk van Borcht, die ook al op een kunstmatige heuvel prijkt, staat op de plaats waar ooit de kapel van het kasteel stond. Ja, je vindt dit allemaal op een voorschoot van alles samen een honderdtal hectare groot. Wat houdt de beleidsmensen tegen om daar iets zinnigs mee te doen dat zowel de eigen inwoners als geïnteresseerden van buitenaf in vervoering kan brengen?

KAPEL

De Sint-Donatuskapel, op de kruising van de Luypaertstraat en de Deschampsstraat, is opgericht ter nagedachtenis van de overstroming in 1839, waarbij 74 mensen om het leven kwamen. Ze houdt ook verband met het historische stratenpatroon dat in die periode op de schop ging voor de aanleg van de steenweg tussen Vilvoorde en Aalst. Een verkeerd aangelegde dijk zorgde voor veel menselijk leed dat tot vandaag nog overleeft in deze wijk.

Echter, hoeveel Borgeloenen – zo heten de mensen uit Borcht  – kennen hun verre geschiedenis nog? En zeggen dat tussen het domein Ter Tommen en de motte vandaag een lagere school ligt. Zou het niet leuk zijn om die school te betrekken bij een herwaarderingsproject?

DIE RARE NAAM

We komen nog even terug op de eigenlijke Senecaberg, waarvan de oorsprong van de naam niet duidelijk is en onderwerp van heel wat speculatie. Vandaag is deze berg een plateau van een kleine hectare groot, met een steile en minder steile trap die je vanaf het straatniveau twintig meter hoger brengt.

Boven heb je een indrukwekkend zicht. Jammer dat het deels belemmerd wordt door bomen; gelukkig heeft de groendienst drie kijkassen vrijgemaakt. De site wordt deels ontsierd door te nabije huizen, maar daar is een mouw aan te passen, zoals ook de natuur hier een prominenter plekje zou mogen krijgen. Mogelijkheden zat.

De Senecaberg wordt heel af en toe opengesteld voor het publiek. Het is dus een kwestie van oren en ogen open te houden voor een aankondiging als het zover is. Die gelegenheid mag je absoluut niet missen.