Janssens deelt de negentien randgemeenten op in vijf clusters. De foutenmarge voor deze resultaten is iets groter (4,4%) omdat het om minder bevraagden gaat. Naast de zes faciliteitengemeenten onderscheidt hij de tewerkstellingsgemeenten (Zaventem, Machelen en Vilvoorde), de residentiële gemeenten (Druivenstreek: Tervuren, Overijse en Hoeilaart), de suburbane gemeenten (Dilbeek, Sint-Pieters-Leeuw en Beersel) en de semi-rurale gemeenten (Asse, Merchtem, Meise en Grimbergen). Die laatsten blijken het meest Nederlandstalig, de zes faciliteitengemeenten het minst. In de Druivenstreek is het Engels prominenter, in de tewerkstellingsgemeenten zijn er meer migranten.

FRANS MEEST GEKEND, MAAR DIKWIJLS SCHOOLTAAL

De meest gekende taal in de Rand is het Frans. Bijna 80% beweert de taal goed tot uitstekend te spreken, maar de helft daarvan kreeg de taal niet van thuis mee en leerde Frans op school. Minder dan 70% zegt van zichzelf goed tot uitstekend Nederlands te spreken. Engels en Duits halen respectievelijk 47 en 21%. Nederlands, Engels en Duits scoren in de Rand overigens opvallend veel beter dan in Brussel. Samen kennen de 2.500 respondenten 78 talen.

TAALKEUZES

Nederlandstaligen en traditionele tweetaligen kiezen vooral voor het Nederlandstalig onderwijs, Franstaligen en nieuwe tweetaligen voor Franstalige scholen. Opvallend: nieuwe tweetaligen en anderstaligen maken vaker gebruik van een Nederlandstalig speelplein dan Nederlandstaligen. En Nederlandstalige sportclubs bereiken behoorlijk veel tweetaligen (traditioneel en nieuw) en anderstaligen. Nederlandstalige jeugdbewegingen blijven een zaak van Nederlandstaligen en traditioneel tweetaligen.

In de omgang met vrienden domineert de thuistaal: vriendenkringen blijken betrekkelijk taalhomogeen. Maar in de publieke ruimte domineert het Nederlands: het aantal gebruikers van het Nederlands ligt hoger dan het aantal personen die de taal goed beheersen. En hoe formeler de situatie, hoe meer dat geldt: op het gemeentehuis doen mensen die niet zo goed Nederlands kennen meer hun best dan in de winkel.

IDENTITEIT

Janssens was ook nieuwsgierig naar de identiteit die de ondervraagden zichzelf toekennen. En wat blijkt: diegenen die opgroeiden in een eentalig Nederlandstalig gezin zien zichzelf in de eerste plaats als Vlaming, anderen als Belg, met uitzondering van anderstaligen die zich eerder Europeaan voelen.

Janssens: ‘Waar het politieke debat inhoudelijk vooral focust op de tegenstelling tussen Franstaligen en Nederlandstaligen, toont het BRIO-onderzoek aan dat de tegenstelling op het terrein veel meer aansluit bij de tweedeling Vlaming versus Brusselaar, een Nederlandstalige versus een tweetalige Rand. Deze scheidingslijn loopt ook door de groep van Nederlandstaligen die zich ofwel met een stedelijke dan wel met een randstedelijke visie vereenzelvigen. Een vergelijkbare tegenstelling tussen een stedelijke en een gemeenschapslogica vinden we ook bij de Nederlandstaligen in Brussel terug.’

30 januari is er in GC de Zandloper in Wemmel een studiedag over de Taalbarometer.
Meer informatie vind je op www.docu.vlaamserand.be.