Samen sterk, zou de samenvatting van onze reeks kunnen zijn. Elke coöperatieve onderneming, groot of klein, zoekt naar financieringsmogelijkheden en een basis van gelijkheid tussen de verschillende aandeelhouders. Niet alleen de directe opbrengst primeert, maar ook de lange termijn en het maatschappelijk nut staan voorop. Coöperaties kijken verder dan het bestaande systeem.

‘Met een coöperatieve vennootschap kunnen we in de hele regio fondsen werven.’ (De Okkernoot)

Meer dan ooit zijn mensen bereid om te investeren in coöperaties waar niet het rendement primeert, maar het maatschappelijk nut vooropstaat. Maar opgelet, bij het starten van coöperaties komt heel wat kijken. Peter Bosmans van Febecoop, een erkend adviesbureau voor sociale en coöperatieve economie, schetst enkele kritische succesfactoren voor het opzetten van innovatieve en economisch haalbare projecten. ‘Febecoop promoot de oprichting van coöperaties en geeft advies en coaching, zoals bijvoorbeeld bij de oprichting van Lekkers uit het Pajottenland, een coöperatie van negen producenten van streekproducten.’ (zie RandKrant februari 2015).

KRITISCHE SUCCESFACTOREN

‘Vooraleer je een coöperatieve onderneming opzet, moet je je allereerst afvragen welke dienst of product je op de markt wil brengen. Is het vernieuwend? Heeft het een maatschappelijke of ecologische meerwaarde? Is er een markt voor? Je moet een helder antwoord kunnen formuleren op de volgende vragen: Wat wil ik? Wat kan ik? Is er een vraag naar mijn dienst of product? Pas nadien zijn de juridische structuur en de financiering van het project aan de orde’, benadrukt Bosmans.

‘Alle aandeelhouders hebben evenveel zeggenschap.’ (Ecopower)

‘Als er voldoende klaarheid is over jouw projectvoorstel kan een erkend adviesbureau een haalbaarheidsstudie uitvoeren. Dit kan de basis vormen van een solied ondernemingsplan. Als jouw onderneming wordt erkend als coöperatieve vennootschap door de Nationale Raad voor Coöperaties (NRC) kan je een korting van 75 procent krijgen op de factuur voor de haalbaarheidsstudie.’

‘Voor de rest moet je bij de oprichting aandacht hebben voor een lange termijn visie (minstens vijf jaar). Begin bij de opmaak van de statuten ook niet met knippen en plakken uit statuten van andere ondernemingen, maar neem de tijd om die zelf uit te werken met jouw stakeholders. Definieer nauwkeurig wie jouw stakeholders zijn, zoals de gebruikers of consumenten, de leveranciers, de financiële instellingen en de overheid. Blijf de dialoog aanhouden met alle betrokkenen, maar niet iedere stakeholder moet vertegenwoordigd zijn als vennoot of zeggenschap hebben in het bestuur van de coöperatieve onderneming.’

‘In de onderhandeling met grote winkelketens sta je als coöperatieve sterker.’ (Lekkers uit het Pajottenland)

INNOVATIEF

De coöperatie heeft een soepel juridisch statuut dat het makkelijk maakt om kapitaal te verhogen of nieuw kapitaal aan te trekken. Als je een goed onderbouwd ondernemingsplan kunt voorleggen, kun je vlot financiële middelen mobiliseren van familieleden, vrienden en mensen uit de nabije omgeving. Bosmans waarschuwt evenwel dat een coöperatie van allemaal kleine spelers ook een kleine coöperatie wordt en daardoor niet echt levensvatbaar is. Hij verwacht meer heil van het samengaan van maatschappelijk sterke en zwakkere groepen, zoals bij het cohousing-project De Okelaar in Wolvertem. (zie RandKrant november 2014)

‘Het grote aanbod op één plaats is onze sterkte.’ (BelOrta)

VERDER DURVEN DENKEN

‘Bij het opzetten van coöperaties moet je buiten het bestaande systeem durven denken.’ Bosmans illustreert dit met de coöperatie De Pendule, ontstaan uit de Kringwinkel SPIT in Leuven. Het is een samenwerking tussen het OCMW, de stad en SPIT. De Pendule stelt renteloze leningen ter beschikking van kansarme gezinnen om hun woning te isoleren. Dankzij die isolatie besparen ze energie en met het gespaarde bedrag kunnen ze hun lening terug- betalen. Bovendien schept men jobs voor kortgeschoolden die de woningen isoleren.’

‘Wij hebben ecologische, sociale en spirituele uitgangspunten.’ (De Okelaar)

Een ander recent initiatief dat advies heeft ingewonnen bij Febecoop is Food Roof. ‘Men wil bio-stadslandbouw organiseren op daken van industrieterreinen in Gent. De coöperatie Food Roof kon op korte termijn het nodige basiskapitaal verwerven. Dit voorbeeld bewijst dat een coöperatie de economie soms moet heruitvinden om nieuwe niches in de markt te ontdekken.’
 

www.febecoopadvies.be

Wereldwijd zijn er meer dan één miljard mensen lid van een coöperatie. Coöperatieve ondernemingen stellen ruim 100 miljoen mensen tewerk. Ze scheppen meer werkgelegenheid dan alle multinationale ondernemingen samen.