Ook Halle en andere randgemeenten komen mogelijk in aanmerking voor meer geld vanuit Vlaanderen. Een erkenning als centrumstad zit er echter niet in. Daar ijvert de burgemeester van Vilvoorde, Hans Bonte (SP.A) al een hele tijd voor, zelfs tot bij de Raad van State. ‘Alleen met die erkenning kunnen we rekenen op de structurele steun die onze stad broodnodig heeft’, oordeelt Bonte.

VELE UITDAGINGEN

Vilvoorde heeft het moeilijk. Op een jaar tijd steeg het bevolkingsaantal van 42.200 naar 43.128, en liefst 70% van de nieuwe inwoners is jonger dan 18 jaar. ‘Dat is een school extra op een jaar tijd’, schetst Bonte. ‘Maar in Vlaan­deren duurt het tien jaar om een nieuwe school te realiseren. En dan heb ik het nog niet over de nood aan kinderopvang, sportinfrastructuur, welzijnsvoorzieningen. De meeste nieuwe inwo­ners komen uit Brussel en halen het gemiddelde fiscale inkomen van onze gezinnen spectaculair naar beneden. We staan dus voor gigantische uitdagingen en er is nu al een achterstand.’

‘AMPER 10 MILJOEN EURO’

De schoolse achterstand is torenhoog, de capaciteit aan kinderopvang is slechts de helft van wat er nodig is, het aandeel allochtonengezinnen ligt op hetzelfde niveau als in Antwerpen, er zijn problemen met radica­lisering. ‘Intussen vervult Vilvoorde wel een centrumfunctie voor de regio’, zegt de bur­gemeester. ‘We hebben een brandweerkorps, een ziekenhuis, scholen en centrale welzijnsvoorzieningen zoals een CAW.

Toch worden we door Vlaanderen niet erkend als centrum­ stad, wel als regionale stad. Dat betekent dat we veel minder geld krijgen dan bijvoorbeeld Turnhout. Deze centrumstad staat lang niet voor de uitdagingen waar wij voor staan en telt bovendien minder inwoners. Het kan toch niet dat Turnhout 18 miljoen euro per jaar krijgt en dat wij het met amper 10 mil­ joen euro moeten stellen?’

De erkenning als centrumstad is voor Bonte belangrijk omdat de stad dan op een struc­turele ondersteuning kan rekenen. ‘Het gaat niet alleen om het extra geld voor de stad. Het Vlaamse werkgelegenheidsbeleid geeft meer middelen voor de werking van de VDAB in centrumsteden om de jeugdwerkloosheid aan te pakken, maar omdat we de erkenning als centrumstad niet hebben, krijgt de VDAB dat geld niet. Ook voor het CAW, de geestelijke gezondheidszorg en de kinderopvang gelden er andere parameters in een centrumstad. Dat lopen we dus allemaal mis. Ik kan niet anders dan aan de alarmbel blijven trekken.’

De stad wil zelfs via juridische weg een erkenning afdwingen bij de Vlaamse Rege­ring. Het schepencollege trok naar de Raad van State. ‘Omdat we een feitelijke discri­minatie vaststellen’, aldus Bonte. ‘We heb­ben de dertiende centrumstad, Turnhout, als vergelijkingsbasis genomen. Een argument om Vilvoorde niet te erkennen was dat ons bevolkingscijfer lager lag dan dat van Turnhout, maar nu halen we Turnhout vlotjes in. Dat argument snijdt dus geen hout meer.’

TOEKOMSTFORUM

De druk vanuit Brussel manifesteert zich niet alleen in Vilvoorde. Ook Halle kreunt onder de uitdeining van de hoofdstad, net als andere gemeenten die aan het Brussels Gewest gren­zen. De burgemeesters van de gemeenten in de Rand hebben zich verenigd in het Toekomst­ forum Halle-­Vilvoorde. ‘We eisen onverkort de erkenning van Halle­-Vilvoorde als centrumre­gio en de erkenning van de steden Halle en Vil­voorde als centrumsteden’, zegt voorzitter Luc Wynant, tevens burgemeester van Liedekerke.

Volgens de voorzitter zijn de uitdagingen niet min. ‘De laatste vijf jaar groeide de bevolking in de Rand aan van 588.743 tot 617.330 inwoners. Demografische prognoses voorspellen tegen 2030 een toename met ongeveer 60.000 men­sen.’ Het gaat dan vaak om sociaaleconomisch zwakkere groepen, waardoor de hele regio onder druk komt te staan.

‘We eisen onverkort de erkenning van Halle-Vilvoorde als centrumregio en de erkenning van de steden Halle en Vilvoorde als  centrumsteden’, zegt Luc Wynant, voorzitter van het Toekomstforum Halle-Vilvoorde.

In de scholen in de Rand is er hier en daar al plaats tekort en dat zal nog toene­men. We zullen meer kinderen, vaak ook anders­talige kinderen, moeten opvangen en dat vergt extra inspanningen. Ook de vraag naar bijko­mende gezinsopvang en opvoedingsondersteu­ning kan niet op een adequate manier worden opgevolgd. Hetzelfde geldt voor de toenemende vraag naar ouderen­ en thuiszorg.

Zelfs op vlak van criminaliteit neemt de Rand de problemen van de grootstad over. ‘Ik lees in de krant dat de politiecommissaris van Sint­-Pieters-­Leeuw vertelt over de inbraakvlagen in zijn gemeente’, zegt Bonte. ‘Het gaat om ben­des uit Oost-­Europa die zich organiseren van­ uit Brussel en de Rand binnensijpelen. Al die problemen pak je als gemeente niet alleen aan. Daarom is er een grote solidariteit tussen de burgemeesters in de Rand en vragen we samen ondersteuning aan de Vlaamse overheid.’

‘GEEN CENTRUMSTAD’

In de Commissie voor Bestuurszaken, Bin­nenlands Bestuur, Inburgering en Stedenbe­leid van het Vlaams Parlement kaartte Michel Doomst (CD&V), burgemeester van Gooik en Vlaams parlementslid, de eis tot erkenning als centrumregio aan bij minister Homans. De minister ziet een erkenning van Vilvoorde of Halle als centrumstad niet meteen zitten.

‘Je mag dit debat voor meer ondersteuning niet verwarren met het debat over wat een centrumstad is. Bij de dertien centrumste­den die we nu kennen, gaat het om de impact en de aantrekkingskracht die de stad uitoe­fent op haar omgeving. In het arrondisse­ment Halle-­Vilvoorde is het net omgekeerd: hier gaat het om de impact van Brussel op de steden en gemeenten in het arrondissement Halle­-Vilvoorde. Dat is een heel andere problematiek en vergt een andere aanpak.’

OBJECTIEVE CRITERIA  ZOEKEN

Die aanpak komt er, zegt de minister, maar niet zomaar. ‘Als je structurele financiële mid­ delen wilt geven, moet je dat doen op basis van objectieve criteria. Tijdens de kerstvakantie zijn we daarnaar op zoek gegaan en we hebben er een aantal gevonden. Ik zal ze op zeer korte termijn aan de Vlaamse Regering voorleggen. Ik sluit dus niet uit dat nog een andere stad of gemeente uit hetzelfde arrondissement ook een bijkomende financiering zal krijgen omdat die stad of gemeente ook onder de negatieve invloed van Brussel moet leven.’

Het is niet de eerste keer dat de Vlaamse Regering geld uittrekt om steden en gemeen­ten te helpen bij specifieke uitdagingen. ‘We hebben dat bijvoorbeeld gedaan in het kader van de preventie van radicalisering’, zegt de minister. ‘Toen hebben we middelen toegekend aan steden en gemeenten zoals Maaseik, Menen, Zele, Oostende, Mechelen, Vilvoorde, Antwerpen, Gent en Aalst. Ook voor de onder­steuning van de lokale besturen in het kader van de asielcrisis hebben we 20 miljoen euro vastgelegd in de begroting van 2016.’ Hoe­ veel geld de Vlaamse Regering wil uittrekken voor de ondersteuning van Vilvoorde is nog niet geweten.