Die boottocht staat in mijn geheugen gegrift. Zeven dagen met 79 mensen op een klein bootje dat een oorverdovend lawaai maakte. Zeven keer beleefden we de angst van ons leven toen we door piraten werden overvallen. Toen we een cruiseboot zagen, dachten we dat we gered waren. Groot was onze teleurstelling toen de kapitein zijn koers gewoon verder zette. Toen vond ik zijn gedrag onmenselijk en meedogenloos, vandaag kan ik begrip opbrengen voor zijn houding’, zegt Cuong Luat Ngyuen.

DE GROTE OVERSTEEK NAAR DE VRIJHEID

Vandaag – zesendertig jaar later – leeft Luat met zijn vrouw en drie opgroeiende kinderen in Itterbeek. De vluchtelingenproblematiek ligt hem nauw aan het hart. ‘Als ik terugdenk aan onze boottocht, dan moet ik toegeven dat we naïef waren. Ons verlangen naar vrijheid was zo groot dat we ons niet bewust waren van de gevaren die we onderweg zouden tegenkomen.'

'We hadden zo’n afkeer van het schrikbewind in Vietnam dat we zonder veel nadenken in een avontuur stapten waarvan we hoopten dat het ons een betere toekomst zou brengen. Als ik naar de vluchtelingen van vandaag kijk, zie ik iets gelijkaardigs. Zij zijn bereid alles achter te laten om elders een nieuw leven op te bouwen. Eigenlijk is een vluchteling iemand die uiting geeft aan zijn onvrede met het regime van zijn land. Het is zijn manier van protest.’

RESPECT VOOR DE OUDERE BROERS

Hoe voelt het om als twaalfjarige jongen uit Vietnam in een klas te belanden waar een taal wordt gesproken die je niet begrijpt? ‘Ik heb het geluk gehad dat ik op jonge leeftijd in België ben aangekomen en kon terugvallen op een andere oudere broer die hier al een jaar eerder als vluchteling was terechtgekomen. Ik heb de kans gekregen Nederlands op school te leren.'

'Bij mijn twee oudere broers lag dat anders. Zij zijn meteen gaan werken en stonden in voor de opvoeding van hun twee jongere broers. Zij waren de kostverdieners die het mogelijk maakten dat wij naar school konden gaan. Zoiets vergeet je niet.’

'Volgens mij komt het erop aan dat je ook in moeilijke tijden blijft geloven dat er een lichtpuntje is.'

Luat voelt zich thuis in België. Hij is twee keer naar Vietnam geweest, maar hoe hartelijk de ontvangst ook, het land voelde niet langer als zijn land. ‘Ik vond het raar dat je er geen spelende kinderen meer zag op straat. In mijn jonge jaren was dat helemaal anders. Het grootste deel van de dag brachten we buiten door. Het viel me ook op hoe moeilijk het nog steeds ligt om in Vietnam je politieke mening te uiten. Als je eenmaal vrijheid van meningsuiting geproefd heb, dan merk je dat je niet meer terug wil naar een systeem waar je vrijheid aan banden ligt.’

LICHTPUNTJE AAN DE HORIZON

Hoewel Luat geen makkelijke jeugd heeft gekend, straalt hij toch positivisme uit. ‘Problemen schrikken me niet af. Ik beschouw ze als uitdagingen die je kan oplossen. Ik zie veel mensen die het niet meer zien zitten, ja zelfs mensen die een einde aan hun leven maken.'

'Volgens mij komt het erop aan dat je ook in moeilijke tijden blijft geloven dat er een lichtpuntje is. Dat is misschien wel dé les die ik als jonge bootvluchteling heb meegekregen. Achteruitkijken naar het land dat je achterlaat, heeft geen zin. Vooruitkijken, daar gaat het om. Aan het einde van de horizon schuilt er vast ergens een nieuw begin.’