Op verkenning:
Romeinse heirbanen
Die uitmuntende bouwwerken bleven bij ons ongeëvenaard tot ver in de 19e eeuw. Inderdaad, straten die zo lang in goede staat blijven bestaan, we zien ze nu niet direct aangelegd worden. Omdat ze een bijzonder onderdeel van ons historisch erfgoed vormen, treden we in deze op verkenning in hun voetsporen.
PUTBERG ASSE
De verschillende tracés van de banen in de regio tussen Asse en Elewijt, in die tijd bekende Romeinse vicussen of vici, zijn nog niet volledig gereconstrueerd, maar door verschillende opgravingen van de voorbije tientallen jaren is er toch heel wat over geweten. Langs de vroegere wegen en in de buurt van verschillende nederzettingen vonden archeologen veel waardevolle overblijfselen zoals potscherven, munten, jasspelden, enzovoort. Voldoende om de sandalen aan te trekken en een deel van het traject af te stappen en te genieten van de open, winterse landschappen.
Onze reis naar het verleden begint aan de Putberg in Asse, waar het toenmalige snijpunt lag met de Romeinse heirbaan tussen de belangrijke steden Bavay, de toenmalige hoofdplaats van de regio, en Rumst. Hoogstwaarschijnlijk liep de baan via Kalkoven-Marlier-Begoniastraat tot de Assesteenweg, waar de oude weg is teruggevonden. Tot het pittoreske Bollebeek wandel je dus in ieder geval de Romeinen achterna, maar daar is het even niet zo duidelijk. Vanaf de Bollebeekstraat liep het oude tracé heel waarschijnlijk in een wijde bocht door de velden tot de Kwekelaarstraat om aan te sluiten op de Romeinsebaan in Brussegem, die vanaf de grens met Meise verandert in Heirbaan. Dat deel is voor vele mensen één van de mooiste plaatsen van de regio omwille van de onovertroffen vergezichten op het noorden van Brussel en het Vlaamse platteland tot zelfs Antwerpen en verder. Welk zicht had men hier tweeduizend jaar geleden? Misschien droeg het op sommige plaatsen slechts een paar tientallen meter ver omwille van een dicht bos, elders was het misschien al wat meer open door opkomende landbouw?
CENTRUM BEIGEM
Van hieruit is er de aansluiting met de Mankevosstraat, die meteen doorsteekt naar de Sint-Martinusbaan, de Vilvoordsesteenweg kruist en het veldbaantje neemt richting centrum van Beigem. Ook hier vind je weer landschappelijke pareltjes. Die gasten van toen wisten hun nieuwe baantracés wel heel goed te kiezen.
Als je de Beigemsesteenweg oversteekt, beland je op de Grote Heirbaan en via een onduidelijk oud tracé ging het naar wat nu Verbrande Brug is. Een mooie, maar historisch niet vaststaande route. Dan loop je via de Kasteelhofstraat en Lintbaan tot de Kouter en Lintkasteelstraat. Als je de Humbeeksesteenweg oversteekt, volg je de Gasthuispachthofstraat – wat een prachtige naam – en de Heidebaan tot de linkeroever van het Zeekanaal, dat er toen natuurlijk nog niet was. Steek de Verbrande Brug over om de Eppegemsesteenweg te volgen, die dan wel weer zo goed als zeker een Romeinse heirbaan was. Dat geldt ook voor de Daalweg en de Rekelstraat, allebei prachtig gelegen in het natuurgebied de Dorent dat binnen een paar jaar wordt ingericht als reserveoverstromingsgebied in het kader van het Sigmaplan. Dat moet de getijdenrivieren in Vlaanderen voldoende ruimte geven om bebouwde gebieden van overstroming te vrijwaren. Daar kan Eppegem over meespreken, want de Zenne is er al ettelijke keren overstroomd. Vanaf ongeveer 2020 zou dat definitief verleden tijd moeten zijn omdat de Dorent het te veel aan water tijdens hevige regenval makkelijk kan opvangen.
ELEWIJT
Hier zijn we het Romeinse spoor weer even bijster. Als je aan de Brusselsesteenweg komt, steek je rechts de Zenne over en volg je links de Elewijtsesteenweg. Achter de spoorlijn volg je de Plasstraat. En daar pik je de Romeinen weer op tot de Hauwlandweg-Damstraat, oversteken Zennepad en volgen tot de Schumannlaan. Neem rechts om de autosnelweg E19 over te steken en volg rechts de Broekstraat die zeker Romeins was. Dat geldt eveneens voor de baan vanaf de Heirweg tot de Waversebaan waar je in de buurt van het kasteel Diependaal en omgeving, pal in het hart van de toenmalige vicus terechtkomt. Daar stond een Romeinse nederzetting die in de loop van de 4e eeuw ten onder ging aan een reeds lang aan de gang zijnde verval en een tweede fatale inval door een Frankische stam. En weg was de vicus, voor heel lange tijd.
Ok, deze op verkenning is een kort maar krachtig blitzoffensief geworden. De Romeinen terugplaatsen in ons huidige landschap, het wakkert je fantasie aan, en dat kan nooit kwaad, toch?
Bijkomende informatie vind je bij heemkring De Semse: www.desemse.be
