Het kan geen toeval zijn dat singer-songwriter Meskerem Mees op haar debuutalbum al zong over de invloed die het wisselen van de seizoenen op iemands gemoed kan hebben. Dat haar stem wat melancholischer, gevoeliger en herfstiger klinkt als de gemiddelde Vlaamse nachtegaal was ook Tom De Kock opgevallen.

De percussionist van het Brusselse hedendaagse muziekensemble Ictus is de initiatiefnemer van Yule, een liedjesprogramma dat de knusheid van de kerstperiode afzet tegen de neerslachtige gevoelens die ons overvallen als de dagen korten. ‘Het initiële opzet was om een alternatief kerstprogramma samen te stellen’, zegt Jurgen De bruyn van Zefiro Torna, het Mechelse ensemble dat al snel bij de productie werd betrokken. ‘We wilden tegengas bieden aan het continu herkauwen van clichématige kerstliederen, en kwamen terecht bij het joelfeest. Dat bundelt de van oorsprong heidense festiviteiten waarmee Germaanse volksstammen, in wat nu Scandinavië is, de winterzonnewende vieren.’

De Engelse theoloog Beda Venerabilis schreef in de 19e eeuw dat het niet n dag betrof – 21 of 22 december – maar een periode van een tweetal maanden waarin men het tij kon zien én voelen keren van een minimum aan zon tot de eerste lentestralen. De bruyn en co zoomen in op de psychologische staat van de mens tijdens de donkerste dagen van het jaar die daaraan voorafgaan.

Klassiek en pop

‘Vanuit die invalshoek zijn we liederen beginnen selecteren: van Miri it is (of Merry it is while summer lasts), een anoniem werkje in het oud-Engels uit de 13e eeuw dat de barheid van de winter aftekent tegen de zomer die gemist wordt, en een laatmiddeleeuws lentelied uit de Piae Cantiones over muziek van Händel en Bach tot recenter werk van John Cage en Bobby McFerrin. Met Christmas at Sea zit er ook een traditioneel Gaelic-lied bij dat ooit bewerkt is door Sting en waar wij nu nog een nieuwe bewerking van gemaakt hebben. Stemmings- en gemoedswisselingen, sociale zelfisolatie, slaaptekort en energiegebrek, het komt allemaal aan bod in een brede waaier van genres. De muzikanten en de twee vocalisten geven er vanuit hun eigen terrein kleur aan. Vorige kerstperiode, tijdens de eerste concertreeks, viel me de onderlinge verwondering naar mekaars muzikale werelden al op. Live wordt die weerspiegeld in een bijzonder amalgaam van talen en teksten. Met het heel diverse instrumentarium speelt de geluidsversterking een belangrijke rol. Die laat toe om al de muzikale kleuren intens te beleven.’

Roots

Dat de eerste concerten aansloegen, verbaast De bruyn niet. ‘De muziek doet appèl op een breed publiek. Liefhebbers van (hedendaags) klassiek zijn vaak nieuwsgierig naar een fusion of nieuwe concertvormen, maar we mochten ook mensen verwelkomen die anders nooit naar een klassiek concert zouden komen. Dat heeft waarschijnlijk te maken met het hartverwarmende thema, waar we een heel fijnmazig web rond hebben gesponnen, en met de uitstraling van Meskerem, die in haar muziek niet alleen graag teruggrijpt naar rootsmuziek, maar ook naar onze menselijke wortels. Zij kwam aanzetten met een traditioneel Japans lied over een diepgroen woud dat omarmt in harmonie met de wind, en de angst die je daarbij overvalt. Op die manier wordt het thema poëtisch kracht bijgezet.’ In een van haar meest aandoenlijke eigen songs klinkt het: ‘Where I’m from / There’s no king or queen and that’s fine / They use the sun and the moon to tell the year and the time’.

VR – 20 DEC – 20.00
Yule
Zefiro Torna & Ictus ft. Lore Binon & Meskerem Mees
Wezembeek-Oppem, GC de Kam, 02 731 43 31