Het waarnemingsterras boven op het dak van de volkssterrenwacht ligt in de schaduw van de basiliek en ziet uit op de abdij en de abdijtuin. ‘Hier vind je een heus weerstation, een geacclimatiseerde telescoopruimte met verschillende mobiele, kleinere telescopen, en met grote, vaste telescoopopstellingen in twee telescoopkoepels. De pater Pieraertskoepel, genoemd naar de Norbertijn die in 1967 de volkssterrenwacht opgerichte, staat tegenover de recentere Frank Debooserekoepel. In die laatste, spatieuze koepel prijkt de telescoop Mirador, die met crowdfunding werd aangekocht naar aanleiding van de 50e verjaardag van Mira. Let op de Franse woordspeling: Mira d’or’, zegt Philippe Mollet, de eerste van de drie vaste personeelsleden en 32 jaar actief in de volkssterrenwacht. Samen met Frank Deboosere schreef hij het boek Kijk omhoog waarin heel uiteenlopende en praktische aspecten van het sterrenkijken aan bod komen. ‘De publicatie is mede het resultaat van teksten en illustraties die we gebruiken voor onze cursussen, lezingen tijdens onze Astroclub en in onze driemaandelijkse digitale nieuwsbrief.’

Doe-centrum

‘Met de waarnemingsavonden heeft Mira een stevige reputatie opgebouwd. Wist je dat je bij Mira een telescoop kunt huren als je bijvoorbeeld op reis gaat? Bij de verhuur geven we uitgebreid uitleg over het toestel dat je kunt uittesten voor je eventueel besluit om er zelf een te kopen. We beschikken over 20 à 30 telescopen voor dit doel. Dat is uniek. Nergens anders vind je een dergelijke dienstverlening. Voor veel sterrenkijkers is een telescoop de kers op de taart, maar de werking van onze volkssterrenwacht is veel ruimer’, verduidelijkt Mollet.

‘Naast het waarnemingsterras zijn er verschillende tentoonstellingszalen. Ze zijn thematisch ingedeeld, rijk gedocumenteerd en goed geïllustreerd aan de hand van maquettes en multimedia. Je kunt er tal van experimenten uitvoeren en zo kom je spelenderwijs alles over het licht en de zwaartekracht te weten. Je ontdekt hoe een lens en je oog functioneren. Van het Koninklijk Belgisch Instituut voor RuimteAeronomie (BIRA) kregen we een toestel in bruikleen om het poollicht na te bootsen. Op het gelijkvloers is er de interactieve sterrenkaart waarop je jouw plaats in het heelal kan bepalen.’

Wist je dat je bij Mira een telescoop kunt huren voor als je bijvoorbeeld op reis gaat?

‘Mira roept ook op om mee te werken aan onderzoeken over sterrenkunde, zoals aan het doctoraatsonderzoek van Katrien Colenberg over astro sounds (sterrengeluid). Het blijkt dat sterren trillen en door die geregistreerde trillingen te versnellen is het menselijke oor, in tegenstelling tot de computer, in staat nuances in sterrengeluiden te onderscheiden. Zo komt de onderzoekster tot de wetenschappelijk onderbouwde conclusie dat je sterren kunt classificeren volgens het trillingsniveau. Die burgerbetrokkenheid bij de wetenschap, de zogenaamde citizen science, speelt een belangrijke rol.’

Tussen prikkeling en onderzoek

‘De Vlaamse overheid, die de zes volkssterrenwachten subsidieert in het kader van het wetenschapsbeleid, beseft dat wij een pijler zijn in de promotie van STEM: Science, Technology, Engineering en Mathematics. We vormen de ideale schakel tussen overheidsinstellingen zoals Technopolis, die een basis van enthousiasme opwekken voor technologie, en de universiteiten, die op een bepaald domein zeer specialistisch zijn. De volkssterrenwacht gaat verder dan het prikkelen van iemands interesse en is tegelijk veel toegankelijker dan een onderzoeksinstelling.’

‘Mira is geëvolueerd van een volkssterrenwacht waar je aanvankelijk bijna uitsluitend aan geleide groepsbezoeken kon deelnemen naar meer individueel gerichte rondleidingen met een veel grotere interactiviteit. In die evolutie is ons aanbod nu veel groter en komt het sterker tegemoet aan de zoeker naar meer diepgang. Zo organiseert Mira zomerstages voor jongeren en cursussen voor volwassenen. Er is de switch van de maandelijkse Astroclub met Frank Deboosere naar de halfmaandelijkse lezingen. Veel lezingen brengen we online. We plaatsen ook video’s op YouTube, zoals over hoe je met sterrenkijken begint en welke instrumenten je daarbij kunt gebruiken. Die toenemende digitalisering is niet te stuiten. Het maakt dat ons aanbod een groter bereik heeft.’

Info: www.mira.be