De Zenne is een regenrivier, haar debiet schommelt naargelang de hoeveelheid neerslag. Overstromingen behoren dus altijd tot de mogelijkheden. Om dat zoveel mogelijk te voorkomen, werden de oevers vaak verstevigd of ingedijkt. De waterkwaliteit van de Zenne is er de laatste jaren op vooruitgegaan, maar er zit nog te veel vervuiling op de waterloop waardoor die nog onvoldoende scoort voor waterplanten, vissen en andere natuur. De toekomstplannen voor de rivier zijn talrijk. Zo bracht Halle de voorbije jaren de rivier dichter bij de mensen met drie Zenneterrassen. Het project Zinderende Zenne en een strategisch project rond de Zennevallei willen de waterloop beter inrichten. Met het Life-project Belini investeert ook Europa. Het is maar een greep uit de plannen voor de Zenne(vallei).

Zennebeemden

De rivier loopt de Vlaamse Rand binnen in een bedrijvenzone in Buizingen en vormt daar een tijdlang de grens tussen Sint-Pieters-Leeuw en Beersel. Voorbij de Stationsstraat in Lot slingert ze zich tussen de restanten van de vroegere textielfabriek Scheppers. De fabrieksschoorsteen van de vroegere wolfabriek, vandaag een woonproject, valt op, want bovenop glimt een kunstwerk met 22 vergulde vogels in het zonlicht.

De Zenne ligt hier diep ingesneden in het landschap en beide oevers worden in bedwang gehouden door stenen wanden. Wat verderop verdwijnt die oeverversteviging. Vanaf hier kun je sinds enige tijd kajakken op de Zenne. De peddelroute begint aan de Zennestraat en loopt tot net voorbij het centrum van Drogenbos over een afstand van 6,3 km. Je peddelt er door een zone waar de Zenne zich van haar mooiste en meest natuurlijke kant toont. Hier kan ze fijn meanderen door de natste zones. De overheid wil de rivier in deze zone nog meer ruimte geven. Daarvoor zijn al enkele oeverzones van de Zenne in overheidshanden gekomen. De Zennebeemden van Lot tot de grens met Beersel-Drogenbos zijn behoorlijk overstromingsgevoelig, met alle nadelen van dien voor de bewoning en de landbouw. Het is een mooi wandelgebied dat in de toekomst ook een belangrijke rol kan spelen als mogelijke bufferzone bij grote wateroverlast.

Domein Calmeyn

Op de grens met Beersel loopt de Zenne naast het privédomein van de familie Calmeyn naar Drogenbos. Het achterste deel van het domein Calmeyn ligt nog op Beersels grondgebied. Hier bestaan plannen om met een brug over de Zenne de wandelmogelijkheden in het gebied te verbeteren. Het domein Calmeyn zelf bevat een mooi kasteel dat nog op zoek is naar een nieuwe toekomst. De regelgeving van verschillende overheidsinstanties komt hier samen. Het zal erop aankomen om met al die overheidsinstanties samen tot een mooi, toekomstgericht resultaat te komen dat voor iedereen, privé en publiek, een mooie winwin kan opleveren. Beersel is partner in het Nationaal Park Brabantse Wouden. Zou het domein Calmeyn bijvoorbeeld geen mooie toegangspoort voor die Brabantse Wouden kunnen worden?

Verderop vormt de Zenne de grens tussen Drogenbos en Sint-Pieters-Leeuw. Met in Drogenbos op de rechteroever het FeliX Art & Eco Museum en het natuurgebiedje Het Moeras en in Sint-Pieters-Leeuw op de linkeroever de voormalige papierfabriek Catala, waarvan straks alleen nog de beschermde directeurswoning en de watertoren te zien zullen zijn. In 1792 werd hier op de Zenne een watermolencomplex gebouwd dat later uitgroeide tot de papierfabriek Catala. Sinds 2015 is de site verlaten. Het terrein van ruim 18 ha zal worden ontwikkeld als bedrijvenzone. Zo is het ook ingekleurd op het gewestplan, maar het is maar de vraag of het verstandig is om vandaag nog een bedrijventerrein in te plannen dat midden in een overstromingsgevoelig gebied ligt. Bovendien is het qua mobiliteit vooral aangewezen op toegankelijkheid met de auto. Krijgen we hier een bedrijventerrein dat nog voor het wordt gebouwd al niet meer van deze tijd is? Want hoe men het ook draait of keert, er zal veel extra verharding komen op deze laaggelegen plek in de vallei en dat heeft altijd invloed op de overstromingsgevoeligheid in de ruime omgeving. De waterkrachtcentrale die jaren geleden op de Zenne werd geplaatst, zou het Catala Business Park wel wat groene energie kunnen aanreiken.

Houtloods Parmentier

De Zenne loopt in een koker onder de E19 door om via de Humaniteitslaan te meanderen naar haar onderduikpunt op de grens tussen Drogenbos en Vorst. In Haren-Buda komt ze weer aan de oppervlakte en gaat ze op weg naar Vilvoorde: breed, maar met zware oeververstevigingen om te voorkomen dat ze zou gaan meanderen. Ze loopt eerst onder het viaduct van Vilvoorde en daarna onder de nieuwe Salangaanbrug door, genoemd naar de scoutstotem van Frederik Vanclooster, die in 2020 overleed na een ongelukkige val in het kanaal. De Vilvoordenaars kozen de naam als eerbetoon aan de jongeman.

Zou het domein Calmeyn geen mooie toegangspoort voor het Nationaal Park Brabantse Wouden kunnen worden?

In haar brede keurslijf gaat het verder langs het project Vier Fonteinen, waar het industriële verleden van Vilvoorde plaatsmaakt voor gemengde functies als wonen, onderwijs, recreatie, winkelen en bedrijvigheid. Het oude industriële hart krijgt hier een hippe look. Verderop gaat de Zenne ondergronds. In de buurt zijn enkele oude Zenne-armen blootgelegd. Milieukundig bieden die niet de sterkste troeven, maar het park biedt wel ruimte voor wandelen, fietsen, spelen en toch wat meer natuur en waterbergingsopties. Langs het vlonderpad kun je via de oude Zennearm wandelen tot bij de Europabrug. En hou het eens in de gaten: vroeger was dit voor de huizen aan de linkerkant hun ‘achterkant’, want niemand zag die gevels. Sinds de aanleg van het park krijgen meer en meer van die ‘achterkanten’ een opfrisbeurt en worden het net zo goed voorgevels. Het mooie houten pad kan stilaan wel wat onderhoud gebruiken, maar brengt ons bij het monumentale Tuchthuis en wat verderop bij de opvallende sport- en speelvelden met de prachtige muurtekeningen en oneliners onder de Europabrug. De echte Zenne zit hier jammer genoeg ondergronds en komt pas na de parking van het Portaelsziekenhuis bij de Houtkaai opnieuw aan de oppervlakte. Daar krioelt het van de watervogels, maar ook de industriële dumping valt er op: betonbalken, nadars en omgevallen hekken leveren geen fraai zicht op. Hier ging begin dit jaar de iconische houtloods van Parmentier tegen de vlakte; om veiligheidsen gezondheidsredenen en op bevel van burgemeester Bonte. De grote betonvlakte eronder ligt er nog en biedt een mooie kans op extra ontharding, maar het terrein is nog altijd eigendom van de familie Parmentier en de toekomstplannen zijn onzeker.

Asiat en Darse

We moeten de Zenne nog even laten lopen op een plek waar we niet bij kunnen. Afgesloten terrein, deels op het grondgebied van Grimbergen, en de opties om hier alsnog opnieuw voorrang te geven aan industrie in plaats van aan water, geven stof tot nadenken. Het leerproces over klimaat en ecologie verloopt kennelijk toch nog zeer moeizaam bij sommige doelgroepen. Verderop kunnen we de Zenne weer volop volgen en loopt ze tussen de sites Asiat en Darse door. Op de Asiat-site had het Belgisch leger tot 2009 zijn Arsenaal voor Instrumenten en Apparaten voor Telecommunicatie. Na een periode van leegstand, een school en een asielcentrum kocht Vilvoorde in 2018 het terrein van 6 ha met 20.000 m² gebouwen aan. Sedert 2022 vind je hier creatieve en tijdelijke invullingen: bars, kunst, beginnende bedrijven. Het Asiat Park is nu een openbaar park waar iedereen welkom is. Vilvoorde wil er de verharde wegen tot een minimum terugbrengen en meer ruimte geven aan natuur en bos. Asiat moet een groene oase en een belevingspark worden. Aan de overkant van de Zenne stelt eigenaar Engie het gebied Darse naast de koeltorens voor de volgende 25 jaar ter beschikking van de stad. De site is vandaag overwoekerd en ligt braak, maar wordt toegankelijk gemaakt en natuurlijk ingericht. Beide parken worden op termijn met elkaar verbonden via een voetgangersbrug over de Zenne en de nieuwe natuurparken doen meteen een mooie verbinding ontstaan met het verderop gelegen natuurgebied Dorent, waar de Zenne langs loopt vooraleer ze in Eppegem de Vlaamse Rand verlaat.