De oorspronkelijke Van den vos Reynaerde werd geschreven tussen 1257 en 1271 door ene Willem die madocke makede (Willem die ook Madoc schreef). Het is een dierenepos in 3.469 verzen, dat kritiek geeft op mens en maatschappij.

Het verhaal begint wanneer alle dieren op de hofdag van Koning Nobel de Leeuw verschijnen om hun beklag te doen over de schanddaden van Reinaert, die als enige afwezig blijft. Daarna ontstaat een lange intrige waarbij alle dieren betrokken raken, en waarbij Reinaert met zijn wrede leugens en listen nog veel meer slachtoffers maakt dan voorheen.

Zou het geen goed idee zijn om comedian en acteur Han Coucke in de pels van Reinaert te laten kruipen en Frank Focketyn de goedgelovige leeuw Nobel te laten spelen? Om Inge Paulussen als Grimbert de das te laten pleiten voor haar neef de vos en Jonas Leemans zijn wraakgevoelens de vrije loop te laten gaan als de wolf Isengrijn. Dat vroeg Dimtri Leue zich af toen hij zijn toneelversie schreef en regisseerde.

Waarom ben je gefascineerd door de figuur van Reinaert?

Dimitri Leue: ‘Daar zit een emotioneel kantje aan. Tijdens de coronaperiode heb ik een schoendoos geopend die al heel lang bij ons thuis lag, maar die ik een beetje was vergeten. Er zaten allemaal boeken in die mijn overleden grootvader doelbewust aan mij wilde schenken. Helemaal bovenaan lag een oud, vergeeld exemplaar van Reinaert de Vos, in de 19e eeuwse versie van Jan Frans Willems, dat bijna uit elkaar viel. Met daarin krantenartikelen over Reinaert die hij had uitgeknipt.’

‘Ik ben dat boekje meteen beginnen lezen in de tijd waarin men het ook voortdurend had over de Vlaamse canon. En ik begreep waarom Reinaert de tand des tijds heeft doorstaan. Het is een heel universeel verhaal over macht, waarheid en leugen, en over de menselijke natuur. Hoeveel van de natuur zit nog in de mens en hoeveel onderdrukken we? Dat sprak mij aan. Net zoals de humor die ook al in de oude versie zat.’

Ga je het integrale verhaal met alle personages hernemen?

‘Het is een verhaal met ook moord en verkrachting, en dus niet bedoeld voor jonge kinderen. Het is een avondvoorstelling voor volwassenen en kinderen vanaf veertien jaar. Maar we willen wel dat die middelbare scholieren, die op school over Reinaert de Vos leren, de volledige versie te horen krijgen.’

Een verhaal van een slechterik die met van alles wegkomt blijft ons aantrekken?

‘Dat soort vragen stellen wij ons op het podium. Hoe komt het nu toch dat een slechterik sympathiek wordt bevonden? En dat wij als Vlamingen zo’n smeerlap als een volksfiguur aanbidden? Want overal staan er standbeelden en hangen er afbeeldingen van Reinaert. Hebben wij niet door dat hij een monster is? Het klinkt positief dat je je uit de nesten kan werken zoals hij doet, maar hij doet daar zulke verschrikkelijke dingen voor dat het toch een wonder is dat hij zo geliefd is.’

Is het zijn sluwheid en intelligentie die we bewonderen?

‘Volgens mij zijn de andere dieren vooral dom, naïef en ijdel. Schrijver Willem bedacht hen met uitvergrotingen van slechte eigenschappen zoals hebzucht, ijdelheid en wraakzucht, waardoor het voor Reinaert makkelijk wordt om hen te manipuleren. Hij vindt gewoon hun zwakke plekken en duwt daar op door.’

Reinaert verleidt met zijn taal. Het epos gaat ook over pleiten en redenaarskunst. Dat moet jou als liefhebber van taal wel liggen.

‘Ik heb geprobeerd om alle personages hun eigen idioom te geven en zelfs om stukken uit het origineel te laten doorklinken. Dus ja, we zijn zeker met taal bezig geweest, net omdat het ook over die Vlaamse canon gaat. Het is een zoektocht naar wat Vlaams is, en hoe Vlaams dat zou moeten klinken. Mag daar Engels bij? Tussentaal? Zelfs Willem die madocke maakte, doet nog mee. Er zijn momenten waarop Vos zich afvraagt of Willem wel akkoord zou gaan met de keuzes die wij maken. 

Van den vos die amoc maecte
Dimitri Leue

ZA – 29 MAA – 20.30
Overijse, CC Den Blank, 02 687 59 59

ZA – 5 APR – 20.00
Zaventem, CC De Factorij, 02 307 72 72