In 2019 maakten Stefan en Peter Hertmans de luister-cd Open de deur van het gedicht. Dertig gedichten, zes ervan met muziek. In Hoeilaart komen ze de cd voorstellen. ‘De cd is een voorlopig eindpunt van iets wat heel lang vorm heeft gekregen’, vertelt de auteur. Het begon ooit met een vraag van het Gentse college waar ze allebei school hebben gelopen. Of de broers Hertmans niet eens iets samen konden komen doen? ‘Toen heeft Peter voor het eerst muziek gecomponeerd op een paar gedichten van me. Het was zo prettig en interessant om op die manier samen te werken, dat we het zijn blijven doen.’

Wil je het horen?

Intussen stonden de broers Hertmans al vaak samen op een podium. Gedichten waren er altijd bij, maar de muziek die de poëzie droeg, varieerde: één gitaar, een gitaar en een bas, een trio, een kwartet, ooit was het zelfs een heuse big band. Maar elke keer begint het met twee broers en een handvol ideeën. ‘We komen samen in mijn studio, Stefan leest een aantal gedichten voor, tot er iets gebeurt bij mij vanbinnen en het uiteindelijk echt vorm krijgt. Ik wil vooral dat de muziek emotioneel perfect samengaat met het gedicht.’

Stefan: ‘Het gebeurde dat Peter me belde: Ik heb een thema. Wil je het horen? Dan speelde hij iets door de telefoon en bleek het er vlak op te zitten. Vanuit zo’n basisidee groeit het dan verder.’ ‘Het gebeurt echt op de gekste manieren’, vult Peter aan. ‘Ooit vroeg Stefan me om een akkoord te spelen dat ik op dat moment heel mooi vond. Hij begon daarop te zingen, waarna ik weer zijn melodie overnam. Het is altijd moeilijk te voorspellen waar we een volgende keer uit zullen komen.’

Een randje af

Ook de selectie voor Open de deur van het gedicht maakten Hertmans en Hertmans samen. ‘Het was snel duidelijk dat Tango saudade, ons bekendste nummer, de cd moest afsluiten’, vertelt de auteur. ‘Onze blues, De notenkrakers, moest dicht na het begin komen.’ Er staan ook nieuwe creaties op de cd, zoals het gedicht Music for a While, waarvoor Peter aan de slag ging met het gelijknamige lied van Henry Purcell uit 1692. ‘Ongelooflijk hoe Purcell het heeft gecomponeerd, de begeleiding klinkt heel modern voor die tijd. Aanvankelijk speelde ik het clean, maar zo klopte het niet. Het moest vuiler, doorvoelder, er moest een randje af. Dus heb ik drie lagen gitaar op elkaar geplaatst, en één daarvan speel ik opzettelijk een beetje ernaast, met wat vervorming op de klank. Tot slot heb ik een microfoon geplaatst, ben ik aan de andere kant van de studio gaan staan en heb ik het lied heel luid gezongen, met veel nagalm erop. Dat was dat’, zegt Peter. ‘Zo kom ik door de tekst bij muziek die ik anders niet zo snel zou maken. Heel leuk.’

Het is gewoon zo

Toen Peter amper 10 was, speelde hij al gitaar met zijn oudere broer. ‘Daarom voelt het ook zo natuur lijk. Het is een deel van ons broer-zijn.’ Stefan: ‘Het is inderdaad evident. En zot ook. We hebben ooit een jaar lang niet samen gespeeld. Maar ik kwam in de studio: one, two, three, four, hup! En het was er weer.’

De muziek die Peter Hertmans componeert bij de gedichten van zijn broer, zit anders in elkaar dan zijn individuele stukken. ‘Mijn andere muziek is gedetailleerder omdat het muziek voor de muziek is. Hier maak ik muziek voor het woord. Zulke cross-overs vragen een open vorm: we moeten de stukken tijdens het spelen kunnen aanpassen.’ Stefan: ‘Wanneer ik bijvoorbeeld trager lees, voelt Peter perfect aan wat het gedicht die avond vraagt, en past hij zich aan. Ik lees trouwens ook anders, ritmisch, met een spreekstem op de rand van zingen. Dat heb ik dankzij onze samenwerking geleerd. Vroeger deed je zoiets niet, want als kritische intellectueel mocht je geen show verkopen, nietwaar. (lacht) Zolang ik lees, speelt Peter de chorus door. Wanneer ik mijn laatste regel uitspreek, begint de improvisatie en komen alle instrumenten er vol in. In Hoeilaart worden dat de gitaar van Peter en de bas van Nicolas Thys, nog zo’n topmuzikant. Bij Tango saudade bijvoorbeeld voel ik de gitaar op dat moment als een Boeing over mij scheuren. Ik voel me altijd ongelooflijk gedragen door de muziek.’

DO · 2 DEC · 20.30
Open de deur van het gedicht
Hertmans & Hertmans
Hoeilaart, GC Felix Sohie, 02 657 05 04