Geduld. Dat heb je nodig als je recht hebt op een sociale woning of een sociaal appartement. 100.000 gezinnen in Vlaanderen wachten gemiddeld drie jaar en de wachttijd stijgt. De situatie in de Rand is gelijkaardig, met uitschieters in beide richtingen. In Wemmel wacht je zeven jaar, in Wezembeek-Oppem 1,2 jaar.

BINDEND SOCIAAL OBJECTIEF

In 2009 legde de Vlaamse Regering in het decreet grond- en pandenbeleid met het bin­dend sociaal objectief een ambitieuze regel vast: elke gemeente is verplicht een aantal sociale woongelegenheden te hebben. Tegen 2025 krijgt Vlaanderen er op deze wijze 43.440 woongelegenheden extra bij. Via sociale verhuurkantoren moeten er voor 2020 nog eens 10.000 bijkomen.

‘Wat lost dit op?’, vraagt Frederic Vanhauwaert van het Netwerk tegen Armoede zich af. ‘Antwerpen bijvoorbeeld bereikt de verplichte hoeveelheid en zal mogelijk niet veel meer doen, terwijl de nood er groot is. Gemeenten mogen eigen voorrangsregels opstellen. Wie een lokale binding kan aantonen, krijgt voorrang op nieuwkomers. Nood hebben aan een plek om te wonen, moet eigenlijk het criterium zijn.’

De gemeente Wemmel heeft al meegedeeld dat ze het bindend sociaal objectief onmogelijk kan halen. ‘De grondprijs is te duur en het aanbod te beperkt om veel nieuwe projecten te kunnen realiseren’, zegt Marc Paesmans, directeur van de Gewestelijke Maatschappij voor Volkshuisvesting. Bovendien is het niet eenvoudig om te kopen van kerkfabrieken, OCMW’s en gemeenten. Wij hebben 1.952 sociale woongelegenheden in 35 gemeenten van Halle-Vilvoorde. Op dit moment bouwen we er 200 nieuwe. Onze projecten lopen vertraging op omdat er onvoldoende geld is. Sinds vorig jaar moet elk project van elke huisvestingsmaatschappij ook nog eens voor een beoordelingscommissie (BeCo) verschijnen.’

Olivier Moelaert, directeur van de sociale huisvestingsmaatschappij Inter-Vilvoordse bevestigt: ‘De BeCo komt momenteel maar drie keer per jaar samen en wijst telkens maar 1/3e van het jaarbudget toe. Hierdoor moeten alle andere projecten wachten op de volgende BeCo. Of het nu om nieuwbouw of renovatie gaat, iedereen krijgt minder middelen. Grond kopen en bouwen kost meer in de Rand dan in Limburg of West-Vlaanderen. Resultaat: de wachtlijsten voor sociale woningen groeien sneller dan wij kunnen bouwen.’

PLEISTERS OP EEN HOUTEN BEEN

Om de lange wachttijden in te korten, hoor je vaak twee oplossingen. Eén: nagaan of iemand de woning maximaal gebruikt. Sommige gezinnen hebben een huurwoning voor vier personen terwijl ze er met twee wonen. Hen een onderbezettingsvergoeding laten betalen, kan ervoor zorgen dat ze de woning vrijmaken voor een groter gezin. Twee: nagaan of een gezin nog langer recht heeft op een sociale woning. Dat gebeurt op dit moment niet. De huurcontracten zijn gesloten voor het leven, ongeacht de inkomsten. Paesmans en Moelaert zijn duidelijk: ‘Alle maatregelen samen zullen wel iets uithalen, maar lossen het probleem van de wachtlijsten niet op. Het zijn pleisters op een houten been.’

‘Wachtlijsten groeien sneller dan wij kunnen bouwen’

‘Alle maatregelen die nuttig zijn, zullen wij gebruiken’, zegt Jochem Goovaerts, woordvoerder van de Vlaamse minister van Wonen Liesbeth Homans (N-VA). ‘We proberen de situatie te verbeteren. Als een private partner een nieuwbouw neerzet, willen we dat 10% bestaat uit woningen voor de sociale markt. Zo is de ontwikkelaar zeker van zijn centen en kan de Vlaamse overheid zich toeleggen op renovatie. Ook van fraudebestrijding maken we een prioriteit. We willen de middelen laten gaan naar wie het nodig heeft. Binnen de beperkte budgettaire mogelijkheden zoeken we naar nieuwe oplossingen. Het probleem van de lange wachttijden wordt steeds nijpender. Het vraagt tijd en toveren kan niet.

Wachttijd voor sociale woning in de Vlaamse Rand (in aantal dagen)

• Wemmel - 2.542
• Machelen - 1.678
• Asse - 1.275
• Vilvoorde - 1.245
• Zaventem - 1.192
• Merchtem - 1.178
• Grimbergen - 1.068
• Meise - 1.013
• Dilbeek - 945
• Overijse - 942
• Drogenbos - 938
• Sint-Genesius-Rode - 845
• Sint-Pieters-Leeuw - 716
• Kraainem - 610
• Hoeilaart - 547
• Beersel - 500
• Wezembeek-Oppem - 466