Hoeveel mensen er in ons land dementie hebben, is niet precies geweten, maar uit schattingen blijkt dat het er meer dan 200.000 zijn. Een goede begeleiding van deze mensen en hun omgeving is van groot belang, en daar zet Sigrid De Geyter zich al zowat drie decennia voor in.

Interesse voor dementie

Dat had ze destijds zelf nooit kunnen voorspellen, al kwam ze op jonge leeftijd wel al met dementie in aanraking. ‘Toen ik 19 jaar was, verbleef mijn oma regelmatig enkele weken bij ons. Ze had geheugenproblemen, en dat was best confronterend’, herinnert De Geyter zich. ‘Nadien kwam ik als thuisverpleegkundige vaak in contact met oudere mensen. Ik volgde de opleiding medisch sociale wetenschappen en op aangeven van mijn promotor deed ik mijn eindwerk over cognitieve stoornissen. Zo is mijn interesse gegroeid.’

Al haar volgende jobs draaiden rond dementie. ‘In Brussel richtte ik mee een dagverzorgingscentrum voor mensen met dementie op en stond ik mee aan de wieg van het regionaal expertisecentrum Broes. Verder ben ik nog altijd actief als gastspreker in praatcafés over dementie en gaf ik les aan zorg- en verpleegkundigen. Lange tijd heb ik in een Brussels woonzorgcentrum gewerkt waar ik een afdeling rond dementie heb kunnen opstarten. Ook heb ik meegewerkt aan een boek over architectuur en dementie. Toen ik de vacature van Memo zag, heb ik niet lang getwijfeld. Ik wilde enkel nog met dementie bezig zijn en zag een kans om in mijn eigen streek mee het verschil te maken.’

Praatcafés

Als nieuwe coördinator zorgde De Geyter ervoor dat de vestiging van Memo in Halle-Vilvoorde verhuisde van Heikruis naar het centraler gelegen Dilbeek. ‘Ons takenpakket is zeer uitgebreid. Zo ondersteunen we onder meer professionele zorgverleners die in contact komen met mensen met dementie door het geven van vorming, opleiding en coaching. Ook mensen met dementie en hun naasten kunnen bij ons aankloppen. Wanneer iemand geconfronteerd wordt met dementie, van dichtbij of verderaf, kunnen wij hen toeleiden naar informatie, ondersteuning en zorg. Dat kan de maatschappelijke dienst van het ziekenfonds zijn of een lokaal praatcafé dementie.’

In Halle-Vilvoorde is er nood aan meer aangepaste zorgvoorzieningen voor jonge mensen met dementie.

In de Vlaamse Rand zijn er verschillende van zulke praatcafés. ‘Zo’n praatcafé is er voor iedereen die samenleeft met een persoon met dementie of interesse heeft. Er worden praktische tips gegeven over hoe om te gaan met zeer specifieke situaties’, legt De Geyter uit. ‘Als Expertisecentrum willen we ervoor zorgen dat er in de meeste gemeenten in ons werkingsgebied zo’n praatcafé komt. In de Zennevallei zijn er al praatcafés in Halle, Pepingen, Dilbeek en Sint-PietersLeeuw. In Sint-Genesius-Rode is er net eentje gestart. Op de eerste bijeenkomst waren er een vijftigtal mensen aanwezig. Elders in de brede rand heb je nog praatcafés in onder meer Zaventem en Zemst. Eind februari organiseerde een woonzorgcentrum in Vilvoorde voor het eerst een praatcafé. Ook de Druivenstreek en de cluster Asse, Merchtem, Affligem, Opwijk en Liedekerke hebben een praatcafé, net als in Grimbergen, Kapelle-op-den-Bos, Londerzeel, Wolvertem en Meise.’

Familiegroepen

Parallel aan de praatcafés bestaan er familiegroepen bedoeld voor de dichte kring van mensen met dementie. In Halle-Vilvoorde zijn er in Dilbeek, Grimbergen, Halle en Londerzeel. In die laatste gemeente is er zelfs een familiegroep rond jongdementie. ‘In de familiegroepen, georganiseerd door de Alzheimerliga, komen de naasten van mensen met dementie met elkaar in contact. Ze doen hun verhaal, bespreken moeilijkheden, maken een wandeling om tot rust te komen, … Zo’n familiegroep is kleinschaliger en intiemer. Dat er in Londerzeel een familiegroep specifiek voor mensen met jongdementie is, is een goede zaak. Want bijvoorbeeld als tienerdochter van iemand met dementie heb je heel andere vragen dan een 65-plusser wiens partner aan de ziekte lijdt.’

Een handvol gemeenten in Halle-Vilvoorde mag zich een dementievriendelijke gemeente noemen. ‘Het gaat onder meer om Sint-Pieters-Leeuw, Gooik, Londerzeel, Dilbeek, Opwijk en Kapelle-op-den-Bos. Voor de inhoudelijke uitwerking kunnen gemeenten bij het Memo terecht, voor logistieke ondersteuning bij de Vereniging voor Steden en Gemeenten. Op basis van onze tips en adviezen kunnen ze aan de slag’, vertelt De Geyter. Wat kan een gemeente zoal doen? ‘Bijvoorbeeld een wandelparcours op maat van mensen met dementie uitstippelen. Daarnaast is een aangepast vermissingsprotocol zeker een meerwaarde. Zo hebben we vorig jaar voor Leuven, samen met de sociale dienst, de politie, thuiszorgdiensten en alle woonzorgcentra, een specifiek draaiboek uitgewerkt over wat er moet gebeuren wanneer een persoon met dementie vermist raakt.’

Het VRT-programma Restaurant Misverstand, waarin acht mensen met jongdementie een restaurant openhouden, komt hard binnen bij heel wat mensen. ‘Vanuit de expertisecentra in Vlaanderen werkten we mee aan dit programma, met als doel dat mensen met dementie respectvol in beeld zouden worden gebracht en goed begeleid zouden worden tijdens de opnames. En dat is ook gelukt’, weet De Geyter. ‘Zulke programma’s helpen mee om het taboe over dementie te doorbreken. Met Restaurant Misverstand wordt aangetoond dat mensen met jongdementie nood hebben aan zinvolle activiteiten.’

Inhaalbeweging nodig

In Halle-Vilvoorde is er volgens De Geyter een inhaalbeweging nodig. ‘Er is nood aan onder meer aangepaste zorgvoorzieningen voor jonge mensen met dementie. Enkel in Hofstade en net over de provinciegrens in Denderleeuw zijn er specifieke dagverzorgingscentra. Dat zijn er te weinig. Stel dat je vanuit Halle je partner daar naartoe wil brengen en je ook de kinderen aan school moet afzetten en zelf op je werk moet geraken,… Dat is niet doenbaar. Weet je dat er in Halle-Vilvoorde zelfs geen enkel woonzorgcentrum erkend is om mensen met jongdementie op te vangen? Vanuit onze regio moet je daarvoor in Leuven of Ninove zijn. Kleinschalig, genormaliseerde woonvormen zijn er momenteel nog niet in Halle-Vilvoorde. In andere regio’s zijn er wel initiatieven waarbij men in woonzorgcentra geen afdelingen meer heeft van bijvoorbeeld twintig bewoners, maar waar zes of acht mensen met dementie samenwonen in een huiselijke omgeving. Ze behouden er maximaal de regie over hun eigen leven en het personeel geeft zorg op maat. Lokale inloophuizen dementie, waar je terecht kan voor informatie, ontmoeting en activiteiten, zijn er in Halle-Vilvoorde ook niet.’

Er is duidelijk nog werk aan de winkel. Zeker als je weet dat uit schattingen blijkt dat er in Halle-Vilvoorde 12.066 mensen met dementie wonen en dat er dat in 2035, door de vergrijzing en de snellere opsporing, 16.985 zullen zijn. ‘Er is een inhaalbeweging nodig. Dat heeft voor een stuk met middelen te maken, maar ook met bewustwording. Ik droom van een samenleving waar iedereen vanzelfsprekend omgaat met mensen met dementie. Met een warme zorg op maat voor jonge en minder jonge mensen met dementie, want dat is broodnodig.’ 

Info: www.dementie.be/memo of 02 344 44 40