Vranckx is een toeschouwer die ingrijpende, gewelddadige gebeurtenissen in beeld brengt en kadert. Daarvoor reist hij het jaar rond naar gebieden waar oorlog en onlusten broeden: Egypte, Libië, Irak, Iran, Afghanistan, Gaza.

Hij was in Roemenië tijdens de val van Ceausescu, ging praten met leiders van Al Qaida; vandaag zit hij met zijn neus op de conflicten in Syrië. Samen met zijn ploeg gaat hij op zoek naar feiten en de kleine verhalen achter de grote gebeurtenissen die de wereld veranderen. 

EEN KWAADAARDIGE ZIEKTE

Zijn werk heeft hem getekend. In 2012 verscheen zijn fotoboek Het gezicht van de oorlog. Het is een uniek document over een odyssee vanaf 9/11 tot ver voorbij de Arabische Lente, waarin Vranckx wil illustreren hoe hij zijn werk beleeft. Het boek toont wie hij is en hoe hij naar gewelddadige gebeurtenissen kijkt.

In Het gezicht van de oorlog citeert Vranckx de Amerikaanse oorlogsjournaliste Martha Gellhorn: ‘Oorlog is een kwaadaardig ziekte, een idiotie, een gevangenis en de pijn die erdoor veroorzaakt wordt, laat zich niet vertellen, is ook onvoorstelbaar, maar oorlog vormde onze levensomstandigheden en onze geschiedenis, de plaats waar we moesten leven.’ Deze woorden maken ook voor Vranckx de kern van de zaak uit. Want vaak worden hij en zijn team met bijzonder veel emoties geconfronteerd bij het verslaan van zware conflicten. En dat wil hij tonen. 

MET HET HART KIJKEN

Zelf omschrijft Vranckx zijn job als ‘een vorm van journalistiek die meer is dan zomaar werk’. Oorlogsverslaggeving is voor hem het beschrijven van gewone levens in buitengewone omstandigheden. En dus kijkt hij met zijn ogen, maar ook met zijn hart. De verhalen van mensen, die vaak het grote nieuws niet halen, zijn voor hem net de bouwstenen van wat hij naar buiten brengt.

'Hoe men conflicten in beeld brengt, heeft een gigantische invloed op diegenen die de beelden zien’, zegt hij. En dus probeert hij op verschillende manieren te vertellen wat er aan de hand is. Vanuit de blik van slachtoffers, daders of getuigen. Hij wil ook aandacht besteden aan mensen die anders nooit in beeld komen. Diegenen die verborgen blijven omwille van de propaganda alsook de tolken en de speurneuzen die op gevaar van eigen leven zijn werk mogelijk maken. 

Vranckx is trots en melancholisch over zijn werk, maar ook verontwaardigd over het onrecht en boos om de idiotie en waanzin die oorlog uiteindelijk is.

Door die manier van werken heeft de oorlogsverslaggeving beetje bij beetje zijn persoonlijkheid gevormd. Om zijn verhalen te maken, zoeken Vranckx en zijn team wel eens plekken en mensen op diep in schrijnende en moeilijke situaties. Daardoor maken ze veel mee. Zo kwamen ze in de Syrische stad Homs midden in de waanzin van de oorlog terecht.

Vranckx schrijft daarover: ‘Correspondenten werden belaagd en moesten vluchten. Talloze collega’s werden vermoord, soms lijkt het uitzichtloos.’ Ook op zijn ploeg werd toen een aanslag gepleegd. Op dergelijke momenten wil Vranckx meer dan ooit zijn job doen. ‘Dan gaat oorlogsverslaggeving om meer dan een gezicht geven aan de oorlog. Het moet een aanklacht zijn tegen het stilzwijgen van dergelijke onvoorstelbare gebeurtenissen.’

TROTS EN VERONTWAARDIGD

Vranckx is trots en melancholisch over zijn werk, maar ook verontwaardigd over het onrecht en boos om de idiotie en waanzin die oorlog uiteindelijk is. Hij worstelt met de schoonheid versus het verderf van een plek, met de natuurlijkheid van de dingen tegen de menselijke destructie.

Over zijn tocht door Pakistan schrijft hij: ‘De Swatvallei is een natuurparadijs in de bergen. Vroeger was dit een vakantieoord voor de inwoners van Islamabad en Peshawar. Tot de Taliban er een terreurregime installeerde.’ Zo dubbel is het soms. De puurheid van een plek tegenover de menselijke gruwel die er heerst. Ook dat wil hij tonen, ook daarover wil hij vertellen.

DO • 2 FEB • 20.30
Het gezicht van de oorlog
Rudi Vranckx
Sint-Genesius-Rode, GC de Boesdaalhoeve,
02 381 14 51

Rudi Vranckx (1959) is historicus. Voor het tv-journaal van de VRT volgt hij al jaren het Midden-Oosten van nabij. In zijn lezing Het gezicht van de oorlog vertelt Vranckx over zijn ervaringen als oorlogsjournalist en documentairemaker. Hij toont filmfragmenten en foto’s.