Mensen kiezen alternatieve woonvormen omwille van de sociale contacten of uit praktische, financiële en ecologische overwegingen. De formule van zorgwonen, vroeger kangoeroewonen, is bekend. Twee generaties wonen onder één dak. Binnen een eengezinswoning wordt een ondergeschikte wooneenheid gecreëerd, die maximum een derde van het totale bouwvolume mag bedragen. Bij deze woonvorm staat de zorgrelatie centraal, zoals voor de (groot)ouders of een gehandicapte persoon.’ Deberdt betreurt dat de leeftijd voor zorgwonen is opgetrokken van 60 naar 65 jaar. ‘In de praktijk ervaren veel koppels al op hun 50e dat ze te groot wonen, meestal op het ogenblik dat een van hun 20-25 jarige kinderen op zoek is naar een betaalbare woning.’

Volgens Katleen Vermeiren van het Vlaamse Departement Omgeving geldt er bij de inrichting van een zorgwoning een meldingsplicht bij de gemeente. ‘Voor de hele provincie en ook in de Rand neemt het aantal aanvragen sinds 2011 toe. In de Randgemeenten zien we een piek in 2014 van 29 nieuwe aanvragen. Sedert 2011 zijn er gemiddeld 15 nieuwe meldingen van zorgwoningen in de Rand.’

WONINGDELEN

De vzw Samenhuizen promoot ook het woningdelen. Populair onder de werkende jongeren, vooral in een stedelijke omgeving. Renée Dekker deelt met zeven andere jongeren een huurwoning. ‘De oudste is 36 jaar, de jongste 23. Iedereen heeft zijn eigen slaapkamer en daarnaast delen we badkamer, living, keuken, wasruimte en de zolder als gastenverblijf. De netheid van de gemeenschappelijke ruimten was een pijnpunt. Hierover zijn nu goede afspraken gemaakt en er komt ook iemand schoonmaken.’ Na tweeënhalf jaar is Dekker sterk overtuigd van de voordelen. ‘Ik was nieuw in de stad en ik vond het heel fijn om mensen te leren kennen. Ieder kookt meestal apart, maar we eten vaak samen. We organiseren ook dingen samen, zoals een trektocht in de Ardennen.’

COHOUSING

‘Bij co-wonen en cohousing gaat het om autonome woningen. Naast de gemeenschappelijke ruimten, heeft ieder huishouden een eigen living, keuken, slaapkamer en badkamer’, verduidelijkt Deberdt. In de Rand zijn er verschillende voorbeelden. In Wolvertem werden een klooster en twee schoolgebouwen omgebouwd tot het cohousingproject De Okelaar. Naast de 22 wooneenheden voor gezinnen en alleenstaanden zijn er gemeenschappelijke ruimten die ook openstaan voor de buurt, waaronder een keuken en eetruimte, een vergaderzaal en een wasserette. Het oudste cohousingproject in de Rand is La Placette in Wezembeek-Oppem. Naast de eigen gezinswoning beschikken de elf families over een gemeenschappelijke woning met keuken, bar en vergaderruimten. La Placette verhuurt drie flats: twee aan mensen met een handicap en een derde aan Syrische vluchtelingen. Iedere maand organiseert La Placette een gemeenschappelijke werkdag.

Volgens Deberdt staan er in de Rand verschillende projecten van co-wonen op stapel. ‘Het Pachthof in Moorsel Tervuren krijgt een tweede leven als cohousing project van in totaal 13 wooneenheden. De familie Van Roey, die eigenaar is van de historische hoeve, blijft er wonen. Lies Van Roey verduidelijkt dat het woonhuis al is omgebouwd tot een zorgwoning waarin haar vader en haar gezin hun intrek hebben genomen. ‘In de monumentale schuur komen er verschillende woningen. In een halfopen gebouw, waar vroeger hooiwagens werden gestald, is er plaats voor drie wooneenheden. Achter de schuur wordt een nieuw woonhuis met twee wooneenheden gebouwd. Ieder huishouden heeft zijn eigen woning rond het centrale erf. Daarnaast zullen ze gebruik kunnen maken van de gemeenschappelijke tuin, een multifunctionele ruimte in de schuur, een fietsenstalling en een moestuin. Tegen oktober start de bouw. Aan interesse geen gebrek. Acht van de dertien wooneenheden zijn al ingenomen.

De vzw Samenhuizen stelt dat de ontwikkelings- en bouwkosten bij cohousing niet per se lager liggen, maar men bespaart wel op de afwerking door de gemeenschappelijke aankoop van (isolatie)materialen. De bewoners kiezen dikwijls voor autodelen of brengen de kinderen samen naar school, ze gebruiken dezelfde grasmaaier, kopen of telen samen groenten. Kortom, ze wonen goedkoper en vaak duurzamer.

 www.samenhuizen.be/