Wie naar het westen kijkt, ziet het open land, de beemden en hoe die ooit begraasd werden, de kerk van Ruisbroek in de verte en hoe je daar vroeger te voet naartoe kon. Hij houdt de blik op het Pajottenland gericht met Ukkel in de rug. Hij sluit zijn ogen en houdt zijn beeld voor de geest weliswaar, want nu doorkruist een snelweg zijn blikveld. Wie naar het westen kijkt, verbeeldt wat ooit was: de kruidenier, de bakker, de beenhouwer, het dorp. Hij kijkt vanuit zijn herinnering naar wat niet meer is en nog bleef. Hij filtert zijn geheugen vrij van rookpluimen, en hoe ze de witte was aan de draad met roet bedekten, en van kwalijke dampen en chemische kleuren die ooit door de vuile bedding van de Zenne stroomden. Ook dat was ooit. 

Wie naar het oosten kijkt, heeft de snelweg in de rug en houdt Brussel in het oog. Hij beleeft het dorp van het nu. Voor hem zijn er geen beemden, maar een makkelijke supermarkt, geen weiden maar werkgelegenheid en winkels vlakbij, geen blikverstorende bermen, maar een bereikbare leefplek dankzij auto en tram. Wie naar het oosten kijkt, ziet de stad, geen achterland. Zijn herinneringen wonen elders of zijn nog in de maak. Ook wie naar het oosten kijkt, filtert weg, want hij gaat voorbij aan de kleine sporen van wat ooit was: een boomgaard, een kapel, een wilg. Het is kwestie van een ander perspectief.

Het is maar hoe je het bekijkt Misschien is dit alles een lichte overdrijving en zitten de mensen die hier wonen ergens tussen deze twee uitersten in, soms wat meer kijkend naar het oosten, soms wat meer naar het westen en soms in het midden. Maar ze zijn er. We kwamen ze met Randatlas tegen en we hoorden ze praten over hun dorp uit het heden of uit het verleden, zelden over allebei. Zo leven ze met elkaar op deze plek. Soms komen ze elkaar tegen, tijdens de jaarlijkse appelpluk bijvoorbeeld in de boomgaard van Felix De Boeck. Anders dan in het Grote Woonrapport van De Morgen zien ze hun dorp eerder graag. ‘De slechtste gemeente om in te leven’, zoals De Morgen schreef, ligt voor hen niet hier. Wonen in Drogenbos op de drempel tussen Vlaanderen en Brussel is voor vele inwoners een stap in de goede richting. Het is dus maar hoe je het bekijkt. 

Naar twee kanten kijken, is Drogenbos aan zichzelf verplicht. Felix De Boeck was boer én schilder. Hij beeldde op zijn doeken hooioppers af in kleurig zonlicht en autolampen die uiteenvielen in lijnen en punten tussen zwart. Hij leefde zowel van de stad als van zijn land. Hij was modern als het museum dat hij post mortem cadeau kreeg en dat zich verheft boven zijn traditionele boerderij. In de kunst heet deze vorm van tweeslachtigheid die in gesprek gaat met elkaar een diptiek. En goed samenleven is op zich al een hele kunst. Zullen we het daar op houden?

Randatlas neemt een winterpauze en gaat volgende lente opnieuw de boer op. De eerstvolgende halte is de Kaudenaardewijk in Dilbeek van 26 en 30 april 2023. Meer gedetailleerde info binnenkort op www.randatlas.be