de Oscars zijn niet de maat der dingen, maar slechte films worden er meestal niet bekroond. De recente uitreiking van de filmprijzen in Hollywood werd voorgesteld als een wedstrijdje tussen de uitstekende films Oppenheimer en Barbie, met een vooraf bekende winnaar. De explosieve praatfilm Oppenheimer verzilverde uiteindelijk 7 van de 13 nominaties, terwijl Billie Eilish met haar liedje What was I made for? net kon voorkomen dat Barbie geen enkele van de 7 nominaties zou omzetten in een beeldje.

Die 7-1 overwinning van Oppenheimer zegt weinig over de waarde van beide films, en des te meer over het feit dat kunstwerken zich moeilijk laten vergelijken. Zeker als ze zo compleet verschillend zijn dat het een gimmick wordt. Dat de film over de ontsnapping van actrice Margot Robbie uit haar roze schijnwereld tegelijk in de zalen kwam met de film over de intrede van acteur Cillian Murphy in het inktzwarte atoomtijdperk, gaf aanleiding tot talloze memes en online grappen onder de hashtag #Barbenheimer.

Ontdekkingsreis

Dan is het interessant om op te merken dat netjes tussen deze twee films nog een andere zat, die op de Oscars 11 nominaties en 4 awards wegkaapte, en waarin donkerte en vrolijkheid, onderdrukking en emancipatie, het ‘mannelijke’ en het ‘vrouwelijke’, wetenschap en emotie als thema’s vervat zitten. De knappe film Poor Things is gebaseerd op een naar verluidt ook zeer goed boek van Alasdair Gray uit 1992, dat een nieuw Frankenstein-verhaal vertelt.

De regisseur is als de oude chirurg die organen transplanteert en eenden en honden aan elkaar naait om tot iets origineels te komen

Hoofdpersonage Bella Baxter (de rol waarvoor een ongeremde Emma Stone de Academy Award voor beste actrice won) is ‘samengesteld’ uit het lichaam van een volwassen vrouw die zich van een brug heeft gegooid, en de hersenen van de foetus die deze vrouw in zich droeg. Haar schepper, de excentrieke chirurg Dr. Godwin Baxter (gespeeld door Willem Dafoe) wil het naïeve ‘volwassen kind’ beschermen tegen de boze buitenwereld. Maar net als Frankensteins monster ontsnapt zij aan zijn controle. Niet om zich tegen de mens te keren, maar om de mensheid te omarmen. Aanvankelijk nog aan de arm van een onverbeterlijke casanova (Mark Ruffalo, terecht genomineerd voor beste mannelijke bijrol) reist Bella enkele grote steden af om de wereld, de schoonheid, de rede, de liefde, de kunst, en haar seksualiteit te verkennen. Tot ze niet langer de creatie of verovering van een man is, maar – net als Barbie – haar handelingsvrijheid, en – net als Oppenheimer – de beperkingen van de menselijke vrijheid leert kennen.

Net niet echt

Want hoe uitbundig, emancipatorisch en feministisch Poor Things ook is, onrecht, ongelijkheid, machteloosheid zijn heel expliciet aanwezig in de film. Ook vormelijk is Poor Things een hybride geval. De verbluffende decors combineren het nauwgezette realisme van Oppenheimer met de nadrukkelijke schijnwereld van Barbie. De Griekse regisseur Yorgos Lanthimos (bekend van excentrieke films als The Lobster en The Favourite) toont met opzet hoe hij met de digitale trukendoos speelt. Wat je ziet is prachtig, maar het is een net-niet-echt-Londen, een net-niet-echtLissabon, een net-niet-echt-schip en een net-niet-echte-sterrenhemel. De regisseur is als de oude chirurg die organen transplanteert en eenden en honden aan elkaar naait om tot iets origineels te komen. Zijn personage Bella is tegelijk dochter en moeder, kind en volwassene, subject en object, opvoeder en opgevoede, mens en machine, schepsel en schepper, een vrij mens en gevangene. Een net-niet-echte-mens dus. Het resultaat van experiment, trial and error, van autonoom handelen en van alles wat haar overstijgt. Net zoals Oppenheimer, net zoals Barbie , maar dan een beetje tegelijk.

Poor Things

ZO – 19 MEI – 20.00
Alsemberg, CC de Meent, 02 359 16 00

DI – 21 MEI – 20.30
Dilbeek, CC Westrand, 02 466 20 30

MA – 27 MEI – 20.30
Vilvoorde, CC Het Bolwerk, 02 255 46 90

DI – 28 MEI – 20.30
Grimbergen, CC Strombeek, 02 263 03 43