01 dec '19

Eerherstel voor een outcast

3708
door Herman Dierickx
Vraag aan de eerste de beste voorbijganger wat de natuurwaarde is van klimop, de alom gekende plant, en je krijgt een meewarige blik of het gedecideerde antwoord ‘weinig of niets’.

Dat is meteen ook de reden waarom deze klimmer regelmatig van muren en bomen wordt weggehaald. Want: een muur zou hij beschadigen, een boom wurgen. Dus is het hoog tijd om dit verhaal bij te stellen, want het gaat hier wel degelijk om een ecologische topsoort.

Altijd groen

Als mensen al voordelen zien aan klimop, dan is het omwille van het wintergroene karakter van de plant. Het is zowat het enige inheemse, houtige gewas dat in de winter zijn bladeren behoudt. Daardoor vind je de klimop redelijk veel terug in het landschap, dienstdoend als scheiding tussen percelen of op een of andere ondersteunende omheining. Een tweede voordeel is dat je de plant makkelijk kunt snoeien zonder dat je je moet bekommeren om zijn gezondheid. Als geen ander kan je klimop inkorten langs boven, onder of opzij, het ding blijft gewoon doorgroeien, en dat kan je van weinig andere West-Europese soorten zeggen. Voor velen houdt het verhaal hier op. Maar zoals gezegd biedt de plant wel meer voordelen.

Schuilplaats

Bijvoorbeeld: wat te denken van de bijzondere bloeitijd? Als het weer wat meezit en voldoende zacht blijft, staan de vele bloemen eind november nog aan de struik te pronken. Daar zitten dan heel wat laat vliegende insecten op, die zich tegoed doen aan de vele nectar en stuifmeel. Zweefvliegen, wespen, bijen en andere groepen waarderen klimop in dit seizoen ten zeerste. Er zijn nog weinig andere soorten die dan optimaal bloeien, laat staan dat ze ook nog eens zoveel nectar en stuifmeel produceren. Laat het duidelijk zijn: klimop is in deze periode veruit de beste inheemse voedselproducent voor al die insecten die nog actief zijn.

Qua voedselproductie is de kous daarmee nog niet af. De vele vruchten van de struik zijn rijp tussen december en april. Dan weten vele vogels ze te vinden en te smaken. Zo krijgen ze zelfs in de wintermaanden nog voldoende vitamines en andere noodzakelijke voedingsstoffen binnen die ze elders niet meer vinden, zelfs niet op de voederplanken. Daar vinden ze zaden en wat vetstoffen, maar bijna nooit sappige, overheerlijke vruchten met voedzaam vruchtvlees.

Een ander voordeel van de plant is dan weer de vele schuil- en nestplaatsen die de meterslange takken en ranken bieden aan zowel vogels, insecten en zelfs zoogdieren. Het hele jaar maken allerlei soorten er hun nest of ze schuilen er graag tijdens slecht weer. Spinnen maken er graag hun web omdat er altijd prooien in de buurt zijn.

Een band

Klimop is ook nog eens de waardplant of ‘gastheer’ van heel wat insecten. Dat betekent dat de larven of jongen de plant gebruiken om van te eten. Zo legt het boomblauwtje, een dagvlinder, haar eitjes op de klimopplant, en doen de rupsen zich tegoed aan de bladeren. En dat is lang niet de enige soort die een band heeft met klimop. Of wat te denken van de klimopbij, de klimopbladroller, het klimopbootje, de klimopbremraap, het klimopdekselbekertje, de klimopglanszweefvlieg, en zo kunnen we nog even doorgaan.

Wist je trouwens dat de plant zowat overal groeit? Of je hem nu plant langs de noord- of de zuidzijde van een omheining of muur of langs de oost- of westzijde, het maakt niet uit. Heb je een droge of wat vochtigere grond waar hij in moet? Geen probleem, groeien doet hij zo goed als zeker. Tenminste, als je hem plant volgens de regels van de kunst. Die vind je zeker op het internet terug of je kan uitleg vragen aan de kweker waar je de plant gaat halen.

Je hebt het inmiddels begrepen. Klimop zorgt voor een heel eigen leefgemeenschap van allerlei soorten die maar al te graag gebruikmaken van de geleverde diensten. Maar opgelet, inmiddels zijn er heel wat cultivars in omloop. Mijn ervaring is dat de natuurlijke soort het overal bijzonder goed doet. Dan hebben we het over de gewone klimop of Hedera helix met de wetenschappelijke naam. Die koop je voor geen geld in de betere klein- of groothandel, of misschien bieden sommige Regionale Landschappen hem aan zoals ze dat ook doen met vele andere struik- en boomsoorten (zie: www.regionalelandschappen. be). Dan heb je meteen goed plantgoed aan de laagst mogelijke prijs. Hopelijk krijgt deze soort een plaatsje in je tuin. Mens en natuur varen er wel bij.