Vandaag zijn we aardig op weg om dat nobele doel te bereiken. Als je gaat wandelen in de omgeving van het Volsembroek geloof je je ogen niet. Wat tot nog geen jaar geleden een kaarsrechte waterlijn in het landschap was, is nu omgetoverd tot een schitterende meanderende beek in een al even schitterend landschap. Als je rond deze tijd gaat kijken, ziet het er allemaal nog kaal en bouwwerfachtig uit, maar wacht maar tot de zomer om te kijken hoe de natuur snel om zich heen grijpt.

VERBETERING

Het moet gezegd, de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) heeft hier prachtig werk geleverd. Geert Cromphout, voorzitter van de Leeuwse Natuurvrienden, is een tevreden man. ‘Als je twintig jaar naar zo’n project verlangt, dan kunnen we alleen maar blij zijn als het er is. De overstromingen van 2010 hebben er mee voor gezorgd dat er eindelijk schot in de zaak kwam.'

'In plaats van er een louter praktisch en efficiënt technisch overstromingsgebied van te maken, kreeg de natuur een belangrijke rol in de plannen. Dat leidt nu tot een logisch en goed ontworpen geheel waarvan we in de toekomst de vruchten zullen plukken. Onze natuurgebieden in de vallei zullen een echte boost krijgen.'

De uitgevoerde werken zijn ook goed nieuws voor vele omwonenden. Zij kunnen daar meespreken over natte voeten.

Nu is de waterkwaliteit nog niet goed genoeg, maar deze zomer starten er stroomopwaarts belangrijke rioleringswerken en binnen een vijftal jaar zullen er nog bijkomende saneringswerken worden uitgevoerd die voor een spectaculaire waterkwaliteitsverbetering zullen zorgen.

Als je weet dat er soorten als gele kwikstaart (een delicate vogelsoort) en weidebeekjuffer (een nog delicatere libellensoort), gespot zijn, dan weet je het wel. Bovendien zullen de eendensoorten een stevig duwtje in de rug krijgen omdat de kwaliteit van hun leefgebied er sterk op verbetert.’

WATER STOCKEREN

Hoe frequent zal het gebied onderlopen? ‘Niet zo veel. Dat hangt af van het weer, maar een overstroming om de vijf tot tien jaar is de realiteit, Hopelijk hebben we tegen dan proper water zodat de onderlopende gronden niet te veel vervuiling over zich heen krijgen.’

De uitgevoerde werken zijn ook goed nieuws voor vele omwonenden. Onder meer de inwoners van Negenmanneke kunnen nu wat geruster naar de toekomst kijken. Dat is geen moment te vroeg, want zij kunnen daar meespreken over natte voeten. Iedereen is benieuwd wat de komende jaren gaan brengen. 

Veel onheil door de Zuunbeek vindt zijn oorsprong in het rechttrekken van de beek in de jaren 1972-1975. Toen was de filosofie dat het water zo snel mogelijk naar zee moest worden afgevoerd. In een rechte waterloop is dat meer het geval dan in een meanderende versie.

Na veertig jaar is men er achter gekomen dat dat niet klopt en dat het veel beter is om bij zware regenval het water voorlopig te stockeren op locaties die daarvoor geschikt zijn. Als het zwaar weer voorbij is, lopen de overstromingsgebieden terug langzaam leeg, rekening houdend met de capaciteit van de Zuunbeek. Deze nieuwe inzichten hebben intussen op veel plaatsen in de Rand hun deugdelijkheid bewezen.

KIJKPLATFORM

Aan de Zuunbeek komen de natuur en de zachte recreant meer dan ooit aan hun trekken, en ook dat is geen moment te vroeg. Binnen afzienbare tijd komt er zelfs een heus kijkplatform bovenop een dienstgebouw vlak naast de nieuwe stuw. Het zal een aantrekkingspool worden voor vele wandelaars, landschaps- en natuurminnaars.

Trouwens, niet alleen ter hoogte van het Volsembroek valt er wat te bewonderen. Ter hoogte van het natuurgebied Oude Zuun heeft de VMM de rechte Zuunbeek opnieuw in haar oude, kronkelende bedding gelegd. Het levert idyllische plaatjes op die je vijftig jaar terugbrengen in de tijd. ‘Nu is het wachten op vis in de waterlopen en de tijd van een halve eeuw geleden is helemaal terug’, zegt Cromphout.