Het Kasteel van Gaasbeek heeft sinds twee jaar een ontvangstpaviljoen. Dat is een welkom ankerpunt voor bezoekers die er bij aankomst soms al een kleine dwaaltocht langs de slingerende landelijke wegen hebben opzitten.

Paadje verlaten

Maar maak je niet ongerust. Ook mét dat paviljoen, en zelfs mét de nieuwe scenografie die de rondgang in het museumkasteel gekregen heeft, is er geen einde gekomen aan de prettige ervaring die dat dwalen door een sprookjesachtige omgeving kan zijn.

Verlaat je het ontvangstpaviljoen, dan sta je meteen weer in dat majestueuze park dat je voortdurend verleidt om van het paadje af te gaan, zijweggetjes in te slaan en dreven en kloven in te duiken. Zelfs als je erin slaagt om op de hoofdweg te blijven, wenkt daar de enorme Museumtuin, ginds een ongelooflijk panorama en wat verderop nog een waterpartij.

Dapper en gedisciplineerd zijn dus de bezoekers die tijdig de slotgracht en de kasteelpoort bereiken, waar de verstilde sculptuur Je vous offre une maison van Philip Aguirre y Otegui jou verwelkomt in de binnentuin. Daarna kan je aan de rondgang door het kasteel beginnen, en wacht een geruststelling: de labyrintische tocht door de gangen, kamertjes, zalen en traphallen van het kasteel is keurig voor je uitgestippeld. Praktisch gezien kan je niet verkeerd lopen, terwijl je in je hoofd toch een avontuurlijke plezierreis maakt door dit Versailles van het Pajottenland, dat de mensenmaat ruim overstijgt.

Fictieve brieven

Het Kasteel van Gaasbeek is er een met inhoud. Tot de collectie behoren vele stukken van het oude interieur, talloze (replica’s van) kunstvoorwerpen die de bewoners in de loop der eeuwen verzamelden, en hedendaagse werken die recent aan de collectie werden toegevoegd. Die collectie heeft na de grondige restauratie van het kasteel nu een nieuwe scenografie gekregen van de ervaren ontwerper Niek Kortekaas, die bijvoorbeeld ook het Gallo-Romeins Museum in Tongeren aan een internationale museumprijs hielp. In elke kamer kom je ogen en oren te kort. De insteek van de opstelling Rebelse echo’s is dat de vroegere bewoners de huidige bezoekers toespreken via de fictieve brieven in de bezoekersgids. Daarbij ‘neemt de tijd je in de maling’, want het kasteel heeft een gelaagde geschiedenis en kende heel wat illustere bewoners in verschillende tijdvakken.

Aan het begin van de 13e eeuw bouwden de heren van Leuven het kasteel ter bescherming tegen de graafschappen Vlaanderen en Henegouwen. In de 16e eeuw kwam het kasteel in bezit van niemand minder dan Lamoraal, graaf van Egmond, die later op de Grote Markt van Brussel door de Spanjaarden onthoofd zou worden. Eind 18e eeuw deed het Milanese geslacht Arconati Visconti zijn intrede. Paul Arconati (1754–1821) was de eerste markies van Gaasbeek en burgemeester van Brussel onder Napoleon. Zijn kleinzoon Giammartino, een reizende archeoloog, trouwde met de eenvoudige Parijse journalistendochter Marie Peyrat, die als markiezin Marie Arconati Visconti en fervent kunstliefhebber het kasteel nog meer allure zou geven. De markiezin overleed in 1923 en schonk het kasteel aan de Belgische staat, waardoor het honderd jaar geleden al zijn eerste ‘museumbezoekers’ ontving.

Oud en nieuw

De nieuwe opstelling die focust op de vroegere bewoners en de aanpak met de fictieve brieven die auteur Leen Huet schreef, brengt het kasteel tot leven, en zorgt voor heel wat drukte en begankenis. Want ondertussen spreken de vele bijzondere kunstwerken uit de collectie ook nog voor zichzelf: schilderijen, sculpturen, wandtapijten, albast, en zelfs filmfragmenten. Naast de bezoekersgids zijn er ook de touchscreens die je echt moet gebruiken wil je meer weten over wat je te zien krijgt. Dan zijn er nog de hedendaagse werken die gewoon en stoemelings tussen de antieke stukken gepresenteerd worden. Eerder gecomissioneerde creaties van de Nederlandse fotograaf Erwin Olaf of de Belgische schilder Cindy Wright. Maar ook gloednieuwe bijdragen van acht kunstenaars, waaronder de Duitse Katie Heck – die trakteert op Cara Pils! – de Zuid-Afrikaanse Kendell Geers, die een bijzondere spiegel hing in het appartement van de markiezin, en de Brusselse Sophie Whettnall die het landschap naar binnenbrengt in haar video Midnight Sun, en in juli haar performance Ghost Trees zal brengen op de grasvlakte voor het kasteel. Tot slot is er ook nog de muziek die elke kamer weer in een andere sfeer doet baden, want muziekcurator Jeroen D’hoe schrok er evenmin voor terug om oud en nieuw een plaatsje naast elkaar te geven.

TOT 3 NOVEMBER
Rebelse echo’s
Gaasbeek, Kasteel van Gaasbeek, www.kasteelvangaasbeek.be