Op vijf april hadden we dit jaar al tien dagen achter de rug met meer dan twintig graden. Dat is hoogst uitzonderlijk, meer nog, nooit gezien. Het kan niet anders dan dat de natuur daar op moet reageren.

En of dat die dat deed. Eentje die er voor mij uitsprong was de extreem vroege bloei van knoopkruid. Deze hoogzomersoort bloeit in principe pas vanaf eind mei; dit jaar was het eind maart al raak. De dieproze bloemen gingen voor de margrieten open en hadden wat verderop in de beekkant het gezelschap van de frêle pinksterbloem, een vroege lentesoort. Merkwaardige toestanden, heel merkwaardige toestanden.

Klimaatverandering is geen rechtlijnig proces, zoveel is inmiddels duidelijk. Vorig jaar bibberden we rond deze tijd nog uit onze winterjassen, nu hebben we al bijna tropische temperaturen gehad. Door de temperaturen van vorig en dit jaar samen te tellen kom je nochtans perfect op het gemiddelde uit. Nogmaals een bewijs dat je met gemiddelden en statistieken moet oppassen. Het knoopkruid geeft aan dat we een heel apart seizoen beleven.

Gaat de soort een tweede bloei beleven later op het jaar? Goed mogelijk. Dat gebeurt wel meer, maar misschien gebeurt het gewoon ook niet. Wat gaan de gevolgen zijn voor de zaadzetting? Zeker omdat het een soort is die maaien goed verdraagt, is die beheermethode van groot belang voor het overleven. Andere jaren volgt na het maaien onmiddellijk een tweede bloei waarna het zaad wordt gevormd. Dit jaar zal het maaien gebeuren als het zaad al rijp is. En wat zijn de gevolgen voor de vele (insecten)soorten die voor hun levenscyclus afhankelijk zijn van deze plantensoort? Wie zal het zeggen? Dit is werkelijk een onuitgegeven scenario.

Binnen een half jaar kunnen we een balans opmaken, maar daarmee is zeker niet het laatste feit van de grillige klimaatverandering genoteerd. Er staat ons ongetwijfeld nog heel wat te wachten.

Herman Dierickx