Vzw SAAMO Brussel ziet in dit pilootproject nieuwe perspectieven om de woonnoden van dak- en thuislozen te lenigen. Eigenlijk komen tal van leegstaande terreinen – privé of overheid – voor dergelijke huisvesting in aanmerking. De mobiele nieuwbouw op het Godiva-terrein beantwoordt aan alle woonnormen van het Brusselse Gewest. Het gebouw is opgetrokken uit een houtskeletstructuur en de houten wanden, deuren en ramen zijn ter plekke gemonteerd.

Recht op wonen

‘De in houtconstructies gespecialiseerde firma De Noordboom uit Ronse heeft veertig jaar expertise in de bouw van ecologische en energiezuinige woningen. De woning in Koekelberg bestaat uit twee identieke wooneenheden. Het gaat om een heel compacte woonvorm van 25 m², bestaande uit een badkamer, een kitchenette, een slaapkamer en een leefruimte’, schetst opbouwwerker Tineke Van Heesvelde die mee aan de basis ligt van dit woon- en buurtproject. Van Heesvelde staat al dertig jaar op de bres voor dak- en thuislozen.

‘Vanuit SAAMO Brussel, de organisatie voor samenlevingsopbouw, ondersteunen we de meest kwetsbare bewoners in hun zoektocht naar een woning. Samen met hen komen we op voor het recht op wonen. Met dit doel smeedt SAAMO allianties met andere verenigingen, want van het grondwettelijk recht op wonen is er na onze jarenlange actie weinig in huis gekomen. Integendeel, de betaalbare woningen worden almaar schaarser en er is een schrijnend tekort aan sociale huisvesting. In het Brussels Gewest staan er meer dan 50.000 huishoudens op de wachtlijst. Op de private huurmarkt botsen de kandidaten die wij ondersteunen op gesloten deuren. Deels uit frustratie is SAAMO zelf aan alternatieve oplossingen beginnen sleutelen. Het project op de Godiva-site in Koekelberg is daarvan een concreet voorbeeld.’

De mobiele woningen beschouwen we als overgangsproject voor meer structurele oplossingen, zoals de uitbreiding van sociale huisvesting.

‘SAAMO Brussel is de bouwheer op het Godiva-terrein dat de gemeente Koekelberg twee jaar gratis ter beschikking stelt. Nadien wil de gemeente er sociale woningen bouwen. Twee alleenstaande mannen betrekken er eerstdaags hun huurwoning. Ze maken vanaf het prille begin deel uit van de werkgroep die actief deelnam aan de uitwerking van het project mobiel wonen. De twee huurders kunnen er maximaal twee jaar verblijven. Een begeleider van het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW) stippelt met hen een traject uit om een permanente woonst te vinden. Ook met andere vragen of problemen kunnen ze bij het CAW terecht.’

Geen eiland

De mobiele woning staat niet op een eiland. ‘Er komt een collectieve ruimte van 35 m² die een functie krijgt in de buurt. We denken aan een fietsherstelplaats. Het terrein ligt langs een fietssnelweg op een steenworp van het metrostation Simonis. Op een gemeentelijke infovergadering stelden mensen uit de buurt voor om er een ontmoetingsruimte te maken voor jonge moeders en er een moestuin aan te leggen.’ De Godiva-site is ommuurd met kale betonplaten en kan beslist wat groen gebruiken. ‘Dit valt nog allemaal met de huurders en de buurt af te spreken’, stelt Van Heesvelde. ‘De aanbesteding voor de bouw van de collectieve ruimte is toegewezen aan Bati Terre, een coöperatieve vennootschap die zich toelegt op de recuperatie van bouwmaterialen en circulair bouwen.’

Opschaling

‘Voor de bouw van de mobiele woning zijn we niet over één nacht ijs gegaan. We werken nauw samen met onderzoekers en studenten van de afdeling architectuur aan de KU Leuven. De Noordboom heeft de constructie grondig uitgetest. Op de Godiva-site staat het derde prototype dat vlot uit elkaar kan worden gehaald en naar een ander leegstaand terrein kan worden verplaatst. Van Heesvelde ziet hoopvolle perspectieven voor de opschaling van het proefproject waarin wooncoöperaties en particuliere firma’s zoals De Noordboom het voortouw kunnen nemen. Ze ziet veel bruikbare plaatsen. Studenten van de opleiding architectuur screenden in het Brussels Gewest 120 leegstaande terreinen. Ook de sociale huisvestingsmaatschappijen die een woonblok willen renoveren, zouden hun huurders tijdens de werken een onderdak kunnen bieden in mobiele woningen. We beschouwen ons experiment als een overgangsproject naar meer structurele oplossingen zoals de hoognodige uitbreiding van de sociale huisvesting.’ 

Info: www.saamo.be/brussel